Een groot verschil tussenGame of Thrones en ‘dat andere grote fantasy-epos’ –The Lord of the Rings – is hun portrettering van oorlog. Waar in Peter Jacksons films legers in wit het opnamen tegen monsters in zwart, is deze scheidslijn een stuk troebeler in HBO’s hitserie. Belangrijker nog is het verschil in de wijze waarop de gevolgen van het vechten in beeld wordt gebracht. In de Ring-trilogie werd het enige hoofdstuk uit de boekenserie dat écht inging op de consequenties van het bloedvergieten –The Scouring of the Shire – weggesneden uit het slotstuk, zodat het grote gevecht tegenthe big bad als conclusie overbleef. Het geschrapte hoofdstuk liet zien dat dát wat eens gebroken is, nooit meer hetzelfde zal zijn; een punt datGame of Thronesdeze week beter maakt dan Jacksons verfilmingen. Zoals de serie al eerder sporadisch deed, laatThe Broken Man de horror van oorlog zien, niet in de vorm van het omkomen van hoofdpersonages, maar door te laten zien wat de effecten zijn voor de gewone man, met of zonder harnas.
Het belangrijkste toneel voor deze zijde van het verhaal is altijd de Riverlands geweest. Zo trof Robb hier aan het begin van seizoen drie stapels geëxecuteerde gevangenen aan in Harrenhal, en verlosten The Hound en Arya een jaar later een geplunderde man uit zijn lijden. Het gebied heeft een cruciale plek op de grens tussen het noorden en het zuiden van Westeros, de plek waar het meeste bloed werd vergoten. Het is de omgeving waar Tywin hele dorpen liet afbranden door The Mountain en zijn mannen, in de hoop Robbs leger het open veld in te lokken. Het is ook de plek waar The Brotherhood Without Banners – bestaande uit ex-soldaten – zijn best deed het gewone volk te beschermen, ongeacht welk huis ze dienden. En uiteindelijk bleek het ook het podium te zijn voor het grote verraad van de Red Wedding – waarin de oorlog tussen de Starks en Lannisters tot een einde kwam.
De titel vanThe Broken Man verwijst naar een bekende passages uit de boekenserie, waarin een reizende priester Brienne en Podrick vertelt over de zogenaamde ‘gebroken man’. Hij vertelt hen dat hoewel ze zeker op hun hoede moeten zijn voor deze mannen die met botte zwaarden en verroeste helmen door de bossen struinen, ze ook hun medeleven verdienen. Veel van hen werden meegesleept in andermans oorlogen, verloren familie en vriend op het slagveld, werden gedwongen weken, zo niet maanden slof brood te eten en bruin water te drinken, stalen en plunderden even hard mee nadat ze waren bezweken onder de stress, om de volgende dag weer in een confrontatie tussen staal en staal te worden meegesleurd. Dan was er de druppel, de druppel die de emmer vol bloed en tranen deed overlopen. Ze vluchtten, weg van de heren die met hun oorlogen alles van hen afnamen wat ze bezaten.
Het personage dat Ian McShane (die eerder faam maakte als Al Swearengen in HBO’sDeadwood)speelt is gebaseerd op deze priester. Al voor de openingscredits beginnen worden we aan hem voorgesteld. Hoopvolle muziek speelt over het beeld van een groene vlakte, terwijl een groep mensen werkt aan het fundament van een kapel. Nu de oorlog dit gebied heeft verlaten, wordt eindelijk weer gedacht aan constructie, in plaats van destructie. Wat hij predikt is dan ook niet de radicale interpretatie van de High Sparrow, wiens afkeer van het grote geld hem de kanslozen op straat deed bewapenen, maar een meer gematigde versie waarin geweld geen plaats heeft. Het is de perfect plek om The Hound – de man die tijdens The Battle of the Blackwater deserteerde toen hij zag hoe jong en oud in lichterlaaie werd gezet – te herintroduceren. Wanneer hij aan het einde van de aflevering zijn nieuwe gezelschap dood aantreft, pakt hij een wapen op. Debroken man uit de parabelis geboren.
Op een andere plek in de Riverlands spookt de oorlogstijd ook nog altijd rond. Daar arriveert Jaime bij Riverrun, de stad die sinds kort heroverd werd door Brynden ‘The Blackfish’ Tully, maar door de Lannisters in de nasleep van de Red Wedding vergeven werd aan de Freys. Dat de Freys zelf de boel niet op kunnen lossen wordt snel duidelijk. Het kamp is een rotzooitje, verzonken in de modder en zonder organisatie. Jaime probeert hier snel verandering in te brengen door een einde te maken aan de farce van hun herhalende faux-ophanging en het gesprek aan te gaan met de Blackfish. Maar de man met de gouden hand, eens een formidabele commandant en vechter, legt het nu ook verbaal af tegen Brynden, die de situatie van de belegering allang geaccepteerd heeft. Er resten Jaime twee opties: óf twee jaar wachten tot de voedselvoorraden op zijn, óf de in een rivier gebouwde veste met achtduizend man bestormen.
Jon en Sansa moeten het doen met kleinere hoeveelheden. Met moeite weten ze 62 man los te peuteren van Lyanna Mormont, de jonge leider van Bear Island. Lord Glover is minder enthousiast. Hoewel hij een edelman is, werd ook hij met zijn familie meegesleept in een oorlog onder zijn heer, Robb Stark. Menig familielid werd aan het zwaard geregen, terwijl achter hun rug hun huis werd ingenomen door de Ironborn. Op het moment dat twee Starks op de drempel staan met de vraag hen het slagveld op te volgen, is het niet verbazingwekkend dat hij hier niet om staat te springen. Het grootste probleem dat Jon en Sansa op dit moment hebben is niet Ramsay Snow, maar het feit dat ze niet door lijken te hebben dat de oorlogen ook gevolgen hebben voor hen die niet Stark, Lannister of Bolton heten.
Het is goed om te zien dat seizoen zes met haar daverende tempo niet vergeet stil te staan bij de indirecte gevolgen van menselijk handelen. Nu we richting de finale kruipen, met confrontaties tussen Jon en Ramsay, Cersei en de High Sparrow, en Daenerys en de slavendrijvers in het verschiet, is het onvermijdelijk dat het hoge spel de overhand zal nemen.The Broken Man biedt de mogelijkheid hiernaar op te bouwen, terwijl tegelijkertijd een statement wordt gemaakt over de onwetendheid van de personages die hierbij betrokken zijn. Dit is deels het voordeel van het medium. Waar Peter Jackson na het laatste gevecht inReturn of the King geen ruimte meer zag voor de relatief lagere intensiteit van de terugreis door The Shire, heeft een show met zo’n 9 uur per seizoen ruim voldoende de tijd hiervoor. Gelukkig durft men het aan om ook deze kleinere momenten te laten schijnen.
The Broken Man is een aflevering die draken en White Walkers even laat voor wat ze zijn, om zich te concentreren op de zeer menselijke gevolgen die al het bloedvergieten heeft. Maar de ‘broken men’ bevinden zich niet alleen op zanderige weggetjes, want ook onze welbekende personages waren deze week kwetsbaar. Denk aan Theon, die door Yara met alle macht overtuigd moet worden dat er morgen nog een dag is, of Jaime, die eraan herinnerd wordt dat hij meer verloor dan alleen zijn rechterhand. Dit thema van gebrokenheid wordt mooi samengevat door het begin en het einde – van het bouwen van een kerk, naar de destructie van haar bouwers, naar het oppakken van een wapen. Even treffend was de visuele vergelijking die werd gemaakt tussen Arya en The Hound, het geliefdebuddy copduo uit seizoen vier. In de twee laatste scènes strompelen beiden door een menigte – de een levend, de ander dood – op weg naar wraak. De ‘broken men’, gecreëerd door oorlog, staan op het punt het strijdtoneel te betreden.
Losse gedachten:
- King’s Landing speelde deze week een bijrol. Afgaande op de teaser voor volgende week zal dit dan anders zijn. Het is wel fijn om bevestigd te krijgen dat Margaery inderdaad iedereen om de tuin leidde. Ook de verbale tikken die Olenna ‘ no nonsense ’ Tyrell uitdeelde aan Cersei waren niet mis.
- Vreemd dat niemand opkeek van het feit dat Jon zomaar de hal van de Mormonts binnenliep met hun familiezwaard aan zijn heup. Dat is toch op zijn minst een vraag waard.
- Deze aflevering rondde eveneens een mooie parallel af tussen The Mountain en The Hound. Beiden werden gered op het randje van de dood. Alleen waar The Mountain het gevecht instapte om zijn honger naar bloed te stillen, probeerde The Hound Arya te beschermen.
- Die laatste twee zijn zonder het te weten erg op elkaar gaan lijken. “Hate’s as good a thing as any to keep a person going. Better than most”, sprak The Hound in seizoen vier tegen Arya, nadat zij hem over haar lijstje vertelde. Wanneer Septon Ray aan hem vraagt wat hem na zijn verwondingen op de been hield, antwoordt hij met: “Hate”.
- De Brotherhood Without Banners lijkt het niet langer meer op te nemen voor de gewone man. De vraag is of Beric Dondarrion dan nog wel aan het hoofd staat van de groep. We zullen er de komende weken ongetwijfeld achter komen.
- Hebben Theon en Yara nu gewoon Eurons plannetje gestolen? Ik vermoed dat ze inderdaad in Meereen hun vloot aan zullen bieden aan Dany, de vraag is alleen wat dat betekent voor Eurons verhaallijn. Het lijkt me sterk dat hij tegen die tijd ook zijn duizend schepen al paraat heeft.
- De serie geeft ons dit seizoen ook veel mooie exterieurshots die met een kleiner CGI-budget blijkbaar niet haalbaar waren. Alleen al in aflevering 6 en 7 werden we getrakteerd op prachtige plaatjes van Horn Hill, Bear Island en Riverrun.
- Wat had ik graag meer gezien van Ian McShane – een fantastisch acteur die deze week het maximale uit zijn materiaal haalde. Voor wie nog wat dieper in de materie wil duiken: op YouTube is een fraaie, zij het ietwat melodramatische, versie van de originele speech te vinden.
