Klassiekers Revisited: Das Leben Der Anderen - recensie

Das Leben Der Anderen is een sterke verfilming van een duistere periode uit de Duitse geschiedenis.

In november 1984 krijgt de gezagstrouwe Stasi-agent Wiesler de opdracht de succesvolle toneelschrijver Georg Dreyman en zijn levensgezel Christa-Maria Sieland te schaduwen. Wiesler wordt geconfronteerd met de voor hem vreemde wereld van liefde, literatuur en het vrije denken, waardoor hij zich de nutteloosheid van zijn bestaan realiseert. Hoe meer hij in aanraking komt met deze nieuwe wereld, hoe groter het besef groeit dat de Stasi ook zijn eigen leven ernstig beperkt.

Na de oorlog werd de DDR opgeslokt in het socialisme dat de Russen geïntroduceerd hadden. Iedereen die afwijkend of politiek ongewenst gedrag vertoonde, werd in de gaten gehouden door de Staatssicherheit - afgekort tot Stasi - of zelfs gearresteerd. Het was één van de meest effectieve geheime diensten ter wereld en in de hoogtijdagen waren een kleine 100.000 medewerkers en 300.000 informanten. Dit houdt in dat destijds 1 op de 50 mensen samenwerkte met Stasi. Vooral creatieve burgers waren het doelwit van de organisatie.

Hier begint het verhaal vanDas Leben Der Anderen. De stijve onderzoeker Wiesler moet Georg Dreyman in de gaten houden, ondanks dat deze schrijver niets vreemds heeft gedaan of gezegd. Het blijkt dan ook een opdracht te zijn van minister Bruno Hempf, die heimelijk verliefd is op diens vriendin Christa-Maria Sieland. Ironisch genoeg raakt Dreyman juist door deze hetze, waar hij zelf niets van afweet, in contact met de rebelse schrijvers, acteurs en regisseurs. Uiteindelijk probeert hij dan ook een pamflet te schrijven tegen het onrecht en dit het land uit te smokkelen.

Das Leben Der Anderen is een niet alledaagse film. In een blauwgrijs kleurenpalet maken we kennis met Gerd Wiesler, een Stasi-agent die zijn baan en levenswijze veel te serieus neemt. Hij kent de kneepjes van het vak en weet precies hoe hij verdachten kan ontmaskeren en intimiderend tot een verklaring kan dwingen. Naast zijn werk heeft hij helemaal niets. Het zijn juist de ervaringen die hij opdoet terwijl hij de toneelschrijver en zijn vrienden afluistert, die hem een ander mens maken. Het is vooral dit gegeven dat centraal staat in het verder rustige verhaal. Dat er moeiteloos tussen de karakters geschakeld wordt zonder dat het geforceerd aanvoelt, is wonderbaarlijk te noemen.

Het zijn zonder twijfel de acteurs die vanDas Leben Der Anderen een geweldige film maken. Ulrich Mühe steelt onbetwistbaar de show als Stasi-agent Wiesler, die van norse workaholic transformeert tot een meelevende toeschouwer. Sebastian Koch blijft daar op achter, wat niet wil zeggen dat hij zijn rol niet beheerst. Integendeel, zijn rol als Georg Dreyman is ingetogen als de rest van de film, maar zijn ontwikkelingen zijn minder innemend. Een derde belangrijke rol is er voor Martina Gedeck, die prima de actrice Christa-Maria Sieland speelt, een vrouw die niet zonder haar carrière kan.

Das Leben Der Anderen is een moderne klassieker die de filmhuisliefhebber gezien moet hebben. Ondanks het rustige verhaal en de ingetogen hoofdrollen, boeit het geheel van begin tot eind. En dat is vooral te danken aan de acteurs, die deze film tot een hoger niveau weten te tillen.