La Grande Bellezza - recensie

Ruim vijftig jaar na Fellini'sLa Dolce Vitais er opnieuw een film die niet alleen een ode brengt aan Rome, maar ook het loze gebabbel tot op het bot fileert.

Regisseur Paolo Sorrentino staat bekend om zijn visuele spektakelfilms, gecombineerd met een energieke soundtrack. In 2008 brak hij door metIl Divo, een politieke wervelwind van beelden, indrukken en intriges, met de muziek en tragiek van een onvervalste Italiaanse opera. In 2011 maakte hijThis Must Be The Place, zijn eerste Engelstalige film met Sean Penn als een in zichzelf gekeerde popzanger waar een prachtige scène van David Byrne in zit die het titelnummer zingt (een oude hit van hem) terwijl het huiskamerdecor over zijn hoofd scheert. Sorrentino weet kortom als geen ander visueel te imponeren, echter soms balancerend op de dunne rand van holle inhoud.

Het verhaal draait om Jep Gambardella (Toni Servillo). Hij is journalist, al had hij ooit echte schrijversambities. Maar het bleef slechts bij één roman. Zijn aspiraties zijn opgegaan in de jetset van Rome waar hij niet alleen toeschouwer van is, maar met overgave zelf grote feesten voor organiseert. Hij heeft een haatliefde verhouding met de stad en de decadente bovenlaag. Zijn plezier, zo zegt hij zelf, zit hem in het hebben van de macht om feesten niet alleen te houden, maar ze ook te kunnen doen mislukken. Nu hij in de nadagen van zijn leven zit, wil hij graag nog iets groots neerzetten. Maar het is vooral het verleden, zijn jeugd en onbevangen kennismaking met Rome, dat steeds meer bezit van hem neemt.

Dood

La Grande Bellezzaopent met een citaat van de schrijver Celine: "Our journey is entirely imaginary. That is its strength. You just have to close your eyes." In een zonovergoten Rome waar de camera langs glijdt, zien we vervolgens dat schijnt bedriegt: temidden van een groep toeristen valt er iemand dood neer. Op een monument zien we duidelijk de woorden "Roma O Morte": Rome of de dood. Meteen daarna raast het beeld over een groot feest op een dakterras met uitzicht op het Colosseum. Wat is leven, wat is echt of kunstmatig? Wat drijft mensen tot elkaar of juist uiteen? Sorrentino imponeert met dit begin niet alleen visueel, maar zeker ook inhoudelijk.

Wat dan volgt, zijn haast losse flarden: nog meer feesten, dwalen door oude paleizen, bijna therapeutische gesprekken en melancholieke jeugdherinneringen. Prachtig is een hilarische en surreële scène waarin een man een groep vrouwen van botox voorziet, waarbij de donkere ruimte en de religieuze manier waarop de behandeling wordt gevoerd de hele situatie iets celebraals én sinisters geeft. Deze sfeer rijgt alle losse delen als een ketting aan elkaar. Het levert een virtuoos samenspel op van een cosmopolitisch leven, vermengd met filosofie, religie, kunst en literatuur. De verwijzing naar films alsLa Dolce Vita is evident, maar Sorrentino geeft er zo'n eigen invulling aan, dat het meer dan een cinematografische ode is geworden.

Sorrentino heeft met deze film de perfecte balans gevonden tussen wat hij laat zien en wat hij wil vertellen.La Grande Bellezzais een film over iets dat is vergaan, de oude stad, kunst, beschaving en dat vervangen lijkt te zijn door holle woorden en zinloos gefeest. Maar het zou te simpel zijn de film hiermee af te doen, daar is de film te gelaagd voor. De rijke structuur wordt gedragen door een zeer sterke cast, niet in de laatste plaats door Toni Servillo als Jep. Achter de facade zit ook een verlangen en een melancholie naar De Grote Schoonheid, iets dat onbereikbaar lijkt. Aan het eind neemt de ontroering ook de overhand, als een oude breekbare non die zelf niet kan zien ineens de ogen van anderen én van Jep weet te openen.

Conclusie

La Grande Bellezzais een indrukwekkende reis door een decadent Rome. Sorrentino weet in zijn beste film tot nu toe zijn visuele kunsten perfect te combineren met een feilloos gevoel voor het smeden van de losse flarden tot één geheel. En kijk voor de reis waar het begincitaat naar verwijst vooral de hele aftiteling uit. Pas daarna kunnen de ogen dicht.