De vrees voor een monocultuur en navelstaarderij.
VoorMovieScene bekeek ik de afgelopen tijd de nieuwe lichtingOne Night Stands enTelefilms. Vooral bij de Telefilm viel het me op dat ze vrijwel allemaal gesitueerd zijn in Amsterdam, behalve danSunny Side Up. Enfin, de twee hoofdpersonen zijn wel randstedelingen met hun bijbehorende hautaine gedrag. De Telefilm is een instituut dat lijkt te worden gedomineerd door postmodernistische hipsters. Opgeleid aan instituten als de Filmacademie, ja ook in Amsterdam. Hun personages zijn hoogopgeleide, eigengereide en vooral zelfingenomen types. Zo vraagt Rosa zich inDames 4 af wat men eigenlijk zoekt buiten Amsterdam. Het is humoristisch bedoeld, maar getuigt van weinig zelfspot. Immers iedereen buiten Amsterdam wordt hierdoor buitengesloten.
Blik inwaarts
Het gevoel bekruipt dat deze uitverkoren filmmakers mede dankzij hun eigen belevingswereld, weinig inspiratie opdoen buiten de hoofdstad. Alhoewel filmmakers als Saskia Diessing (Nena, Groningen) en Remy van Heugten (Gluckauf, Limburg) onlangs bewezen dat het wel kan. Veel deelnemers aan de Telefilm lijken bezig met contemporain cultuurrelativisme. Zoals inHet Mooiste Wat Er Is: voor een jong stel betekent het krijgen van een kind een kentering in de relatie. Dit probleem culmineert in drama van epische proporties, en beantwoord vooral aan het cliché. Natuurlijk verandert het krijgen van een kind je leven. En een gegeven feit is dat dit niet voor iedereen positief is. Het is de blik inwaarts, zoals die ook zichtbaar is bij Wyne inDames 4: Ik wil een geen kind maar ik krijg een kind en mijn beste vriendin wil een kind maar krijgt geen kind. Of Hugo inGroenland: Aan de oppervlakte een nieuwsgierig wezen dat van binnen aangevreten wordt door nihilisme.
Lucide humor
Het zijn verhalen over zelfingenomenheid, individualisme en geldingsdrang. Alsof er bij de huidige generatie filmmakers een soort angst bestaat niet gezien te worden. Het draagt niet altijd bij aan de kwaliteit van film. Er wordt te weinig gespeeld met vorm, zoals Wiam-Al Zabari wel doet inArezo. Hij laat zien hoe je twee disciplines, dans en cinematografie, op een sublieme manier kan combineren. Hij heeft het risico genomen om compromisloos te kiezen voor een gestileerde benadering. Zijn aanpak heeft een coherente productie als gevoel, die tegelijkertijd de kijker uitdaagt. Van de zes Telefilms isAanmodderfakker overduidelijk de winnaar. Het is een authentieke film, vooral op het gebied van reflectie en zelfspot. Dit zijn de twee films die me het meest bijbleven. Een danseres die worstelt met haar verleden (Roshanak Morrowatian) en de eeuwige student (Gijs Naber). Het is vooral die laatste film waarin de durf wordt getoond om de huidige generatie ter discussie te stellen. Het is lucide humor.
Navelstaarderij
Films in Amsterdam, met Amsterdammers en door Amsterdammers zijn niet altijd een succes. Alhoewel er ook bij de laatste lichting films uitzonderingen zijn, wil ik filmmakers aansporen hun horizon te verbreden. Schrijf over zwervers, bejaarde echtparen of gehandicapte kinderen. Zoek interessante personages buiten de hoofdstad. En bovenal: week je los van navelstaarderij!
