Deathdream - recensie

Bob Clarks Deathdream , een originele twist op het zombiegenre.

28 Days Later, Braindead , Romero's zombie trilogie, Snyders Dawn of the Dead , allemaal titels die we al kennen en minstens een paar keer hebben gezien. Met zo'n zombieweek zijn die films natuurlijk niet te vermijden, maar zo'n thema week biedt ook de uitgelezen mogelijkheid het licht te laten schijnen op wat minder bekende zombie titels en de wat vreemde eendjes in de bijt. Zo'n film is Deathdream van Bob Clark. De film is een haast vergeten werkje van een regisseur die zijn stempel wel heeft gedrukt op het horrorgenre.

Sterk statement
Deathdream vertelt het destijds controversiële verhaal van Andy, een jongeman die sneuvelde tijdens de Vietnam-oorlog, maar toch naar huis terugkeert,tot grote vreugde van familie en vrienden. Ze hebben echter niet door wat er met Andy aan de hand is. Hun geliefde is namelijk niet meer de vrolijke en charmante jongen die hij voorheen was. Dit uitgangspunt is een duidelijke metafoor voor de effecten die een oorlog op een soldaat kan hebben. Deathdream is uit 1974, toen de Vietnamoorlog nog in volle gang was. Zo is Deathdream één van de eerste films die indirect kritiek levert op de oorlog. Iets wat toen een niet veel voorkomend iets was, zeker niet binnen het horrorgenre.

Bob Clark mag zonder twijfel een pionier in het genre genoemd worden. Veel horrorfilms heeft hij niet gemaakt, maar zijn twee belangrijkste zijn wel meteen genre-bepalende films geweest. Black Christmas is, samen met Halloween, Psycho, The Texas Chain Saw Massacre en een beetje A Bay of Blood , zelfs mede-stichter van het slashergenre. Met Deathdream geeft hij een genre dat vaak niet begrepen wordt de diepte en gelaagdheid die het nodig heeft. Deathdream heeft namelijk weinig woorden nodig om een zeer sterk statement te maken en is zelfs een van de allereerste films die zich kritisch durft op te stellen tegenover een oorlog die allang gedoemd was te mislukken. Dit moet bij een hoop Amerikanen in het verkeerde keelgat zijn geschoten.

Levensecht ondood
Maar los van de inhoud is Deathdream simpelweg een magnifiek stukje horrorcinema. Net als in Black Christmas weet Clark een zeer onaangenaam sfeertje neer te zetten. De openingsscène slaat direct in als een bom. De angst- en noodkreten van een stervende Andy gaan door merg en been. Dit is kenmerkend voor Clark, want de telefoontjes uit Black Christmas zijn namelijk stukjes audio die je ook niet snel zult vergeten. Deze gespannen sfeer, aangesterkt door een donkere piano score, weet Clark gedurende de volle speeltijd vast te houden, wat van Deathdream een intense en bevreemdende ervaring maakt. Intensiteit en bevreemding die perfect worden ondersteund door het bijna beangstigende acteerwerk van Richard Backus als Andy. Zijn grimas is huiveringwekkend en zijn stalen en emotieloze blik maakt je simpelweg ongemakkelijk. Clark weet hier het zombiegenre, dat toen nog in zijn kinderschoenen stond, aan te vullen met een bijzonder originele film. Ook Backus mag als hersendode en uit de dood herrezen soldaat, een ware aanvulling genoemd worden op de zombies die wij al kennen. Compleet tegen de regels in wordt hij hier neergezet als een welbespraakte, doch stille ondode, die door middel van bloedinjecties verrotting van zijn lichaam tegengaat.

Wat hier niet vergeten mag worden, is dat Deathdream ook het debuut betekende voor de grootste make-up artiest die het horrorgenre nog rijk is, namelijk Tom Savini. De make-up effecten, waar Andy van wordt voorzien, overtuigen in hun simpelheid. Vooral tegen het einde zorgt de make-up, in combinatie met de uitstekende fysieke houding van Backus, voor een 'levensechte' ondode. Clark zorgt dus niet alleen voor ijzersterke horror die mede de horrorgeschiedenis heeft bepaald , maar creëert ook een podium voor talenten die inmiddels tot de allergrootsten van het genre gerekend mogen worden. Tot deze groep behoort zeker ook Bob Clark.

Conclusie
Deathdream is een vreemde eend in de bijt, maar wel een fascinerende. Met zijn kritische houding jegens de Vietnamoorlog onderscheidt Deathdream zich van de doorsnee zombiefilm, maar ook zonder deze diepere laag blijft er een uitstekende horrorfilm over. Bob Clark heeft met Black Christmas al bewezen het meesterschap in zich te hebben en dat zal met Deathdream enkel bevestigd worden.