Niet Zonder Jou - recensie

Na 62 jaar samenzijn, begint voor Ger en Hermine langzaam aan de tijd van het afscheid dichterbij te komen.

"Vroeger was alles beter." Het is een zeurend cliché, maar de documentaire Niet Zonder Jou doet op pijnlijke wijze de waarheid daarachter uit de doeken. De woorden komen nooit letterlijk uit de monden van het stokoude echtpaar Ger (88) en Hermine (82), maar het zijn filmers Peter Lataster (de zoon) en zijn vrouw die dat met hun camera's visueel weten vast te leggen. Anderhalf jaar lang filmden zij hun (schoon)ouders die hun idyllische leventje langzaam aan uit elkaar zien brokkelen.

Hermine is dementerend en heeft kanker aan de nieren. Ger is nog altijd zeer helder van geest, maar loopt door de pijn uiterst moeilijk en begint behoorlijk doof te worden. Misverstanden tussen de twee zijn aan de orde van de dag, plus de keiharde realiteit dat een afscheid tussen de geliefden nabij is. Het enige moment waarop de twee hun ouderdom goed weten te verdoezelen, is wanneer Hermine de kunstwerken van haar man beoordeelt. Op dat moment kan ze helder en kritisch de schilderijen van Ger beoordelen en lijkt er met haar dementie niets aan de hand te zijn. Het is dan ook de kunst waarop Ger zich tijdens de aftakeling stort om het onvermijdelijke te doen vergeten.

Peter Lataster en zijn vrouw Petra hebben ervoor gekozen de camera slechts te laten registreren. Er is geen achteraf ingebracht commentaar, slechts enkele reacties van de makers achter de camera, maar die zijn gericht op Ger en Hermine zelf. Een sentimentele tranentrekker wordt hiermee vermeden, maar door de pure en oprechte ode aan de liefde tussen hun (schoon)ouders wordt Niet Zonder Jou juist nog ontroerender en vooral persoonlijker. De kijker leert het koppel langzaamaan kennen en ziet het prachtige beeld van de oude Ger die Hermine even tegen zich aandrukt. Het is merkbaar, nee voelbaar dat de liefde er nog is en dat het koppel echt bij elkaar hoort. Omdat de documentaire dit zo goed weet over te brengen, kan het makkelijk doorwerken naar een hartverscheurdend afscheid.

De weg naar dat afscheid wordt steeds emotioneler. Hermine raakt met de dag steeds meer de grip op de realiteit kwijt. Eerst is het de suikerpot waar ze naar op zoek is maar die gewoon vlak naast haar op tafel staat. Later is het het tragische gehannes met de tuinslang en de niet te plaatsen reacties van haar naar haar man Ger. Hij irriteert zich eraan, maar doordat die liefde aan het begin van de film zo teder naar voren komt, merk je dat die irritatie niet tegen Hermine als persoon is gericht, maar tegen de machteloze situatie. Dat doet pijn bij Ger, maar ook als kijker wordt je in dat gevoel meegezogen. De klap die uiteindelijk komt als Hermine overlijdt, is dan ook recht in het gezicht, ook al was van begin af aan al duidelijk dat dit eraan zat te komen.

Conclusie
Nooit wist een documentaire zo diep het hart te raken. Het ouder worden wordt met Niet Zonder Jou ontdaan van al haar romantische trekjes door pure realiteit te laten zien. Een prachtige weergave van ware liefde, maar ook hoe die liefde gebroken wordt door de realiteit van het ouder worden. IJzersterk en oprecht ontroerend.