Tabu - recensie

Tabuvan de Portugese regisseur Miguel Gomes is een verrassend mooie melancholische zwartwit film, waarin hij een liefdestragedie verbindt met de dramatische onafhankelijkheidsstrijd van Mozambique.

De film begint met een wonderlijke surrealistisch aandoende proloog, waarin een ontdekkingsreiziger, overmand door rouw ten gevolge van de dood van zijn vrouw, zich in hartje Afrika tussen de kaken van een krokodil werpt.

Het blijkt een film te zijn waarnaar Pilar, een welzijnswerkster in Lissabon, ontroerd heeft zitten kijken. Daarmee begint het eerste deel van de film:Paradise Lost. Pilar ontfermt zich over haar excentrieke dementerende en aan gokken verslaafde buurvrouw Aurora en haar Kaapverdische dienstmeid Santa. Wanneer Aurora op sterven ligt en aan Pilar vraagt ene Ventura op te sporen, blijkt in een lange flash-back - het tweede deel (Paradise) - dat deze man ooit met Aurora een onstuimige liefdesverhouding heeft gehad in Portugees Afrika. De oude Gian Luca Ventura vertelt dit verhaal, dat zich afspeelt in de jaren zestig in het Portugese koloniale verleden. Aurora (Teresa Madruga) is een verwende rijkeluisdochter, omringd door privéleraren en zwarte bedienden. Ze trouwt met een Portugese

plantagehouder, maar alles verandert wanneer een Italiaanse avonturier (Manuel Mesquita) haar buurman wordt. Zwanger van haar man begint ze een onmogelijke liefdesverhouding. Uiteindelijk worden de beide minnaars uit hun paradijs verjaagd. Wat volgt is een briefwisseling die doortrokken is van melancholie.

Deze derde film van Gomes is bekroond in op het Filmfestival in Berlijn en in Portugal uitgeroepen tot de beste film van het jaar.Tabuvertelt deze liefdesgeschiedenis op een heel bijzondere manier, daarbij verwijzend naar de gelijknamige film van F.W. Murnau uit 1931, die handelt over een liefdesdrama in de Stille Zuidzee. Ook zijnTabu is in zwartwit. De proloog is geheel zwijgend met tussentitels en pianomuziek, en het deelParadise Lost is prachtig vorm gegeven door een mengeling van geluiden en muziek. Ventura speelt in een bandje en daarvoor heeft Gomes de Spaanse versie van het sixties-hitjeBe my baby van stal gehaald. We zien de personages spreken maar we horen hen niet. Gomes heeft het paradijs vorm gegeven als een koortsdroom enen passantverbindt hij deze gevaarlijke geluksextase met het collectieve liefdesverdriet van Portugal, waarvoor zijn bewoners het begrip saudade gebruiken; het verterende verdriet om een liefde, zoals dat bij Slauerhof voorkomt en in de Portugese fado. Zo bezien is de oude Aurora het droevige restant van het Portugese koloniale verleden.

Tabu is een gelaagde en geslaagde film over een hartstochtelijke liefdesverhouding, door Gomes op een heel bijzondere manier vorm gegeven en verbonden met het koloniale verleden van Portugal.