A Royal Affair - recensie

De eenzame koningin Caroline Mathilda wordt genegeerd door haar man koning Christian VII. Als de lijfarts van de koning een verlicht denker blijkt te zijn, raakt de koningin in hem geïnteresseerd. Dat is het begin van een gevaarlijke affaire.

Er was eens een Deense koning die niet helemaal goed bij zijn hoofd was. Maar gek of niet, koning Christian VII ontkwam er niet aan te moeten trouwen met zijn nicht Caroline Mathilda, dochter van de prins van Wales. In 1766 trouwde de vijftienjarige Caroline Mathilde met de Deense koning. Het ontbrak het huwelijk, zoals vele van de koninklijke huwelijken in die tijd, aan een liefdevolle basis en van affectie en seksualiteit was dan ook nauwelijks sprake. De koning hield van bizarre seksspelletjes, maar niet met zijn vrouw. “Het is ongebruikelijk om van je vrouw te houden” aldus de koning. En zo gebeurde het dat de eenzame koningin verliefd werd op de lijfarts van de koning, Johann Friedrich Struensee. Deze lijfarts was een verlicht denker, maar ook een bon vivant. Hij was de enige aan het hof die tot de koning kon doordringen en hem wellicht wat ideeën kon influisteren. De koningin, zelf ook een verlicht denker, viel voor de ideeën van de dokter. En samen zetten ze alles op het spel als er tussen hen een verboden maar hartstochtelijke affaire ontstaat.

Er is geen Deen die het verhaal vanA Royal Affairniet kent. Het hoort onlosmakelijk bij de Deense geschiedenis, net zoals Willem van Oranje en Piet Hein onmisbaar zijn in de Nederlandse geschiedenislessen. Regisseur Nikolaj Arcel (Truth About Men, Island of Lost Souls) hoopte al enige tijd dat hij het verhaal naar het witte doek kon brengen. Zijn wens was om het groots aan de pakken en daarvoor had hij epische geschiedenisfilms uit de jaren ’40 en ’50 als voorbeeld in gedachten. Arcel besefte dat zijn epische voornemens nooit zouden kunnen worden waargemaakt met de zak geld die hij voor de film los wist te peuteren. Daarom heeft de regisseur gekozen voor een focus op de karakters en de situaties waarin deze terecht komen in plaats van een focus op de tijdsgeest en setting. Een film die zich vooral richt op de karakters, hecht uiteraard belang aan een adequate rolverdeling. Arcel wist direct dat hij Mads Mikkelsen voor de rol van Johan Struensee wilde hebben. De rollen van de koning en koningin waren lastiger in te vullen. Uiteindelijk vond hij in Zweden voor de rol van de koningin de professionele danseres Alicia Vikander, die eind dit jaar naast Keira Knightley te zien is inAnna Karenina. Mikkel Boe Folsgaard, die nog moet afstuderen aan de Deense toneelschool, werd door een castingmedewerker getipt voor de rol van de koning.

Zoals Arcel aan aangaf, draaitA Royal Affairvooral om de personages en hun beslommeringen. De degelijk uitgewerkte personages weten, beter dan de gemiddelde geschiedenisleraar, de aandacht bij hen te houden, waardoor de kijker moeiteloos de magere mise-en-scene ontgaat. Omdat de karakters in de film zo boeiend zijn, wordt het al snel een wens om meer over ze te weten te komen. Mikkel Boe Folsgaard won terecht een Zilveren Beer voor zijn vertolking van koning Christian VII. Hij speelt de rol met zoveel dynamiek en mysterie dat de majesteit zijn eigen film verdient. Het is daarom jammer dat Christian VII de geflipte koning is en blijft en dat het verhaal zich uiteindelijk meer richt op de affaire tussen de koningin en de dokter.

De keuze van Mikkelsen voor de rol van Struensee is begrijpelijk. De man is één van de beste acteurs van Denemarken en internationaal bekend. Hoewel Arcel zegt dat Mikkelsen mede is gekozen vanwege zijn knappe voorkomen, zijn de meningen verdeeld over hem. En als we de historische feiten erbij halen, moeten we toch echt constateren dat Mikkelsen misschien iets te oud is om een ‘jonge dokter’ te spelen. De echte Struensee was ten tijden van de affaire 30 jaar terwijl de koningin 19 jaar was. Mikkelsen is 46 jaar en Vikander is 23 jaar. Wie een beetje kan rekenen, zal opmerken dat het leeftijdsverschil voor de film op zijn zachtst gezegd is opgerekt. Dit leeftijdsverschil is de katalysator van het grootste probleem in de film: het gebrek aan chemie tussen Mikkelsen en Vikander. De affaire wordt aangewakkerd door een gemeenschappelijke interesse: boeken van verlichte denkers als Voltaire en Rousseau, porno voor de intellecten in die tijd. Het lijkt eerder alsof de seksuele opwinding wordt aangedreven door boeken in plaats van lichamen en dat zorgt ervoor dat de fysieke passie een lauwwarm tafereel oplevert.

Deze Deense geschiedenisles is er één van politiek, passie en waanzin en interessanter dan menig Nederlandse onderwijzing over de VOC-tijd. Met een mager gevulde portemonnee heeft Arcel een aardige film afgeleverd die dankzij de acteurs, en met name Mikkel Boe Folsgaard, niet als een zwarte bladzijde in de geschiedenisboeken verdwijnt. Het is zonde dat de Deense filmindustrie zo leunt op de aanwezigheid van Mads Mikkelsen, want ondanks zijn vaardigheden, is hij hier als ‘knappe en jonge minnaar’ gewoon niet aan het juiste adres.