Uwe Boll waagt zich aan een gevoelig onderwerp.
De laatste jaren lijkt de controversiële Uwe Boll zich te richten op het maken van serieuze cinema. Eerdere films van hem als Bloodrayne, Alone in the Dark en House of the Dead hebben Uwe Boll gekarakteriseerd als een niet serieus te nemen filmmaker, die er enkel op uit is een slaatje te slaan uit het gebruik van games in zijn werk. Met films met wat meer gewicht als onder meer Tunnel Rats, Stoic en vooral Rampage heeft Boll recent aan elke criticaster kunnen laten zien wel degelijk iets in zijn mars te hebben en over heus talent te beschikken.
Confrontatie
Auschwitz presenteert zich als een semi-documentaire en opent en eindigt met Duitse scholieren die door Uwe Boll geïnterviewd worden. Hierin worden zij door hem getoetst op hun kennis betreffende de Tweede Wereldoorlog. Het middenstuk van Auschwitz, het filmische deel , beslaat een dagdeel in het grootste concentratie- en vernietigingskamp dat destijds bestond. We zien een trein aankomen en volgen vervolgens wat er met de mensen die uit de wagons komen gebeurt. Iedereen die een beetje kennis van deze materie heeft, weet wat er daarna te verwachten is. Maar wat we te zien krijgen, is niet wat we gewend zijn van films die de gruwelen van een concentratiekamp in beeld trachten te brengen. Boll maakt een registratie in de puurste zin van het woord.
Films als Sophie Scholl en Valkyrie laten voornamelijk één aspect van de oorlog zien, namelijk de opstandige kant. Dit zijn verhalen die het volk hoop geven en dat verkoopt nu eenmaal beter dan directe en gruwelijke cinema. Boll wil ons confronteren met wat er daadwerkelijk gebeurde in een kamp als Auschwitz, een plek die Boll omschrijft als niets minder dan een 'Meat Plant' en een 'Killing Factory'. Dit stuit een hoop mensen tegen de borst, want niet iedereen zal gediend zijn van deze confronterende aanpak. De manier waarop de film op festivals door pers en publiek is ontvangen, is hiervan het bewijs. Toch heeft Boll misschien wel een punt met de vraag of wij pas echt aan het denken worden gezet als zo'n gruwelijke geschiedenis op deze voor hem oprechte manier in beeld wordt gebracht. Is Uwe Boll hier ook in geslaagd? Ja en nee.
Gestript van sentiment
Uwe Boll is met zijn Auschwitz niet uit op effectbejag. De scènes waarin wij als kijker geconfronteerd worden met de gruweldaden van de Nazi's hebben geen exploitatief karakter, getuige bijvoorbeeld het feit dat de camera niet te lang gericht is op de ellende die wij te zien krijgen. Uwe Boll lijkt oprecht in zijn bedoelingen. We krijgen geen meeslepend verhaal voorgeschoteld of personages die emoties bij het publiek moeten losmaken. Nee, we zien hier Nazi's die een dag op hun werk doorbrengen en over hun familie praten met collega's, terwijl er gelijktijdig honderden, voornamelijk Joodse mannen, vrouwen en kinderen, in gaskamers worden vergast. Auschwitz is iets wat we nog niet eerder gezien hebben en is in dat opzicht een verfrissend stukje cinema.
Het probleem met Auschwitz is echter het gebrek aan de juiste omstandigheden om zo'n film geloofwaardig te maken. Met de setting en aankleding van de acteurs is weinig mis en ook het acteerwerk van de Duitsers is prima. Maar vooral de acteurs die de gevangenen neerzetten, maken het moeilijk om Auschwitz het karakter mee te geven dat het verdient. We zien bijvoorbeeld een gaskamer waar maar een handvol mensen in wordt vergast. Als je je verdiept in de materie kom je te weten dat er in feite te weinig gaskamers waren voor het aantal mensen dat vergast moest worden. Daarbij zijn de acteurs niet al te overtuigend in de manier waarop ze reageren op hun aankomende dood. Dit is Boll haast niet aan te rekenen, want het is voor te stellen dat er niet veel acteurs bereid zijn gevonden zo'n rol op zich te nemen. Het gaat echter wel ten koste van de authentieke sfeer die Boll zijn film wil meegeven.
Daarnaast vraag je je ook af wat de toegevoegde waarde is van de interviews met de scholieren. Had Boll zijn kijkers willen confronteren op de misdaden die begaan zijn in concentratiekampen, dan had hij er beter aan gedaan Auschwitz uit te breiden tot één grote confrontatie. De interviews schieten het doel van de film een beetje voorbij en waren beter tot hun recht gekomen als extra op de blu-ray of dvd. Nu voelt het teveel als een tweedeling in de film. Toch is het, ondanks zijn tekortkomingen, een integer en gedurfd stukje cinema geworden. Uwe Boll verliest zich nergens in exploitatief gedrag, wat, zeker gezien zijn verleden, anders had kunnen uitpakken. Hij bewijst zich ook hier als een regisseur met inhoud.
De extra's op de blu-ray van zijn een gloriemoment voor MovieSense. Het schijfje bevat een videoraportage ( ) over de première op het filmfestival van Berlijn, waar Uwe Boll geïnterviewt wordt nadat zijn film is afgewezen door het festivalmanagement en in de ander ( ) zien we een telefonisch interview met Boll. Beide extra's bieden veel informatie betreffende de film en de intenties van Uwe Boll. Daarnaast staat er een zeer indrukwekkende documentaire van 50 minuten op het schijfje die beelden toont van de Russische bevrijding van Auschwitz in januari 1945.
Conclusie
Uwe Bolls Auschwitz is een semi-documentaire die haast nergens goed is ontvangen. Met name de interviews aan het begin en het eind doen de film geen goed. Ook het acteerwerk van met name de gevangenen is niet altijd overtuigend. Maar de film wordt tekort gedaan als er alleen op deze punten en de controverse rond de film wordt geschreven. Auschwitz is een gedurfde en oprechte kijk in de realiteit van een concentratiekamp, die ondanks zijn tekortkomingen een positieve toevoeging is op Bolls CV, die met elk voorbijgaand jaar beter lijkt te worden.
Te koop vanaf 12 mei 2011.
