Fruitvale Station - recensie

Fruitvale Stationis een zeer goede en emphatische film over het tragische lot van Oscar Grant.

Op nieuwjaarsdag 2008 werd de zwarte, ongewapende Oscar Grant op metrostation Fruitvale Station in San Francisco vermoord door een blanke politieman. Regisseur Ryan Coogler besloot om deze gebeurtenis als uitgangspunt te nemen voor zijn debuutfilm, dat te definiëren is als een karakterschets met een vrij eenvoudig plot. Coogler volgt simpelweg Oscar Grant, zeer sterk vertolkt door Michael B. Jordan (The Wire), gedurende de laatste dag van zijn leven. Het heeft een indrukwekkende film opgeleverd die in de VS nog meer aan relevantie won, doordat het uitkwam in de week dat buurtagent George Zimmerman werd vrijgesproken van de moord op Trayvon Martin.

Fruitvale Stationzou echter ook zonder de moord op Martin relevant zijn. Dit soort incidenten vinden helaas vaker plaats in de VS, maar ook daarbuiten. We hadden een tijdje terug een soortgelijk incident in Nederland toen een onbewapende Marokkaanse jongere op een treinstation in Den Haag werd vermoord door een politieman. De kracht vanFruitvale Station is echter dat Coogler niet geïnteresseerd is in maatschappijkritiek, althans niet expliciet. Het enige wat hij ons wil laten zien is dat Oscar iemand was die zijn best deed om een goed leven te leiden, dat het iemand was die oprecht van zijn familie en vrienden hield, en dat zij oprecht van hem hielden.

Realisme

Hoewel dit een tragisch verhaal is, zijn er ook veel scènes die je een glimlach bezorgen. Zo viert Oscar, samen met zijn hele familie de verjaardag van zijn moeder. In scènes waarin ze samen koken, praten en eten wordt de liefde die deze mensen voor elkaar hebben voelbaar, evenals het plezier dat ze samen hebben. Na de verjaardag gaat Oscar met zijn vrienden de stad in om het nieuwe jaar in te leiden. Hij neemt de metro zodat hij alcohol kan drinken. Wegens drukte lukt het de metro echter niet om voor middernacht in het centrum te raken. Oscar en zijn vrienden bouwen dan maar een spontaan feestje in de metro dat zo verslavend is dat de hele metro er aan mee gaat doen. Er zitten veel van dit soort scènes in de film en dat komt doordat Coogler het samen met zijn cast zeer goed gelukt is om op een zeer naturalistische en realistische manier te filmen. Dit zou ook een goede film zijn als Oscar niet werd vermoord en het gewoon een portret was van het dagelijks leven van een zwarte Amerikaanse jong-volwassene.

Goed en slecht gedrag

Het sterkste punt van de film is echter dat Coogler duidelijk maakt dat de goedheid van Oscat niet betekent dat hij af en toe geen ontzettend domme beslissing kan maken, waar hijzelf volledig verantwoordelijk voor is. Dat heeft hij in het verleden vaak gedaan en dat achtervolgt hem nog steeds. Zo is hij terecht ontslagen bij de winkel waar hij werkte, omdat hij vaak te laat kwam. Hij heeft een keer zijn vrouw bedrogen en in de gevangenis gezeten wegens het dealen van drugs. Dat maakt hem echter geen slecht mens en hij probeert nu zijn leven op orde te brengen. Maar dat is niet gemakkelijk. Coogler maakt duidelijk dat je niet zomaar een simpel onderscheid kunt maken tussen goed en slecht gedrag. Zo besluit hij geen drugs meer te dealen en gooit hij een kilo wiet in de oceaan. Daarmee bereikt hij dat hij niet voor lange tijd de gevangenis in zal gaan en zal kunnen zorgen voor zijn vrouw en dochter. Maar zoals zijn vrouw terecht opmerkt is hij wel ontslagen, en hebben ze enige geldproblemen. Die zak wiet had goed van pas kunnen komen. Hiermee toont Coogler, zonder daarbij ooit expliciet te worden, dat we door stereotiepe beelden heen moeten kijken. Natuurlijk zijn zwarte jongeren soms boos en maken ze weleens domme beslissingen. Maar dat geldt voor ons allen. En achter die boosheid schuilt een mens van vlees en bloed die het beste van zijn of haar leven probeert te maken.

Coogler toont inFruitvale Stationdat de moord op Oscar niet 'terecht' was. Oscar deed niets en was ongewapend. Belangrijker is echter dat Coogler laat zien dat het volstrekt niets uitmaakt of de moord op Oscar terecht of onterecht was. Zijn familie en vrienden hielden van hem en hij was belangrijk voor ze. Dat maakt zijn dood tragisch, en dan maakt het ook volstrekt niets uit of wij hem een goed of slecht persoon vinden. Het is een simpele, maar zeer humane boodschap die in de berichtgeving rond dit soort incidenten vaak verloren gaat. En het wordt ook nog eens gebracht in een uitstekend gemaakte, levendige film die barst van de energie.