The Manchurian Candidate - recensie

Drie Amerikaanse soldaten worden gekweld door dezelfde, steeds terugkerende nachtmerrie. Wat is er gebeurd tijdens hun gevangenschap in Mantsjoerije?

In 1952, tijdens de Koreaoorlog, wordt een groep Amerikaanse soldaten gevangen genomen door de Russen en ontvoerd naar Mantsjoerije in communistisch China. Dankzij sergeant Raymond Shaw (Laurence Harvey) kan het peleton heelhuids ontsnappen. Terug in de VS krijgt Shaw op aanbeveling van kapitein Bennett Marco (Frank Sinatra) een eremedaille voor zijn dappere optreden. Braaf noemen Marco en de andere soldaten Shaw ‘the kindest, bravest, warmest, most wonderful human being I've ever known in my life.’ Niet veel later krijgt Marco last van nachtmerries over een collectieve hypnose waarbij Shaw twee soldaten vermoord. Hij gaat voor onbepaalde tijd met ziekteverlof en ontdekt dat twee andere leden van het peleton exact dezelfde nachtmerries hebben. Wat is er echt gebeurd in Mantsjoerije en wat was de rol van Shaw?

Iedereen weet eigenlijk wel dat Shaw zo aardig niet is. 'It isn't as if Raymond is hard to like. He's impossible to like!', stelt Marco. Gesteund door de inlichtingendienst gaat hij op onderzoek uit. Hij zoekt Shaw op in New York. Shaw zit zwaar onder de plak bij zijn dominante moeder Eleanor Shaw Iselin (Angela Lansbury), een zeer ambitieuze vrouw met grote politieke ambities. Zij is de drijvende kracht achter haar man, senator John Yerkes Iselin (James Gregory), Shaw’s stiefvader. Beiden zijn communistenhaters van het zuiverste water. Shaw heeft een hekel aan zijn moeder, die zelfs de partnerkeuze van haar zoon bepaalt, gebaseerd op politieke motieven.

Marco ontdekt gaandeweg dat het hele peleton gehersenspoeld is. Het heldhaftige optreden van Shaw heeft feitelijk nooit plaatsgevonden, maar is slechts een collectief geïmplanteerde herinnering. Shaw is ‘geprogrammeerd’ om een aanslag te plegen. Hij wordt getriggerd door een speelkaart. Bij het zien van ruitenkoningin raakt hij in hypnose en voert het eerstvolgende bevel direct op. Shaw heeft geen geweten en onthoudt zijn daden niet, wat hem tot de perfecte moordenaar maakt. Eventuele getuigen moeten ook worden omgelegd. Shaw vermoord een aantal publieke figuren, wat breed wordt uitgemeten in de kranten. Marco gaat een indringend gesprek met hem aan, voordat het nog vaker mis gaat. Met behulp van een heel pak ruitenkoninginnen probeert hij de link tussen die kaart en een hierop volgend bevel te breken. Slaagt hij hierin? En wie is eigenlijk het brein achter de aanslagen?

The Manchurian Candidateis de verfilming van het gelijknamige boek van Richard Condon. Dit boek is twee keer verfilmd: in 1962 door regisseur John Frankenheimer met Frank Sinatra in de hoofdrol (de film die nu opnieuw te zien is) en in 2004 door Jonathan Demme met Denzel Washington in de hoofdrol. Deze versie gaat over de Golfoorlog.

Angst voor het communisme, complottheorieën:The Manchurian Candidateuit 1962 verscheen in de Koude Oorlog en ademt echt de geest van die tijd. De film was omstreden en werd na de aanslag op Kennedy uit de roulatie gehaald. Logischerwijs doet de film nu enigszins gedateerd aan. Wat toen hete hangijzers waren, zijn nu geen issues meer. Soms is de film zelfs onbedoeld grappig. Maar door het zeer spannende en knap opgebouwde verhaal, de ijzersterke acteerprestaties en de verrassende ontknoping heeft deze film niets aan kracht ingeboet.

The Manchurian Candidate uit 1962 ademt de geest van de Koude Oorlog en komt nu wat gedateerd over. Maar door het zeer spannende verhaal, de ijzersterke acteerprestaties en de verrassende ontknoping staat deze film ook anno 2012 nog als een huis.