Fury - recensie

"Een oorlog kent geen heiligen", zo zegt een soldaat inFury. Had hij mooi even buiten Brad Pitt gerekend.

Het is april 1945. Aan het begin vanFurywordt de kijker met een paar zinnen bij de les gehouden over de voortgang van de oorlog in Europa. Na de euforie van D-Day is de opmars nu flink vertraagd. Ook de Amerikaanse troepen zijn lang niet altijd succesvol in hun doel om dwars door Duitsland Berlijn te bereiken. Toch is er één kleine divisie die alle strijd nagenoeg ongeschonden heeft doorstaan: de bemanning van een Shermantank met de naam Fury, onder leiding van sergeant Wardaddy (Brad Pitt). Met een bemanning van vijf soldaten hebben ze menige Duitse overmacht getrotseerd en verslagen. De gedachte aan het kleine Gallische dorpje uit Asterix en Obelix dringt zich al snel op. De morele overwinning is, zo wordt meteen duidelijk, aan hun kant. De vraag is of ze het in de praktijk, op het slagveld, ook waar kunnen maken.

Deze vraag - wie kent deze klassieker van het tandjesduo Theo en Thea niet - dringt zich al snel op bij het kijken naar de film. We zien een kleine gevechtseenheid een aantal confrontaties aangaan, maar waar het naartoe gaat, wat het einddoel is of wat de reis ons moet zeggen, blijft onduidelijk. Het lijkt alsof regisseur David Ayer een aantal gevechtsscenes heeft afgewisseld met wat groepsgesprekken en daarmee dacht een oorlogsfilm in elkaar gedraaid te hebben. Helaas werkt dat niet op die manier. We leren de sergeant en de soldaten te weinig kennen om het proces van groepsbinding goed mee te krijgen, het blijven merendeels bordkartonnen personages. Er zit geen dramatische ontwikkeling in het verhaal, waardoor de aandacht verslapt, zeker gezien de lengte van de film (135 minuten). Ook de opmars lijkt niet naar een climax toe te werken. om nog maar te zwijgen over het ontbreken van een context van de oorlog waarin deze Shermantank zich bevindt. Het is dat we Duitse en Amerikaanse troepen tegen elkaar zien vechten, want verder is elke relatie met de Tweede Wereldoorlog zo te zien bewust vermeden. Maar een pure actiefilm is het ook niet geworden; daarvoor zie je dat Ayer teveel een poging doet er een moreel sausje overheen te gieten.

Anti-oorlog?

Dat de personages niet echt tot leven komen, ligt vooral aan de dialogen en het script. De cast is prima in orde, met acteurs als Brad Pitt, Shia LaBeouf, Logan Lerman, Michael Peña, Jon Bernthal, Jason Isaacs, en Scott Eastwood. We hebben een rookie, een latino, een geboren leider en een aantalall-American guys. Ook is het zeker geen anti-oorlogsfilm. Daarvoor is de Amerikaanse oorlogsheroïek en de heldenverering te sterk aanwezig, met name bij Brad Pitt. Hij lijkt als leider van de groep moreel superieur te zijn en niks fout te kunnen doen. Op precies de goede momenten weet hij de juiste beslissingen te nemen. Maar zijn twijfels en problemen, wel prominent aanwezig in Amerikaanse films over Vietnam, zijn hier totaal afwezig. Ondanks dat een soldaat inFuryzegt, dat er geen heiligen zijn in de oorlog, lijkt Brad Pitt hier toch een schoolvoorbeeld van neer te zetten. En dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede.

Modderig

Toch weet de film ook een aantal zaken goed te doen. De gevechtscenes worden overtuigend in beeld gebracht, de setting van de modderige velden en de verwoeste stadjes komt authentiek over en het spel van de cast is prima. Maar dat een jonge soldaat die het liefst piano speelt ineens 'The Machine' wordt genoemd omdat hij iemand neerschiet in een gevecht, is wel erg makkelijk. Dan wasEnd of Watch, de vorige film van regisseur David Ayer, een stuk beter in het overbrengen van een betrokkenheid bij de hoofdpersonen. Misschien omdat inFurydit een stuk minder werkt, voelt ook het gebruik van echt archiefmateriaal aan het eind wat misplaatst aan. Alsof de echte strijd ineens gelijk wordt gesteld aan wat we de twee uur ervoor hebben voorbij zien komen.

Furyis een ambitieus opgezette oorlogsfilm over een groep soldaten die als Calimero de strijd tegen de Duitse oorlogsreus aangaan. In potentie een interessant onderwerp. Maar omdat de personages vlak blijven en een dramatische ontwikkeling in het verhaal uitblijft, blijft het niet meer dan een smeulend vuurtje. Daarnaast lijkt Ayer niet te weten wat hij met de film wil vertellen. Een spannende oorlogsfilm of één met een boodschap. Het blijft gissen. Of het moet het idee zijn dat elke saaie jongen kan worden omgevormd tot oorlogsmachine. "Idealen zijn vreedzaam [lees: utopisch], maar de geschiedenis is gewelddadig" zo zegt Wardaddy (Pitt). Misschien de enige ware dialoog uit de film.