Tula: The Revolt - recensie

Tula: The Revolt vertelt het verhaal van de slavenopstand op Curacao die begon op 17 augustus 1795.

Op 1 juli was het 150 jaar geleden dat de slavernij in de Nederlandse kolonien werd afgeschaft. Curacao was in de achttiende eeuw een belangrijke doorvoerhaven in de trans-Atlantische slavenhandel. De plantages waren er door de droge en weinig vruchtbare grond niet groot. Aan het einde van de achttiende eeuw lag de algemene handel in het gebied door internationale spanningen nagenoeg stil. De Nederlandse Republiek had de oorlog met Frankrijk verloren en was onder Frans bestuur komen te staan. Tegen deze achtergrond speelt het verhaal van de opstand, die op 17 augustus 1795 begon onder aanvoering van Tula, een slaaf die zich opstelde als onafhankelijkheidsstrijder. Op Curacao wordt 17 augustus nog altijd grootser gevierd dan 1 juli, toen de slavernij in 1863 daadwerkelijk werd afgeschaft. Regisseur Jeroen Leinders bracht een gedeelte van zijn jeugd op het eiland door en merkte later dat Tula er nog altijd een grote held is. Samen met cameraman Dolph van Stapele zette hij de productie op touw. Dit deed hij wel in samenspraak met locale historici, want dat twee blanke Nederlanders de geschiedenis van zwarte slaven zouden gaan vertellen, riep kritische vragen op. Leinders koos als uitgangspunt de geweldloosheid van Tula en vroeg de Amerikaanse sriptschrijver Curtis Holt Hawkins het scenario te schrijven.

De film begint met de gruwelijke vonnissen voor Tula (Obi Abili) en zijn naaste helpers, uitgesproken door gouverneur De Veer (Jeroen Krabbé). Dan gaan we terug in de tijd. Tula en andere slaven op de plantage van Willem van Uytrecht (Jeroen Willems) hakken in de dorre aarde. Tula's jongere broer houdt het niet vol, wordt slecht behandeld, bezwijkt en wordt begraven. Intussen moet er voortaan ook op zondag gewerkt worden. Speranza (Nathalie Simpson), het liefje van Tula, werkt als huisslavin bij de plantagehouder en hoort dat de slaven op Haïti in opstand zijn gekomen en dat de Fransen er de slavernij hebben afgeschaft. Dat alles wakkert de onvrede bij Tula aan. Op vreedzame wijze wil hij gedaan krijgen dat ook zij vrij worden. De Franse wet geldt nu toch ook voor de Nederlanders. Daarover wil hij praten met de gouverneur. Tula wint het vertrouwen van de anderen op zijn plantage, ook van de oude wijze Sinishi (Danny Glover), en hij confronteert Van Uytrecht met zijn mening. Deze vernedert en mishandelt hem, maakt van zijn liefje ook een veldslaaf en daagt hem uit naar de gouverneur te gaan. 'Jullie soort' heeft geen recht op vrijheid. Vanaf dat moment wordt Tula de echte leider, die ook het vertrouwen krijgt van slaven van andere plantages.

Tula: The Revolt is de eerste film over slavernij in de Nederlandse kolonien. Jeroen Willems, die in deze film zijn laatste rol speelt, zei in een interview: "De rol van de Nederlanders in de slavernij was geen mooie, we hebben lelijke dingen gedaan. Het wordt tijd dat dat een keer gezegd en vooral getoond wordt." Leinders heeft niet gekozen voor Nederlands en Papiaments maar voor een internationale cast met Engels als voertaal. Dat vervlakt de weergave van een belangrijke gebeurtenis in de Nederlandse kolonien wel. Ofschoon er alleen op Curacao is gefilmd, is het eiland nauwelijks te herkennen. Jammer is ook, dat het verhaal en vooral de karakters nogal schematisch zijn ingevuld. Er is een 'slechte' slaaf die zijn vrijheid koopt door Tula te verraden, en er is de blanke vrouw (Henriette van Tol) die de slaven helpt en de priester (Aden Gillett) die bemiddelt maar vindt dat de slaven hun lot moeten aanvaarden. De karakters kennen nauwelijks ontwikkeling. Alleen Obi Abili, Paul Bazely en Jeroen Willems weten door hun spel aan stereotypen te ontkomen. Vreugdedansen en smartelijke liederen van de slaven roepen wel de nodige emotie op en kleuren het geheel gevoelvol in. Maar zo'ntambuzien we helaas maar 1 keer.

Leinders vertelt een belangwekkend verhaal dat verteld moet worden. De inhoud raakt aan historisch onrecht dat nog altijd doorwerkt maar blijft te veel aan de oppervlakte door een schematische invulling van plot en karakters.