Grand Central - recensie

Grand Central behandelt een serieus, gecompliceerd onderwerp op een zeer simplistische manier.

Grand Central is een Franse film geregisseerd door Rebecca Zlotowski die een standpunt tegen nucleaire kerncentrales inneemt. Van alle landen in Europa heeft Frankrijk hier het meeste van. Zelfs Rusland heeft er minder. Het is daarom wellicht niet verrassend dat er een film komt die daar kritisch naar wil kijken. Dat deze kerncentrales gevaarlijk kunnen zijn, hebben we immers onlangs in Fukushima kunnen zien. Daar tegenover staat echter wel dat het gebruik van kernenergie veel van onze (potentiele) energieproblemen kan oplossen.Grand Centralheeft alleen maar oog voor de negatieve kanten van kerncentrales. Dit gebrek aan nuance zou niet eens een groot probleem zijn als de film op een duidelijke, overtuigende manier duidelijk zou maken wat precies de problemen zijn en hoe ze nu precies veroorzaakt worden.Grand Centralblijft echter vooral steken in vaagheden, waardoor wij leken die eigenlijk vrij weinig over kernenergie weten er niet veel wijzer van worden.

Gary Menda (Tahar Rahim) is een type ‘twaalf ambachten, dertien ongelukken’, die nu eens gaat proberen om in een kerncentrale te werken. Na een zeer snel afgelegd examen, dat eigenlijk meer voor de vorm is, wordt hij aangenomen. Datzelfde geldt voor veel andere jongeren. Dit is het enige punt van kritiek van de film dat goed naar voren komt. Zlotowski betoogt dat leiders van de kerncentrales graag ietwat kansloze jongeren aannemen die ze makkelijk kunnen exploiteren. Dat dit niet bepaald experts zijn op het gebied van kernenergie draagt niet echt bij aan hun eigen veiligheid, en aan dat van Frankrijk. Deze jongeren wonen en werken in een speciaal afgeschermd gebied waar niet veel te doen is buiten werktijd. Het is dus niet vreemd dat Gary een affaire begint met Karole (Lea Seydoux), die eigenlijk verloofd is met Toni (Denis Menochet). Deze affaire wordt niet bepaald goed uitgewerkt. De film maakt nooit duidelijk wat Karole en Gary in elkaar zien. Hun affaire wordt vooral uitgebeeld door heel veel, bijna identieke, scènes waarin Karole en Gary naar een geheime plek in de bossen gaan om daar de liefde te bedrijven. Hoewel ze zich verstoppen voor Toni heeft hij al vanaf het begin van hun affaire door dat er iets mis is. Net als de rest van de film worden deze scenes verlevendigd door het acteerwerk van de drie hoofdacteurs. Denis Menochet liet al in de beroemde beginscène vanInglourious Basterdszien dat hij geweldig een man kan vertolken die zijn opborrelende emoties moet en kan inhouden. Hetzelfde geldt voor Tahar Rahim en Lea Seydoux (die inInglourious Basterds nog Menochet’s dochter speelde). Ze geven de indruk op ieder moment te kunnen ontploffen van frustratie, zowel over het feit dat ze niet probleemloos samen kunnen zijn, als over het feit dat ze zo een rotbaantje hebben. Hun acteerprestaties hadden een betere film verdiend.

De scènes waarin we de jongeren zien werken in de kerncentrale zijn eigenlijk net zo inhoudsloos als de eerder genoemde liefdesscenes. De film wil graag laten zien dat een kerncentrale gevaarlijk is, en is daarin verschrikkelijk manipulatief. Er is bijvoorbeeld een sensor die rood oplaait wanneer er teveel gevaarlijke straling is. De sensor laait echter niet op wanneer Gary - waarvan we weten dat hij straling in zijn lichaam heeft - zijn handen er onder zet. De implicatie is dus dat de kerncentrale gemanipuleerd is, zodat het veiliger lijkt dan het eigenlijk. Nog ergerlijker is dat de film te abstract blijft in het presenteren van de veiligheidsproblemen van de kerncentrale. We zien mensen werken en er wordt ons verteld dat er ‘iets’ misgaat en dat dat ‘zeer gevaarlijk’ is. Er zijn dan ook heel veel scenes van mensen die zich fanatiek wassen om zichzelf schoon te maken. Maar de film maakt nooit duidelijk wat er nu eigenlijk misgaat, waarom de stoffen gevaarlijk zijn, wat het betekent als je teveel straling binnenkrijgt en wat de gevolgen voor de gezondheid zijn. De kerncentrale wordt gepresenteerd als een veel te abstract ‘eng ding’, en juist daardoor komt de kritiek er op nooit goed naar voren. Dat ‘enge ding’ kan net zo goed een willekeurig ander soort fabriek zijn.

Conclusie

Ondanks het zeer goede acteerwerk isGrand Centralgeen goede film. De film is tegen kerncentrales, maar presenteert zijn argumenten op zo'n manipulatieve, inhoudsloze manier dat ze geen enkel effect hebben. Daarnaast heeft de film ook een romantisch subplotje dat eveneens niet al te goed wordt uitgewerkt.