Top 10 Scandinavische films

Scandinavische films doen het goed. Dit jaar zijn er maar liefst twee Scandinavische films genomineerd voor een Oscar. Reden genoeg voor een top 10.

Er zijn meerdere definities voor Scandinavië. Zo bestaan ze officieël uit de koninkrijken Zweden, Noorwegen en Denemarken. Maar vaak worden ook IJsland, Finland en de Faroe eilanden erbij gerekend. Over Scandinavië en zijn inwoners bestaan, net zoals over elk ander land, een groot aantal aannames. Zo is het er altijd koud, wonen er meer mooie blonde vrouwen dan men voor mogelijk houdt en zijn de mensen er over het algemeen erg gelukkig. Toch zijn er ook aannames waar. Bijvoorbeeld dat de Scandinaviërs verdomd goede films maken. Deze top 10 bevat een overzicht met de beste films vanaf de oprichting van Dogma 95 , een verbond dat een aantal jaren heeft bestaan tussen verschillende Deense regisseurs die zich hebben gehouden aan bepaalde filmregels.

Dat de Scandinaviërs nog lang niet klaar zijn met het thrillergenre bleek afgelopen jaar uit de komst vanHeadhunters.Deze film dook op uit het niets en werd geregisseerd door de relatief onbekende regisseur Morten Tyldum.Headhuntersbewijst dat het genre zich steeds opnieuw blijft uitvinden. Het is een goed geacteerde film met een zeer spannend plot gecombineerd met de allure van Hollywood.

Het leven van de 16-jarige Lilja lijkt al te zijn geleefd voordat ze er überhaupt aan kan beginnen. In haar thuisland Estland heeft ze geen enkele kans en haar moeder is vertrokken naar Amerika. Wanneer ze een Zweedse jongen ontmoet, lijkt er licht te zijn aan het einde van de tunnel. Maar dat haar in Zweden onheil van een ander kaliber wacht, had ze niet kunnen weten. Lukas Moodysson schrijft en regisseert zijn films zelf en dat maakt dat het publiek vaak enige tijd moet wachten op zijn fil Maar als het dan eenmaal zover is kan je hartverscheurende drama’s verwachten met een vleugje humor.

In een Scandinavische top 10 mag Lars von Trier niet ontbreken. De regisseur filmt echter al jaren niet meer in zijn moedertaal.Dogvilleis een Engels gesproken film, maar wel volledig opgenomen in Zweden. Hoofdrolspeelsters Nicole Kidman krijgt heel wat te verduren in een film die absoluut niet licht te verteren is. Maar de films die Von Trier serveert, liggen vanzelfsprekend zwaar op de maag en daar houden we stiekem toch wel heel erg van.

De titel van deze film mag dan wel klinken als een sketch van Van Kooten en De Bie, gelachen wordt er allerminst. Schrijver Stieg Larsson schuift in zijn trilogie een alternatieve heldin naar voren die ondanks haar ruwe randje door het publiek omarmd wordt. De ene heftige scène na de andere volgt en daarmee laat de film een onuitwisbare indruk achter. Nu alle delen van de trilogie zijn uitgebracht, verlangt het publiek naar meer. Maar helaas is Larssons talent om spanning te creëren hem fataal geworden; hij stierf in 2004 aan een hartinfarct, Zweden achterlatend met in ieder geval een van de beste thrillerreeksen ooit gemaakt.

Anders Thomas Jensen is stiekem verantwoordelijk voor heel veel Deense filmsuccessen. Zo schreef hij voor bijna alle films van Susanne Bier en ook in Nederland bleef de man niet onopgemerkt; de filmVet Hardis gebaseerd op zijn scriptOld Men New Cars. Hij kan echter ook regisseren, en hoe.Adams Applesis deel drie van een trilogie, samen metFlickering Lights en The Green Butchers. Droge, zwarte humor wordt gecombineerd met personages die allemaal uit het gesticht lijken te komen, maar tegelijk iets aandoenlijks hebben. InAdams Applesis dit personage een neonazi die een taakstraf moet uitvoeren bij een kerk. De kerk wordt vergezeld door een appelboom en wanneer de neonazi een doel moet formuleren voor zijn resocialisatie zegt hij: “een appeltaart bakken.” Wat ons betreft mag Jensen voor altijd dit soort werkjes blijven bakken.

Nederlandse filmmakers zouden jaloers moeten zijn op de manier waarop Susanne Bier haar acteurs regisseert. Haar films, die steevast geassocieerd kunnen worden met werkelijke personages en emoties, worden zeer gewaardeerd door de Nederlandse filmkijker, omdat het ons botte boeren niet lukt om emoties over te brengen via de lens van de camera.After the Weddingis de krachtigste film tussen alle filmparels van Bier waarin extreme gebeurtenissen dito emoties uit de tent lokken. InAfter the Weddingdraait het om de onthulling van een familiegeheim met als sluimerend thema de verschillen tussen het rijke Denemarken en het arme India.

Mads Mikkelsen, inmiddels een van de grootste acteurs uit Denemarken, speelt de rol van Lucas, een docent die door een van zijn leerlingen beschuldigd wordt van misbruik. Wat volgt is een ware heksenjacht door de dorpelingen om Lucas achter slot en grendel te krijgen.Jagten toont op een confronterende wijze de donkere kant van de menselijke aard. De kijker vraagt zich zo af wat hij zal doen in een dergelijke situatie en Vinterberg probeert met zijn regie de kijker in de juiste richting te sturen. Het einde van de film levert genoeg stof voor discussie, wat betekent dat de film niet eindigt bij de aftiteling.

Scandinaviërs zijn niet wars van enige zelfspot. Ze zijn als geen ander land in staat om zichzelf objectief te profileren in filAs it is in Heaven is een film die de kijker meeneemt naar een klein dorpje in het Noorden van Zweden. Een succesvol dirigent, gespeeld door Michael Nyqvist, keert terug naar het dorp waarin hij is opgegroeid om de schepen uit zijn jeugd te kunnen verbranden. In eerste instantie lijkt volledige assimilatie met de lokale bevolking geen doel, maar al gauw leert hij zijn dorpsgenoten kennen en bloeien er bijzondere contacten op met vrienden en vijanden. De omgeving, de karakters en de muziek maken deze film hemel op aarde dus waarom reizen als we dit soort films hebben?

In een land waar het altijd koud en grauw is, is het niet gek dat er zoveel succesvolle thrillerschrijvers zijn. Een besneeuwd bos voelt logischerwijs griezeliger aan dan een zonnige dag in Benidorm. Dat moet ook John Ajvide Lingvist hebben gedacht toen hijLet the Right One Inneerpende. Hij voert een vampierkind op dat moet zien te overleven in de besneeuwde buitenwijken van Stockholm. Het meisje bouwt een tegennatuurlijke vriendschap op met haar menselijke buurjongen die op school het pispaaltje is. Het boek is omgezet in een ijzingwekkende horrorfilm met vriendschap als belangrijkste thema.

Festen is de eerste en beste Dogma-film van de hand van Thomas Vinterberg die een toon heeft gezet voor vele andere Deense successen als het gaat om ‘het familiedrama’. De titel van de film heeft zowel een letterlijke als een ironische functie. De film draait om de 60e verjaardag van de pater familias, Helge. Met een protserig feest dient dit gevierd te worden, maar te midden van alle pracht en praal doet zoon Christian een schokkende bekentenis.Festen verandert langzaam in een huiselijke thriller die dankzij de regels van Dogma 75 zeer realistisch aandoet.