Het Nieuwe Rijksmuseum: De Film - recensie

Een fascinerend en spannend document over Nederland op zijn smalst.

In Nederland was de vierdelige tv-serie over de langdurige verbouwing van het Rijksmuseum in Amsterdam een groot succes. De serie won zowel een Zilveren Nipkovschijf als een speciaal Gouden Kalf. De eerste twee delen werden in 2009 uitgezonden, de laatste twee delen in 2013. Uit ruim 400 uur gefilmd materiaal, waaronder ook nog nieuw materiaal geschoten na het maken van het laatste deel van de serie, stelde Oeke HoogendijkHet Nieuwe Rijksmuseum - De Film samen.

Waar de serie vier uur de tijd had om alle problemen rond de verbouwing uitgebreid te laten zien, heeft filmmaker Oeke Hoogendijk zich voor de twee uur durende film meer op het grote verhaal gericht. De documentaire is dan ook compleet nieuw samengesteld uit al het geschoten materiaal. Hierdoor zijn er een aantal lijnen uit de serie gesneuveld of sterk samengevat. Waar in de serie veel meer tijd werd uitgetrokken voor het eindeloze biedingsproces om een betaalbare aannemer te vinden, de welstandcommissie en de slechte kwaliteit van de muren, wordt dat in de film samengevat of zelfs weggelaten (bijvoorbeeld het steeds kleiner worden van een nieuw gebouw in de tuin). Tegelijk wordt wel scherper neergezet hoe stroperig en versplinterd de besluitvorming rond het museum is geweest: het geharrewar in de polder.

Wat overblijft, is een perfect gemonteerd geheel, waarbij de focus meer dan in de serie ligt op de kunst en de passie van de conservatoren. Natuurlijk ontbreekt de fietsersbond en het stadsdeel niet als het gaat om het beroemdste fietspad van Nederland en de indrukwekkende sloopbeelden van het atrium blijven bijzonder. Maar de ruimte gaat toch vooral uit naar de kunst en de mensen die namens het museum dit beheren. De ontroering van een conservator als hij twee Japanse beelden in 'zijn' nieuwe zaal ziet staan, of de blijdschap van een andere medewerker als een oud interieur vanuit een depot in Lelystad eindelijk de plaats van bestemming aan het Museumplein bereikt.

Conclusie

Hoogendijk heeft een meeslepend epos gemaakt dat naast de verbouwing vooral veel zegt over besluitvorming in de polder. Dat het Rijksmuseum er nu zo fantastisch bijstaat, lijkt haast een wonder te zijn na alle stroperigheid en tegenslagen. Het heeft in ieder geval wel een geweldige documentaire opgeleverd, met humor, passie en verbazing.