Naakte George Clooney compenseert onvoldoende het gebrek aan spanning in trage film van Anton Corbijn.
De krantenkoppen logen er niet om: " The American van Corbijn grote hit in Amerika". Lekker gemaakt door de belofte van een heuse seksscène met George Clooney, trokken Amerikanen vorige week in grote getale naar de bioscopen. Wie de ‘full monty’ van Clooney verwacht, komt echter bedrogen uit. Slechts functioneel bloot en weinig expliciete seks is ons deel, in deze a-typische Clooney film.
Wapenhandel
Wapenspecialist Jack (George Clooney) maakt deel uit van een criminele organisatie die op maat gemaakte wapens op bestelling levert. Dat is niet zonder gevaar, zo blijkt; in de openingsscène is Jack, na een mislukte aanslag op zijn leven, al gedwongen om zijn eigen liefje dood te schieten. Door zijn baas, Pavel (Johan Leysen), wordt Jack vervolgens naar een klein dorpje in Italië gestuurd om onder te duiken. Geen prettig verblijf; de voortdurende dreiging van een nieuwe aanslag en de herinneringen aan de gebeurtenissen uit de proloog, maken Jack schuw en achterdochtig. Toch probeert hij zijn verblijf in het dorp te veraangenamen door vriendschap te sluiten met de lokale priester en zoekt hij troost bij een prostituee (Violante Placido). En ballingschap of niet; het werk gaat gewoon door, zo beslist zijn baas, en in opdracht van een nieuwe klant (Thekla Reuten) moet Jack weer een wapen maken. Tijdens de uitvoering van deze opdracht, mede door zijn omgang met de priester en de prostituee, beseft Jack dat hij dit leven van voortdurende paranoia en eenzaamheid niet meer wil.
Corbijn
Na het succes van zijn prachtige debuutfilm Control , over het leven van de leadzanger van de Britse band Joy Division , wilde regisseur – van huis uit fotograaf – Anton Corbijn beslist een totaal andere film maken. Gebaseerd op het boek A Very Private Gentleman van Martin Booth, draait The American volgens Corbijn om de kernvraag naar het vermogen van iemand om wezenlijk te veranderen. De karakterontwikkeling van de hoofdpersoon moest plaatsvinden in de setting van een Spaghettiwestern, het ruige gedeelte van Italië, en The American bevat dan ook een uitdrukkelijke verwijzing naar Once Upon a Time in the West van Sergio Leone. Bepaalde symboliek zou de ontwikkeling van de hoofdpersoon moeten ondersteunen.
Zwijgende Clooney
Die uitgangspunten resulteren in een duistere film; in een zeer traag tempo zien we voortdurend een zwijgende Clooney in beeld, afwisselend tobbend dan wel op zijn hoede. Wat hem beweegt is nauwelijks te doorgronden - ondanks het nadrukkelijk gebruik van metaforen zoals de vlinderpassie en vlindertatoeage van de hoofdpersoon - waardoor een aantal wendingen in het script, zoals de plotselinge liefde voor de prostituee, onnavolgbaar zijn. Iets meer tekst en uitleg, dan wel een ander soort acteur, was wel op zijn plaats geweest in deze film. Hoewel aangeduid als thriller, kan de film eigenlijk geen thriller genoemd worden; enkele actiescènes en een dynamische score van componist Herbert Grönemeyer ten spijt, wil het maar niet spannend worden in The American .
Zoals ook van een wereldberoemd fotograaf als Corbijn kan worden verwacht, zijn de beelden van The American prachtig; wijde, woeste Italiaanse landschappen – prachtig shot vanuit de lucht van haarspeldbocht- en mooi uitgelichte nachtelijke steegjes, met een consistent kleurgebruik. Maar dat die ambachtelijkheid zich zo aan de kijker opdringt, geeft meteen al aan dat de film eigenlijk niet weet te boeien.
Conclusie
Uiteraard gunnen we Nederlander Anton Corbijn alle succes van de wereld. Hij verdient ook de sympathie; het vergt toch enige moed om een Amerikaanse ster als Clooney een voor hem ongewone rol te laten spelen en bovendien de verwachtingen die zo’n ster met zich meebrengt, te trotseren. Desalniettemin met een teleurstellend resultaat, The American is een mooi gemaakte, maar saaie film.
