Side Effects - recensie

Depressie, obsessie en confessie zorgen voor intrigerende verwarring in dit genre-experiment van Steven Soderbergh.

Een auto staat stil in een parkeergarage, aan alle zijden omhuld door betonnen muren en pilaren. In de auto zit Emily (Rooney Mara). Haar man Martin (Channing Tatum) is kortgeleden vrijgelaten uit de gevangenis vanwege handel met voorkennis in aandelen. Na vier jaar vastgezeten te hebben is hij eindelijk weer terug. Emily sluit haar handen nog wat steviger om het stuur. Versnellende ademhaling, ogen op de massieve muur voor haar. Haar spieren spannen zich aan wanneer ze vastberaden het gaspedaal indrukt.

Side Effects is de nieuwe film van Steven Soderbergh. De man achterSex, Lies and Videotape en deOceans-trilogie heeft het de afgelopen jaren druk gehad. Vorig jaar waren zelfs twee films van zijn hand in de bioscoop te zien:Haywire enMagic Mike. Zijn nieuwste kindje kent echter nog de meeste parallellen met het in 2011 uitgekomenContagion, een film over een epidemie die de wereldbevolking treft. De raakvlakken presenteren zich voornamelijk in de vorm van tegenstellingen. WaarContagion zich op veel plaatsen afspeelde, beperktSide Effects zich tot een meer geconcentreerd toneel. Daarnaast is ook het aantal te volgen karakters drastisch teruggedraaid.

Het belangrijkste verschil is echter de aard van de aandoening die voor problemen zorgt. InContagion werden de plotpunten in werking gezet door het uitbreken van een fysiek virus. Binnen korte tijd kregen steeds meer aardbewoners last van de destructieve symptomen. InSide Effects staat een geestelijk probleem centraal: de depressie van Emily. Haar psychiater Jonathan Banks (Jude Law) schrijft haar verschillende medicaties voor. Wanneer niets lijkt te werken, neemt hij contact op met haar vorige psychiater: dokter Victoria Siebert (Catherine Zeta-Jones). Na een kort overleg suggereert ze een nieuw middel te gebruiken, genaamd Ablixa. Het medicijn werkt en Emily lijkt steeds beter te kunnen functioneren, afgezien van enkele slaapwandelepisodes. Het lijkt allemaal weer bergopwaarts te gaan, totdat een bloederige gebeurtenis roet in het eten gooit.

Vanaf dit omslagpunt lijkt de film een ander genre aan te boren. Ineens wordt het psychologisch drama aangevuld met detective-invloeden. Als warenoirheld gaat dr. Banks op zoek naar informatie. Hij wordt heen en weer gejojood tussen verschillende betrokkenen waarbij de scheidslijn tussen waarheid en leugen vaag blijkt. Ook de morele dilemma’s van het genre worden meegenomen en in een modern jasje gestoken. De relatie dokter en patiënt wordt verkend, evenals het effect dat medicijnen kunnen hebben op de toerekeningsvatbaarheid van een gebruiker. De momenten van psychische onzekerheid worden aangezet met verontrustende pulserende klanken, gecomponeerd door Thomas Newman (Skyfall, The Shawshank Redemption). Deze elfmaal voor een Oscar genomineerde componist is voornamelijk verantwoordelijk voor de onderhuidse ongemakkelijkheid.

Maar ook het beeld duikelt mee in de subjectieve ervaring van de personages. Bedrog en onbegrip worden benadrukt door het in en uit focus duiken van de karakters waarbij de camera dicht op de actie blijft; zoekend naar kleine afwijkingen in het gelaat. Dit laatste wordt de toeschouwer nog moeilijk gemaakt door het knappe spel van Jude Law en Rooney Mara, wiens gezicht vaak half verhuld is door haar sluike bruine haar. Soderbergh zet deze technieken op een betekenisvolle manier in, maar het had de film geen kwaad gedaan als hij wat minder hierop had vertrouwd. De omgevingen lijken vaak modderig door de ondiepe focus en de ziekelijk gele kleurstelling. Dit alles zorgt ervoor dat de film een niet bepaald prettig uiterlijk heeft.

Het kan moeilijk worden ontkend datSide Effects spannend is. Zodra de tweede akte van start gaat, volgt twist op twist. Soderbergh weet hierbij zijn publiek steeds op het verkeerde been te zetten. De regisseur heeft al meerdere malen gesteld datSide Effects zijn laatste feature film zal zijn. Of hij daadwerkelijk niet meer in de regisseursstoel plaats zal nemen, zal de tijd moeten uitwijzen. Als afscheid heeft hij in ieder geval nog een interessant werk afgeleverd, ondanks dat enkele elementen niet volledig uit de verf komen. De bijwerkingen in de bijsluiter zogezegd.