Searching for Sugar Man - recensie

Hoe een zoektocht naar een verdwenen gewaande singer-songwriter zo één van zijn liedjes had kunnen zijn.

Muzikanten die na één of meer albums in de vergetelheid raken; het komt vaker wel voor dan niet. Maar het verhaal van de Amerikaanse singer-songwriter Rodriguez is zeker niet standaard. Overal vergeten, behalve in Zuid-Afrika waar hij zonder het zelf te weten een wereldster was. En over zijn eventuele dood gingen de meest wilde geruchten. Zo zou hij zichzelf in brand hebben gestoken tijdens een optreden. De Zweedse documentairemaker Malik Bendjelloul, die metSearching for Sugar Manzijn debuut maakt, ontrafelde op intrigerende wijze het mysterie. Dit levert een meeslepende film op die niet alleen mythes ontzenuwt, maar tegelijk ook een nieuwe mythe creërt.

Begin jaren '70 bracht de uit Detroit afkomstige singer-songwriter Sixto Rodriguez twee albums uit:Cold FactenComing From Reality. De platen kregen goede kritieken, maar zonken als baksteen in Amerika en Rodriguez verdween er al snel uit het muzikale beeld. Maar tegelijkertijd werdCold Factin Zuid-Afrika opgepikt door een groot deel van de blanke klasse die de plaat als symbool ging gebruiken tegen de apartheid. Het werd één van de best verkochte platen die samen met Elvis Presley en Simon and Garfunkel in iedere platenkast thuis hoorden. Ook al werd door censuur menig exemplaar door de overheid bekrast om luisteren onmogelijk te maken. De bootleghandel teelde er wierig door en Rodriguez werd een idool, hoewel niemand hem kende. Pas halverwege de jaren '90 gingen een paar Zuid-Afrikaanse fans op zoek naar deze man. Eerst in de veronderstelling dat hij niet meer leefde, maar toen hij levend en wel in het vervallen Detroit werd aangetroffen, werd hij naar Zuid-Afrika gehaald om daar voor massa's uitzinnige fans op te treden. Een nieuwe mythe was geboren.

De Zweedse filmmaker Malik Bendjelloul had voorSearching for Sugar Mangeen intrigerender onderwerp kunnen kiezen. De titel slaat op het nummerSugar Manvan Rodriguez' eerste plaat Cold Facten gaat over een drugshandelaar. De zoektocht door de idolate fans heeft ook wel wat weg van een bedevaart-trip. De muziek van Sixtro Rodriguez, met dromerige teksten en melodieën wordt effectief afgewisseld met interviews, archiefbeelden en bijzondere animatiebeelden. Hierdoor weet Bendjelloul een eigen ritme te creëren die afwijkt van de normale 'talking heads' documentaire. De spanning van de zoektocht en de emotie van het leven van de muzikant wordt mooi overgebracht op de kijker.

De filmmaker maakt er terecht geen politiek geladen film van, wat makkelijk had gekund met het Zuid-Afrika tijdens de apartheid, de Mexicaanse afkomst van Rodriguez en zijn huidige eenvoudige bestaan. Evenmin is het een nostalgische ode geworden aan de eenvoudige muzikant die uit de ellende zijn inspiratie haalt. Integendeel, de basis van het verhaal blijft een persoonlijke liefde van enkele fans die zover gaat dat ze meer van zijn leven willen weten. Als we uiteindelijk Rodriguez zelf aan het woord horen, blijkt hij de nuchterheid zelve. Ondanks zijn leeftijd is hij nog steeds een inspirerende en krachtige persoonlijkheid. Hier is geen plaats voor cynisme of grote statements, maar de liefde voor muziek en de passie dit te delen. Meer heeft Bendjelloul er niet van gemaakt, maar zeker ook niet minder.

Searching for Sugar Manis een mooi document over meer dan alleen een in vergetelheid geraakte singer-songwriter. Het is een ode aan de onvoorwaardelijke liefde van iemand als Rodriguez voor de muziek, maar ook een beeld van zijn fans die door zijn muziek als generatie zijn gevormd. Dat het geen politieke statement is geworden, is de kracht van de film.