Transcendence - recensie

Een interessant idee levert niet per se een goede film op.

Wally Pfister maakte furore met zijn camerawerk voor regisseur Christopher Nolan. De samenwerking begon met Nolans doorbraak Memento (2000) en ging door met Batman Begins (2005), The Prestige (2006) en The Dark Knight (2008) waarvoor hij Oscarnominaties kreeg. Voor Inception (2010) ontving hij eindelijk het felbegeerde beeldje. Maar de ambities van Phister reikten verder en het werken met grote namen smaakte blijkbaar naar meer. Met Transcendence maakt hij nu zijn regiedebuut. En het camerawerk heeft hij meteen maar overgedragen aan de relatief minder ervaren Jerry Hall (Hot Fuzz, Son of Rambow).

Het scenario voor Transcendence is geschreven door Jack Paglen, die hiermee zijn debuut heeft neergepend. En dat is helaas ook te zien. Het is een film die bol staat van ideeën, maar tekort schiet in de uitwerking ervan. Centraal staat onderzoeker Will Caster (Johnny Depp). Hij houdt zich haast obsessief bezig met kustmatige intelligentie en is bezig om de ultieme computer te bouwen die niet alleen zelf kan denken, maar ook emotie kent en zelfstandig kan handelen. Tegelijk wordt hij belaagd door actievoerders die in zijn streven een gevaarlijke ontwikkeling zien. Als ze Caster succesvol weten uit te schakelen, komt hij als een duveltje uit een doosje ineens uit de computer. Hij heeft zichzelf 'ge-upload' in de virtuele wereld. Zijn vrouw Evelyn (Rebecca Hall) komt in een voortdurende spagaat of ze Will als mens of als computer moet zien. En is hij het zelf of zit er toch nog een andere kracht achter.

Holle dialogen

Vervolgens ontrolt zich een nachtmerrie scenario. Althans, dat is de bedoeling, want echt spannend wordt het nooit. Dat komt voor een groot deel door de holle dialogen en de vlakke acteerprestaties. Ook het verhaal heeft voorspelbare trekjes, met elementen van eco-activisme, de discussie rond veiligheid en privacy en de rol van techniek. In plaats van een goed betoog krijgen we vooral nietzeggende flitsende beeldschermen te zien, wordt er - onbedoeld - hilarisch contact gelegd via de command prompt en zijn de clichés niet van de lucht. Ook vallen de enorme plotgaten op, wat meestal een teken is dat de film niet enorm weer te boeien. Het verhaal is te warrig om helder na te vertellen, maar het komt erop neer dat internet en materie samensmelten en op die manier Will Caster tot alles en iedereen laat transformeren. Dit idee van viral gaan en de gevaren van de huidige connected samenleving komt wel naar boven, maar blijft steken in de uitwerking.

Camerawerk

Wat met director-of-photography Wally Pfister ditmaal aan het roer pas echt vreemd is, is dat het camerawerk - zoals gezegd van Jerry Hall - zeer ongeïnspireerd is. En de paar semi-poëtische shots van regeldruppels voegen niet toe, integendeel. De scènes hangen als los zand aan elkaar, waardoor de film je als snel koud laat. Daarnaast zijn vooral de vrouwenrollen zo plat als een microchip, wat vooral van Evelyn, de vrouw van Will, een weinig geloofwaardig persoon maakt.

Transcendence is een typische ideeënfilm die in de uitwerking volstrekt tekort schiet. Naast het acteren, de dialogen en het ontsporende verhaal stelt ook het camerawerk hevig teleur. Opmerkelijk, aangezien regisseur Wally Pfister al decennia lang zelf een verdienstelijk cameraman is. Ook Depp weet hier weinig te verrassen. En als hij zegt: 'Upload me!' klinkt dat toch een stuk minder spannend dan 'Beam me up'.