38 Témoins - recensie

Hoe lang kan je blijven wegkijken?

In een doodstille nacht in een uitgestorven stad klinkt opeens een ijzingwekkend gegil. Vanaf een balkon roept een man of het op kan houden, anders belt hij de politie. Daarna keert de stilte weer terug. Maar niet de rust, want even later wordt in een trapportaal van een appartementencomplex een dode vrouw gevonden. Het geschreeuw ‘s nachts was haar laatste doodskreet. Heeft dan niemand van het complex iets gezien of gehoord? Alle 38 bewoners ontkennen ook maar iets te hebben gehoord. Maar dan komen er scheuren in de vernislaag die de schijn moet ophouden en barst de bom.

Met38 Témoinszet regisseur Lucas Belvaux een film neer die een intrigerend moreel dilemma laat zien: wanneer ben je als individu bereid om niet alleen aan jezelf te denken, maar ook aan het belang van anderen. Als kijker wordt je opgezadeld met de vraag waarom eerst iedereen wegkijkt en de misdaad negeert. Is het onverschilligheid, is het angst voor vergelding van de dader, of domweg egoïsme? Deze vraag stelt Belvaux openlijk in de film, in de persoon van een journalist die de zaak kritisch volgt en het morele geweten van de film lijkt te zijn. Zij confronteert de bewoners met hun gedrag en de manier waarop ze elkaar in de gaten houden.

Met dit uitgangspunt is de film zowel een thriller als een psychologisch drama. De spanning wordt versterkt door de wat sinistere setting van een rauwe havenstad, waar 's nachts niemand wat te zoeken heeft in de uitgestorven straten en kades. Het drama komt goed naar voren in de appartementen die kil zijn ingericht en met grote ramen uitkijken op de plaats van de moord. De dreigende maar subtiele soundtrack en het gelaagde scenario, waarbij het echtpaar dat als eerste de politie benadert centraal staat, dragen hier aan zeker aan bij. De film blijft spannend, zonder dat het gaat om het opsporen van de dader. Alleen blijft het onduidelijk waarom er niemand die nacht voor koos de politie te bellen. Zo'n collectieve reactie is niet helemaal geloofwaardig.

38 Témoinswas eerder dit jaar de sterke en tegelijk toegankelijke openingsfilm van het Filmfestival Rotterdam. De film is naast een spannende thriller vooral een psychologisch drama. Regisseur Belvaux geeft hierin geen makkelijke antwoorden, maar legt vooral bloot hoe sterk groepsdwang kan zijn. Hierdoor vergeef je de regisseur enkele wat ongeloofwaardige ingrepen.