Je staat op het punt waarop je leven in één oogwenk kan veranderen. De nachttrein naar Lissabon vertrekt over 15 minuten. Stap je in, of niet?
Als Raimund (Jeremy Irons) onderweg is naar de school waar hij lesgeeft als leraar Latijn, ziet hij een mysterieuze vrouw op de reling van een brug staan. Hij aarzelt geen moment en voorkomt dat de vrouw haar dood tegemoet springt. Raimund neemt haar mee in zijn klas waar hij lesgeeft, maar de vrouw is met dezelfde vaart vertrokken als dat hij haar tegenkwam. In de rode regenjas die ze achterlaat vindt Raimund een Portugees boek, geschreven door dokter Amadeu de Prado (Jack Huston), met achterin een nachttreinticket naar Lissabon. Vrijwel direct is hij helemaal weg van de passages die hij leest en Raimund laat het regenachtige Bern achter zich om impulsief, maar met lichte aarzeling, op de nachttrein naar Lissabon te stappen, waar de achtergrond van het boek zich langzaam zal ontvouwen.
Um ourives das palavras
Night Train To Lisbon is een verfilming van het gelijknamige boek, geschreven door Pascal Mercier waar regisseur Bille August de regie in handen voor nam. Centraal in de film staat het boek dat Raimund vindt:Um ourives das palavras, watEen goudsmid van woorden betekent. De film is een raamvertelling en neemt ons mee in flashbacks van Amadeu en zijn lotgenoten in het begin van de jaren zeventig, die tijdens het dictatuurschap van Salazar actief waren in de verzetsbeweging. Raimund staat geregeld op een nieuwe deurmat om meer informatie over Amadeu te verzamelen en komt langs personen die allemaal op hun eigen manier iets te maken hebben gehad met Amadeu. Hierbij zien we interessante kleinere rollen van onder andere Bruno Ganz (Der Untergang) als jeugdvriend van Amadeu en Christopher Lee (Lord of the Ringstrilogie) als zijn oud-leraar.
Avontuur
Vrij vlot kom je erachter dat het avontuur in de film zo’n groot avontuur nog niet is. Sterker nog, de film moet het vooral hebben van de mooie uitspraken en het goede acteerwerk. De driehoeksverhouding tussen Jorge (August Diehl), Stefania (Melanie Laurent) en Amadeu als verzetstrijders, die wat aanvoelt als de driehoeksverhouding in Bertolucci’sThe Dreamers, blijkt de sterkste troef te zijn die de film bevat. Dit steekt als flashbackvorm in groot contrast af tegen de werkelijke tijd en plaats waarin de film zich afspeelt. De flashbacks vormen namelijk het meest interessante gedeelte van de film. De onderlinge relaties tussen de personages worden op de proef gesteld en van meerdere kanten benaderd. Jack Huston, onder andere bekend als Richard Harrow in de hitserieBoardwalk Empire, speelt overtuigend de volwassen Amadeu en vertolkt een overtuigender hoofdrol dan Jeremy Irons dat als Raimund doet.
Stedelijke schoonheid
Opvallend zijn de locaties waar gefilmd is, Bern en Lissabon, twee steden die we zo vaak eigenlijk niet zien in films, in tegenstelling tot steden als Londen of Parijs. Dit maaktA Night Train To Lisboneen verfrissende film om naar te kijken. Het is alleen een teleurstelling dat we, op een aantal panoramashots na, verder weinig van de stedelijke schoonheid van Bern en Lissabon te zien krijgen. Dit zorgt voor een automatisch verlangen naar meer omgevingsbeelden, om het gevoel dat we daadwerkelijk in Lissabon of Bern zijn, te bevestigen.
Rommeltje
Wat voor onwennigheid zorgt, zijn de uiteenlopende accenten die de personages in de film hebben. Sommige personages doen hun best om enigszins geforceerd een Portugees randje aan hun Engels toe te voegen, waar anderen dat juist pertinent vermijden. Erg rommelig dus. Dialogen verliezen hun kracht in een film waar ze juist een belangrijke plek in zouden moeten nemen. Humoristisch dieptepunt is de toevallige passant in Lissabon die met een zwaar Brits Cockneyaccent ‘’You bloody idiot!’’ roept, als hij door een aanvaring met Raimund van zijn fiets valt. Hoe tegenstrijdig het ook klinkt, de gesproken tekst is inNight Train To Lisbonook dat wat de film nog wat stijl meegeeft. Wie al opveert van Morgan Freeman’s stem als voice-over, zal in Jeremy Irons en Christopher Lee gedegen concurrenten zien. Tussen alle accenten door is het uitgesproken stemgeluid van zowel Irons als Lee als een rots in de branding.
Conclusie
Night Train To Lisbon is geslaagd als een waardige middenmoot. Met een passende soundtrack, adequate cameravoering en een flinke dosis proza is de film uiterst geschikt voor de adolescente boekenwurm. Het is alleen jammer dat de film te braaf blijft, want de flashbacks naar de dictatuur van begin jaren zeventig zijn uiterst interessant en kunnen een prima audiovisueel storyboard voor een compleet nieuwe film opleveren.
