Michael Haneke in topvorm levert het beste werk uit zijn carrière af.
Das Weisse Band was oorspronkelijk bedoeld als miniserie, maar Michael Haneke besloot er toch een speelfilm te maken. Niet geheel zonder succes. Das Weisse Band won op het filmfestival van Cannes de Gouden Palm, de hoogste onderscheiding van het festival.
Onverklaarbare gebeurtenissen
Vlak voor de Eerste Wereldoorlog wordt een protestants boerendorpje in Duitsland opgeschrikt door een aantal onverklaarbare gebeurtenissen. De dokter struikelt met paard en al over een touw dat expres voor hem gespannen lijkt, een schuur vliegt plotseling in brand en twee kinderen worden ontvoerd en mishandeld. De gebeurtenissen worden onderzocht door de schoolleraar (Christian Friedel), die in een voice over aan het begin van de film vertelt over wat er in het dorp gaande is. Hij legt ook een verband legt tussen de gebeurtenissen in het dorp en wat er daarna in Duitsland staat te gebeuren. Maar wat dit verband precies inhoudt, is dan nog niet duidelijk.
Authenticiteit
Een grote kracht van Das Weisse Band is de authenticiteit van de film. De aanwezigheid van een baron (Ulrich Tukur), een pastoor (Burghart Klausner), een dorpsdokter (Rainer Bock), en de wijze waarop we hen en hun families volgen, zorgt dat je makkelijk in de sfeer van het begin 20-eeuwse, Duitse leven komt. Er is zoveel oog voor detail, dat het Haneke een half jaar gekost heeft voordat hij de juiste gezichten voor de kinderen bij elkaar had. Maar niet alleen de kinderen leveren stuk voor stuk geloofwaardige acteerprestaties, de ouders van de gezinnen, en dan met name de hypocriete pastoor, lijken regelrecht uit zo'n begin 20-eeuws, Duits dorpje te komen. Toch is het niet alleen de setting en de acteurs die de film zo authentiek doen aanvoelen. Het prachtige zwart-wit camerawerk van Christian Berger, Haneke's vaste cameraman, is nooit zo mooi geweest en geeft de film een schoonheid die met vlagen aan de films van Ingmar Bergman doet denken.
Een gelijkenis
Michael Haneke heeft een reputatie om complexe verhaalstructuren voor zijn films te gebruiken, maar bij Das Weisse Band is dit niet het geval. De film is een klassieke vertelling die op chronologische wijze verteld wordt. Terwijl het verhaal zich langzaam ontvouwt, lijkt het in eerste instantie zelfs op een whodunit. Maar schijn bedriegt, blijkt al snel, want de gebeurtenissen beginnen al snel meer op rituele straffen dan op het werk van een individu te lijken. Toch is het niet slechts het whodunit-effect dat je op het puntje van je stoel laat. Het briljante, subtiele script zit zelfs in de meest simpele conversaties tussen vader en zoon vol suspense. Bovendien weet Haneke net zo goed wat hij ìn de film moet stoppen, als wat hij weg moet laten. Maar de meest briljante suggestie die Haneke weet op te wekken is het akelig realistische verband tussen de gebeurtenissen in het dorp, en wat er daarna in Duitsland staat te gebeuren. Met deze suggestie maakt hij van Das Weisse Band een gelijkenis, waarbij de gebeurtenissen in het dorp wellicht een verklaring zijn voor de gruwelijkheden die Duitsland de komende dertig jaar te wachten staan.
Conclusie
Das Weisse Band gaat over de verloren onschuld van een generatie, en de consequenties die dat voor een natie kan betekenen. Een ambitieus, maar zeer geloofwaardige parabel die je lang na de film nog doet huiveren. Het enorme oog voor detail en het briljante script zorgen voor een prachtig realistisch portret van vroeg 20-eeuws Duitsland. Michael Haneke lijkt met Das Weisse Band op het hoogtepunt van zijn carrière beland. Wat is de volgende stap van de meester?
