Dans La Maison - recensie

Mag je de werkelijkheid naar je hand zetten voor een goed verhaal?

Cultuursnob Germain (Fabrice Luchini), docent aan een middelbare school, geeft zijn leerlingen de opdracht een essay te schrijven over het weekend. De oogst is teleurstellend. De meesten komen niet verder dan ‘Zaterdag een pizza gegeten. Zondag niets bijzonders gedaan’. Behalve de 16-jarige Claude (Ernst Umhauer). Hij heeft het huis van klasgenoot Rapha bezocht en hem geholpen met wiskunde. Het opstel biedt een onthullend inkijkje in het burgerlijke middenklasse gezin. En is nog goed geschreven ook. Germain is geboeid. Hij geeft Claude na de les uitgebreide feedback. Een aardige docent die schrijftalent wil stimuleren? Of een ordinaire voyeur? Want het opstel eindigt met ‘à suivre’ – wordt vervolgd.

Claude heeft het familieleven van Rapha al langere tijd vanuit het tegenoverliggende park gadegeslagen. Rapha is geen puber die zich afzet tegen zijn ouders. Hij is dikke maatjes met zijn vader – ook Rapha. Ze basketballen in hetzelfde team. Samen met moeder Esther (Emanuelle Seigner) vormen de Rapha’s een drie-eenheid die elkaar door dik en dun steunt. Een harmonieus bastion. Claude wil dolgraag deel uitmaken van dit normale gezin. Die kans doet zich voor als hij Rapha kan helpen met zijn wiskundehuiswerk. Zelf heeft hij geen moeder. En hoe weinig rooskleurig zijn thuissituatie verder is – dat zien we vluchtig aan het einde van de film.

Het essay mondt uit in een feuilleton. Germain leest het ’s avonds voor aan zijn vrouw Jeanne (Kristin Scott Thomas), een galeriehoudster. Na elk les bespreekt hij de teksten met Claude. ‘Iedereen heeft behoefte aan verhalen. Zonder verhalen geen leven’, doceert Germain. Claude geeft hem dat verhaal, en samen bedenken ze hoe ze het nóg beter kunnen maken. Germain en Claude zijn aan elkaar gewaagd. Indien nodig helpen ze de werkelijkheid een handje – alles ten dienste van het verhaal. Gaandeweg verliezen ze alle voorzichtigheid uit het oog, geen plotwending is te gek. Dat moet wel uit de hand lopen. Het bastion sluit zich weer voor de indringer: Claude mag niet meer bij Rapha & Co thuis komen. Maar het verhaal heeft nog een einde nodig. Wat nu? Dan maar een geforceerd einde – dat niet voor alle betrokkenen goed afloopt.

Regisseur François Ozon is één van de meest bekende Franse cineasten.Dans la Maisonis Ozons bewerking van het toneelstukEl chico de la última fila (2006) van Juan Mayorga. Met 1 film per jaar lijkt Ozon qua werktempo op Woody Allen. Een greep uit zijn oeuvre:Sous le sable(2000),8 Femmes(2002),Swimming Pool(2003) enPotiche(2010). Ook Ozons films worden door de critici wisselend gewaardeerd.Dans la Maisonis weer erg sterk. Een spannend verhaal, puntgaaf gefilmd, met een sterke cast. Leuk weetje: Emanuelle Seigner en Kristin Scott Thomas speelden ook al samen inBitter Moon(1992) van Roman Polanski. Dans la Maisonvraagt wel iets van de kijker. Lekker achteroverleunen en gemakkelijk consumeren is er niet bij. Deze film vraagt je volle aandacht. Naarmate Claude en Germain de werkelijkheid verder manipuleren, wordt steeds onduidelijker wat realiteit is en wat fictie. Dat mag je als kijker zelf bepalen, Ozon geeft het antwoord niet. Bovendien word je welhaast tot stellingname gedwongen: mag een schrijver de realiteit naar zijn hand zetten? Deze film is iets heel bijzonders. Maar je moet wel tegen ‘losse eindjes’ kunnen.

De nieuwste van Ozon heeft alles in huis: een sterke cast, prachtige filmbeelden en een spannend, origineel verhaal dat tot nadenken stemt. Attentie: niet voor liefhebbers van ‘hapklare brokken’. Maar wie moeite wil doen, wordt ruimschoots beloond.