Een ode aan het boerenbestaan.
Een gedaante nadert in een mistig sneeuwlandschap. Het blijkt een jonge uitgeputte man, bepakt en bezakt, die zich in de gure wind moeizaam een weg door de sneeuw baant. Zijn stem informeert ons in het Frans: ‘Ik behoor tot dit land, zoals mijn vader. Het gaf me alles. Het bracht me tot hier.’
De ruwe boerenstiel door Amerikaanse ogen
De Amerikaanse regisseur John Shank werd in 1977 geboren in de Amerikaanse Midwest. In 1996 verhuisde hij naar Brussel om er de filmschool te volgen. Nu woont en werkt hij er nog steeds. Voor zijn speelfilmdebuut koos hij een klein afgelegen boerendorp in Frankrijk uit waarin hij de boer Johan plaatste. Johan is een trotse jonge landbouwer die koppig probeert om het werk van zijn vader te continuëren en het voortbestaan van de boerderij te verzekeren. Samen met naburige boeren maakt hij deel uit van een coöperatie. Wanneer hij bij een stemming weigert om in te binden en de vereniging te verkopen aan een groter bedrijf, slaat het noodlot toe.
Stilte
John Shank volgt de boer in alle seizoenen. Hij begint in de zomer, wanneer Johan leeft tussen zijn runderen. Haast als een cowboy waakt hij over zijn vee, zit hij bij het kampvuur en brengt hij zijn tijd zo veel mogelijk buiten door. Wanneer de herfst nadert, is het tijd om de kalveren te verkopen en de runderen binnen te halen. ’s Avonds doet hij zijn administratie of ontvangt hij zijn geliefde. De regisseur schetst treffend een leven dat zich grotendeels in stilte afspeelt, waar weinig ruimte voor emotie is en ruwe handen het werk verrichten. Ook heeft hij oog voor het leven in een kleine boerengemeenschap waar men heiligen aanroept voor een goede oogst en elkaar helpt in tijden van nood. De Franse acteur Vincent Rottiers vertolkt met bravoure de authentieke boer die houdt van zijn beesten en koppig tracht het hoofd boven water te houden wanneer brand in de herfst een schuur in de as legt.
Een poëtisch verhaal
Cinematografisch lijkt L’Hiver Dernier wel een ode aan de schilderkunst. Het glooiende landschap in de zomer waarin het graan door de zon wordt belicht, de volle maan tegen de avond, het licht- en donkerspel in de slaapkamer of aan de keukentafel, het zijn slechts enkele voorbeelden van de bijzondere cinematografie. Veel van deze beelden tonen de liefde voor de boerenstiel die de regisseur wil onderstrepen. Zelfs in de muziek is het pastorale sterk aanwezig. Voor de mooie en opvallende soundtrack waar accordeon, klarinet, cello en basviool elkaar ontmoeten, tekende de Antwerpse folkgroep DAAU (Der Anarchistische Abendunterhaltung). Alleen de lengte van de film had wat korter gekund om het geheel nog wat krachtiger te maken.
Conclusie
L'Hiver Dernier is, ondanks het feit dat hij wat te lang is, een goede film die er in slaagt om de liefde van de man voor zijn land in beeld te brengen. Het onderwerp is bovendien bijzonder actueel. Het is vandaag geen sinecure om als landbouwer het hoofd boven water te houden. Het is een ode aan een waardig beroep.
