Jimmy P. - recensie

Een boeiend, maar droog lesje psychoanalyse.

Jimmy P.vertelt het waargebeurde verhaal van Jimmy Picard (Benicio Del Toro), een Blackfoot-indiaan, die in de Tweede Wereldoorlog een hoofdwond heeft opgelopen. Hierdoor heeft hij vaak ernstige migraine die gepaard gaat met tijdelijke blindheid. Hij woont nu in een boerderij in Montana, waar hij verzorgd wordt door zijn zus. Na zijn zoveelste migraineaanval wordt hij opgenomen in het Topeka Winter Hospital, het beste psychiatrische ziekenhuis van het naoorlogse Amerika. De artsen daar kunnen noch een fysieke, noch een mentale oorzaak vinden voor Jimmy's problemen en schakelen de hulp in van de excentrieke en mysterieuze arts/antropoloog Georges Devereux (Mathieu Amalric).

Traditionele opzet

Wanneer je deze plotbeschrijving leest, kun je denken dat dit het soort film is dat je wel vaker hebt gezien. Er zijn veel (zowel goede als slechte) films geweest waarin een personage met mentale of fysieke problemen geholpen wordt door een excentrieke arts die hem begrijpt, waarbij de patient uiteindelijk zijn problemen overwint en een hechte vriendschap krijgt met de arts. Dat gebeurt hier ook, maar dat is niet het hoofdonderwerp van de film. Ten eerste is niet Jimmy, maar Georges de hoofdpersoon in de film. Ten tweede is de film niet zozeer geinteresseerd in de karakters van de hoofpersonages, maar in de wetenschap achter de psychoanalyse.

Wetenschappelijk proces

De film is gebaseerd op het boekReality and Dream van Georges Devereux. Dit is een wetenschappelijke studie uit 1951 die grote invloed heeft gehad op de psychoanalyse. Het is bovendien het enige boek dat een volledige analyse van een patient (Jimmy Picard) tot in detail beschrijft. Wat de film dan ook wil doen is ons een beeld geven van het analytisch proces waarmee Georges zijn patient probeert te helpen en hoe dit proces wetenschappelijk van belang was. Het feit dat Jimmy daarbij uiteindelijk ook geholpen wordt, is voor de film mooi meegenomen.

De film is op zijn best wanneer regisseur Arnaud Desplechin ons toont hoe Georges de dromen en gedachten van Jimmy interpreteert, hoe hij analytische verbanden legt, welke vragen hij stelt en waarom hij die vragen stelt. Daarnaast geeft de film een mooi beeld van de geesteswetenschappen in het naoorlogse Amerika. De film laat ons een tijd zien waarin wetenschappen als de psychoanalyse en de antropologie relatief nieuw en onbekend zijn. De behandelende artsen hebben veel kennis over deze onderwerpen en beseffen dat deze nuttig kan zijn om bijvoorbeeld getraumatiseerde soldaten te helpen. Ze weten echter nog niet zo goed hoe ze deze kennis moeten toepassen. Een indiaan als Jimmy is voor hen interessant, omdat ze hopen dat psychisch en antropologisch onderzoek op hem, interessante inzichten over indianen (en misschien zelfs de mensheid) kan opleveren.

Dramatisch vlak

Er worden niet vaak films gemaakt die niet alleen een beeld werpen op de wetenschap, maar ook uitgebreid stilstaan bij hoe wetenschap bedreven wordt. Dat maakt de film heel boeiend om naar te kijken. Maar het is toch jammer dat de film dramatisch zo vlak blijft en dat de personages zo eendimensionaal blijven. Topacteurs als Benicio Del Toro en Mathieu Amalric hoeven eigenlijk maar vrij weinig te doen. De gesprekken tussen hun personages waarin Jimmy vertelt over zijn dromen en zijn verleden blijven altijd boeiend, maar zijn nogal eentonig. Het dramatisch effect van de film wordt ook niet echt geholpen door het feit dat Jimmy niet eens zulke grote problemen heeft als op het eerste gezicht lijkt. Zijn jeugdtrauma's vallen eigenlijk mee en wanneer we zien hoe hij zijn hoofdwond heeft opgelopen in de Tweede Wereldoorlog is dat bijna een absurde grap. Na een paar sessies met Georges is hij eigenlijk al zo goed als genezen.

Problematische momenten

Hoewel het jammer is dat Desplechin zijn film dramatisch zo vlak maakt, is dat wel te begrijpen, aangezien hij zich zo meer kan focussen op het wetenschappelijk proces, het eigenlijke onderwerp van de film. Een groter probleem zijn echter de momenten wanneer hij wel degelijk de film van een dramatisch effect wil voorzien en daar volledig in faalt. Een subplotje over een onmogelijke romance tussen Georges en een vriendin van hem mislukt volledig. En de fimmuziek geschreven door Howard Shore past soms totaal niet bij de film. Shore is de componist van deLord of the Rings-films en soms laat hij de muziek op een zelfde dramatische, epische manier aanzwengelen, terwijl de gebeurtenissen in de film daar geen enkele aanleiding toe geven.

Jimmy P.is een goede, boeiende film die een interessant beeld geeft van de geesteswetenschappen in het naoorlogse Amerika. Daarnaast geeft het een mooi beeld van hoe wetenschap bedreven wordt. Wie daarin geinteresseerd is moet deze film zeker gaan zien. Wie goed uitgewerkte karakters en boeiende dramatische ontwikkelingen verwacht, kan beter thuisblijven.