Dertig jaar na de geruchtmakende première waar Paul Verhoeven werd aangevallen door woedende feministes heeft EYESpettershersteld in de oorspronkelijke versie, inclusief alle weggesneden scènes.
Bij de première van de gerestaureerde versie op 8 mei 2012 om 20.00 uur in EYE zijn zowel regisseur Paul Verhoeven als schrijver Gerard Soeteman, en vele leden van de cast en crew aanwezig. Vanaf 10 mei is de film dagelijks te zien in EYE en Filmhuis Den Haag en aansluitend in filmtheaters in het land.
InSpettersvolgen Paul Verhoeven en scenarist Gerard Soeteman de levens van drie jongeren uit de provincie die gek zijn op motorcrossen, de disco en op Fientje van de rijdende patatkraam ‘De Happies-hoek’. Het resultaat is een rauw portret van jongeren die zich het liefst verplaatsen op brullende motoren, achteloos seks bedrijven en vermeende homoseksuelen probleemloos in elkaar slaan. Fientje trekt intussen haar eigen plan en speelt de jongens tegen elkaar uit. Voor de cast koos Verhoeven de toen nog onbekende Renée Soutendijk, Toon Agterberg, Hans van Tongeren en Maarten Spanjer. In de bijrollen zijn onder andere Rutger Hauer, Jeroen Krabbé en Peter Tuinman te zien.
Seksisme
Spetterssloeg in als een bom. De film werd door de Nederlandse critici genadeloos afgekraakt vanwege het grove taalgebruik en de vele seks- en geweldsscènes. Geen goed woord had men voor de film over, eerbiedwaardige critici repten van een ‘karakterloos geheel, dat even leeg is als de wereld die in beeld wordt gebracht’ en zagen in de wervelende actie een voornamelijk de onderbuik beroerende ‘exploitatiefilm’ (NRC Handelsblad). De jeugd droeg de film echter op handen en ging massaal naar de bioscoop; uiteindelijk trokSpettersmeer dan een miljoen bezoekers.
Niettegenstaande het commerciële succes werden Verhoeven en Soeteman met hoon overladen: hun tekening van de jeugd zou ‘amoreel’, ‘plat’ en zelfs ‘fascistoïde’ zijn. Verhoeven werd in Sonja Barends talkshow zelfs belaagd door woedende feministes die inSpetterseen toonbeeld van cynisme en seksisme zagen. Filmhistoricus Hans Schoots ziet in de destijds als provocerend ervaren film een belangrijk cultuurhistorisch document:Spettersmarkeert de overgang van de idealistische jaren zestig en zeventig naar de hardere liberale jaren tachtig. InSpettersvervliegen de dromen uit de wederopbouwtijd te midden van het beton.
Voor Verhoeven bleekSpettersook de toegangskaart naar Hollywood. De film werd daar aanzienlijk beter ontvangen dan in Nederland; zo omschreef Rolling Stone hoofdrolspeelster Renée Soutendijk als ‘a Dietrich in glittering pants’.
Uncut: tegen de fatsoensrakkers
Spettersis gerestaureerd in de versie zoals die in 1980 ook in eerste instantie werd uitgebracht in de bioscoop; in latere export-versies, op tv en op vhs en dvd ontbrak een aantal shots, zoals de pijpscène in de Rotterdamse metro. De gerestaureerde versie is 2 minuten langer dan de ingekorte versies.
De uncut versie is vanaf 8 mei ook op dvd en Blu-ray verkrijgbaar (Lumière) en onder andere te koop in de museumwinkel van EYE.
Op 22 mei geeft Thom Hoffman in EYE een Klassiekerlezing bijSpetters. Ook zijn er in EYE films te zien die schatplichtig zijn aanSpetters:Wilde mossels (Erik de Bruyn, 2000),Van God los(Pieter Kuijpers, 2003) en de documentaireNou, dat was het dan!(Dick Rijneke en Mildred van Leeuwaarden, 2005).
