Een gezellig volksfeest op het platteland van Frankrijk. Kampvuren en rodeo's. Mensen die in cowboy outfit paardrijden en dansen op western en country. Dan verdwijnt de 16-jarige dochter van een van de gangmakers, mogelijk met een jihadganger. Het is het begin van een episodische queeste, die ook iets heeft van een politieke film, een western, een roadmovie, een coming of age drama en een vader-zoon verhaal.
Queeste
Thomas Bidegain is bekend als vaste scenarist van Jacques Audiard (De rouille et d'os en Un Prophete), en als schrijver van het onthutsendeA Perdre la Raison. Les Cowboys is zijn eerste filmregie. Bidegain opent met beelden van een soort Amerikaanse kermis in een dorp ergens in de Rhone streek. Het is 1994. Alain (Francois Damiens) en zijn vrouw Nicole (Agathe Dronne) zijn grote fans van het country festival. Terwijl Alain zijn befaamdeTenessee Waltzzingt, verdwijnt tienerdochter Kelly (lliana Zabeth). Van vrienden krijgt het koppel te horen, dat ze al een tijdje geen contact meer met haar hebben, sinds ze met de 18 jarige Ahmed (Mounir Margoum) verkeert. Op haar kamer vinden ze geschreven teksten in Arabisch handschrift. De ouders van Ahmed weten niet waar hij is. Alain is vast besloten zijn dochter terug te vinden en hij gaat fanatiek op zoek. De politie is hem veel te laks. Op zijn queeste, waarop hij zijn veertienjarig zoontje meesleurt, geraakt hij op duistere en onheilspellende plekken, tot in de havens van Antwerpen. Elke mogelijke aanwijzing loopt hij na, waarbij hij risico's niet uit de weg gaat. Hij geeft niet op, ook niet als er een briefje van Kelly komt, met een foto van haar baby, en waarin ze vraagt niet naar haar te zoeken. Zijn vrouw is gelatener, en kan de verbetenheid van haar man, zijn verwaarlozing van zijn gezin en werk, het geldgebrek daardoor, niet meer verdragen. Alain is echter niet te stoppen en vindt de dood op een van zijn vele en lange autotochten. Hier eindigt het eerste deel waarin Alain als koppige maar ook warme pater familias het verhaal draagt, dat door de regisseur niet gedetailleerd wordt verteld maar in snelle flitsen waarin beeld en muziek de sfeer van onverzettelijkheid, dreiging en volharding oproepen, en met de nodige tijdsprongen.
John Ford
Halverwege verandert Bidegain van protagonist. Zoon Kid neemt het stokje over en zet de zoektocht naar zijn zus voort, dit keer als hulpverlener in Afghanistan. DeWar on terrorheeft zijn intrede gedaan. Kid ziet beelden van deTwin Towers, van de aanslagen in Madrid en Londen, zaken in het groot waartegen hij in het klein strijdt of denkt te strijden. Er zijn grotere tijdsprongen, de plot wordt minder hecht en de focus minder scherp. Duidelijkste plotmanipulatie is de introductie vanThe American (John C. Reilly), een echte cowboy, oorlogsprofiteur, die mensen voor geld verhandelt. Duidelijke verwijzing naar de western, en in het bijzonder naarThe Searchersvan John Ford (1956), is de scene waarin deze Amerikaan (samen met Kid) de vredespijp rookt met inlanders. Hij is het ook, die Kid op het spoor zet van zijn zus, of in ieder geval van Ahmed, wat leidt tot een moord op de laatste. Kid keert terug, niet met zijn zus, wel met een Pakistaanse, de andere vrouw van Ahmed, die vals bejegend wordt door de deelnemers aan het western festival thuis, wanneer blijkt dat zij uitstekend kan paardrijden. Kid vindt zijn zus nog wel, maar net als de vrouw inThe searchers trouw blijft aan de Comanches indianen, blijft zij trouw aan haar nieuwe geloof.
Jihadisme
Bidegain schreef het script voor de opkomst van IS. Hij neemt geen standpunt in tegenover islamofobie, en niet tegen terreur en godsdienstfanatisme. Ook laat hij niets zien van een radicaliseringsproces van jihadisten (zoals gebeurt in speelfilms alsParadise NowenLes Chevaux de Dieu). Wel toont hij een aantal keren verschillen tussen Oost en West. Maar waarom hij voor die verschillen, die aantrekken en afstoten, de westernThe Searchersnodig heeft, wordt niet echt duidelijk.
Conclusie
Bidegains debuut zet je herhaaldelijk op het verkeerde been, in thematiek en plotontwikkeling. De film herbergt ook tal van genres of aanzetten daartoe. Dat irriteert en maakt Les Cowboys tot een film, waarin Damiens een boeiende rol speelt, waarin soms culturele tegenstellingen in pakkende beelden en intrigerende settings getoond worden, maar waarin vooral een helder thema in een pakkend verhaal ontbreekt.
