Nordwand - recensie

Toni Kurz en Andi Hinterstoisser zijn Nazi-Duitsland's nieuwe hoop in een race wie er als eerste de top van de beruchte Nordwand bereikt. Een onheilspellend spannende beklimming naar roem en erkenning.

Toni en Andi zijn soldaten van de Beierse bergbrigade. Ze zijn samen een goed geoliede machine als het gaat om het beklauteren van gevaarlijk steile rotswanden. Alles hebben ze getrotseerd, behalve de noordelijke wand van de Eiger in Zwitserland die nog nooit iemand heeft kunnen bedwingen. De Nordwand is berucht om zijn verraderlijke rotspartijen, ijswanden en plotselinge omslagen van het weer. Verschillende klimmers zijn gesneuveld op de berg. Andi heeft zijn beslissing al genomen. Hij wil de Nordwand bestijgen. Weg van het latrines en toiletten poetsen op de legerbasis. Toni is minder enthousiast. "Hij heeft een beetje 'Schiß' ", zegt Andi gekscherend. Maar als Luise Fellner, fotografe van de Berliner Zeitung en het vroegere vriendinnetje van Toni, hen op komt zoeken, weet ze bij Toni door te dringen. Hij bedenkt zich. En de strijd naar de top kan beginnen.

Mythisch
De Nordwand is niet zomaar een berg; hij staat bekend als de enige die nog nooit bedwongen is. In het hotel waar Luise en haar baas Henry Arau verblijven, hangen de foto's van de eerste gesneuvelde bergbeklimmers, Max Sedlmayer en Karl Mehringer. Het benadrukt nog eens dat de Nordwand een ongenadig beest is. Een oger (verbastering van Eiger) die iedereen verslindt die te dichtbij komt. De dorpelingen, die de berg Mordwand noemen, maken sarcastische opmerkingen als de bergbeklimmers vol goede moed aankomen. "Ze gaan naar huis in een kist", zegt er eentje. De onverwacht plotse omslag van het weer is voor Toni dé reden om niet te gaan. Een zonnige dag kan met een knip van de vingers omslaan in een donkere gure sneeuwstorm met snijdende windvlagen. Zo wordt je continu herinnerd aan de verschrikkelijke gevaren van de berg. Bevroren ledematen, bulderende lawines en ijzingwekkend scherpe rotsen; afschuwelijke ontberingen, waar de klimmers aan blootstaan. Regisseur Philip Stölzl creëert zo op geraffineerde wijze een mythische sfeer rond deze berg.

Aan- en uitknop
Henry, een arrogante, egocentrische journalist, is uitsluitend op jacht naar sensatie. Vanaf het balkon van het hotel kijkt hij met een telelens naar de verrichtingen van Toni en Andi. Hij heeft 'een neusje voor nieuws', zo zegt hij zelf. Luise, zo groen als gras, kijkt erg tegen haar collega op. Een erg bewonderenswaardig talent, maar tegelijkertijd heel kil en gevoelloos. Zijn voorstel aan Luise om maar wat te gaan drinken, omdat de bewolking hun zicht op de klimmers hindert, geeft Luise dan ook bedenkingen over Henry's motieven. Want daarmee degradeert hij de heldhaftige beklimming tot een ordinair tv-programma dat je op ieder gewenst moment aan en uit kunt zetten. En wanneer de beklimming dreigt te eindigen in een anti-climax pakt Henry zijn koffers. Volgens hem zijn hij en Luise daar om een grandioze overwinning te verslaan of juist een afschuwelijke tragedie. En alles daar tussenin is geen verhaal voor op de voorpagina. Al deze gebeurtenissen voeden Luise's afkeer voor de koude, kille en sensatiegeile wereld van Henry. Op deze manier hebben de schrijvers diepte gegeven aan het karakter van Luise en daarmee het verhaal meer body gegeven.

Propaganda
De landelijke media duikt er bovenop, als ze Toni en Andi ontdekken in een artikel in de plaatselijke krant in Berchtesgaden. Henry van de Berliner Zeitung bestempelt ze als de nieuwe helden van Nazi-Duitsland. Het bedwingen van de Nordwand door een tweetal op en top Duitsers zou de perfecte propagandastunt zijn in aanloop naar de Olympische zomerspelen in Berlijn van 1936. Daarnaast zou het ook een symbolische overwinning zijn op 'het laatste probleem Oostenrijk'. De grootste rivalen in de race naar de top zijn namelijk de Oostenrijkers Willy Angerer en Edi Rainer. Ook in het hotel komt die rivaliteit naar boven. Waar Henry duidelijk zijn voorkeur uitspreekt voor de Duitsers, spreekt zijn Oostenrijkse tafelgast, Herr Landauer, zijn sympathie uit voor de Oostenrijkers. Op een gegeven moment slaat de gezonde rivaliteit zelfs om in onderhuidse vijandigheid als de vraag of de Oostenrijkse tafelgast wel tot het Arische ras behoort, even ter sprake komt. Zo merk je meteen in welke context je het verhaal moet zien. En dat is absoluut noodzakelijk om te begrijpen hoe groot de druk is, die op de schouders van de klimmers rust. Zij moeten het Nazi-Duitsland naar nieuwe hoogten leiden.

Genre
Nordwand is een buitengewoon indrukwekkend drama en avonturenfilm, bovendien gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Maar daarnaast is het ook nog een liefdesverhaal. Dat is misschien wel de valkuil in deze film. Je hebt het gevoel dat de avonturenfilm en het liefdesverhaal ook met elkaar in een race naar de top verwikkeld zijn. De gehele film staat natuurlijk in het teken van het bedwingen van de Nordwand. Maar gaandeweg doemt er een liefdesverhaal op, die tegen de berg probeert op te boksen. Henry probeert met uiterlijk vertoon en vleiende opmerkingen te flirten met Luise. Maar het mooie pianospel en de gladde praatjes hebben geen effect. Ze heeft nog steeds gevoelens voor Toni. Als hij zijn aantekeningenboekje naar Luise's hotelkamer brengt, geeft ze hem een passievolle afscheidszoen. Dit liefdesspel wordt heviger en heviger naar het einde toe. En dat is jammer. Het liefdesverhaal had meer op het tweede plan gemoeten. Desondanks maken de spectaculaire beelden van de beklimming; de vergezichten, de extreme hoogtes en adembenemende situaties, veel goed. Het uitstekende camerawerk maakt het toch een op en top avonturenfilm. Daarnaast zijn de acteerprestaties erg goed. Vooral Ulrich Tukur ( Das Leben der Anderen ), die Henry Arau speelt, zet zijn karakter van onuitstaanbare journalist perfect neer.

Conclusie
Als je denkt dat het beklimmen van een berg niet kan leiden tot een goede film, heb je het mis. De context waarin de film plaatsvindt en de mythische sfeer, die opgebouwd wordt naar het beklimmen van de berg, zijn de ingrediënten voor een uiterst intrigerende film met goede acteerprestaties. En ondanks dat het liefdesgehalte de film wat in de weg zit, heeft regisseur Philip Stölzl iets memorabels neergezet.