Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives - recensie

Uncle Boonmee ligt op sterven. Zijn laatste paar dagen brengt hij door in het gezelschap van zijn overleden vrouw en zoon terwijl hij fragmenten te zien krijgt van zichzelf uit andere levens.

Boonmee is een zelfstandige Thaise landbouwer die niet lang meer te leven heeft. Hij wordt elke dag aan de dialyse gelegd en volgt een streng dieet om zijn lichaam zo lang mogelijk in leven te houden. Wanneer zijn tijd bijna daar is, nodigt Boonmee zijn schoonzus uit om zijn naaste familie bij zich te hebben wanneer hij naar het hiernamaals vertrekt. Wanneer zijn schoonzus is gearriveerd genieten ze s'avonds samen met Boonmee's kok (en zoon?) van een uitgebreide maaltijd. Ze schrikken zich letterlijk het apelazarus wanneer Boonmee's overleden zoon aan tafel verschijnt in de vorm van een aapgeest. Ook schuift de overleden vrouw van Boonmee aan. Deze verschijningen zijn het begin van een reeks herinneringen uit de levens van Boonmee die worden afgewisseld met zijn weg naar de dood in het heden.

Primitive
Uncle Boonmee is een film die niet op zichzelf staat. De film maakt onderdeel uit van een multi-platform kunstproject genaamd Primitive . Zo verschenen in 2009 de films A Letter to Uncle Boonmee en Phantoms of Nabua, beide eveneens geregisseerd door Apichatpong Weerasethakul. Centrale thema's binnen het project zijn geheugen, transformatie en uitroeiing. Ook komt een gewelddadige afstraffing van het communistische sympathisanten door het Thaise leger nabij Nabua steeds naar voren. Volgens Weerasethakul gaat Uncle Boonmee over objecten en mensen die transformeren of versmelten. Centrale thema's zijn hierbij de transformatie en mogelijke uitroeiing van film in het algemeen. "Want", zo zegt hij, ''wanneer je een film maakt over het herinneren van verschillende doden, besef je je dat film ook langzaam doodgaat."

Aapgeest
Uncle Boonmee begint met het beeld van een rund in de schemerige bossen. Het rund loopt langzaam door het woud en wordt uiteindelijk gevangen door een mens. Daarop volgt een shot van een onbekend wezen met lichtgevende rode ogen. De duisternis en de geheimzinnigheid van de bossen beloven een spannende doch bizarre film. Wie of wat was dat onbekende wezen en was de koe een reïncarnatie van Uncle Boonmee? Al snel komen we er achter dat het onbekende wezen een aapgeest is. Aapgeesten lijken op een jaren '80 versie van King Kong en zwerven rond in de bossen nabij de woning van Uncle Boonmee. De gestorven zoon van Boonmee is ook een aapgeest omdat hij tijdens zijn leven met een aapgeest naar bed is geweest en op die manier gedwongen was om als aapachtige verder te leven. Dit broodje aap verhaal is het geestigste onderdeel van de film maar met de ontknoping er van verdwijnt meteen ook alle spanning. Na de verschijning van de zoon en de vrouw van Boonmee deelt de film zich op in losse gedeelten die prima te onderscheiden zijn van elkaar, maar wat ze te betekenen hebben is een raadsel. Althans, voor mij was de hele film een raadsel, het kan best zijn dat de zeer ervaren kijker er wel een boodschap uit kan halen.

Exotisch
Beelden van een prinses die oraal bevredigd wordt door een meerval, een Thais leger dat een aapgeest heeft gevonden en monnik die zijn mobiele telefoon checkt. Het zijn bizarre gewaarwordingen die hoe dan ook een betekenis hebben, maar om die te achterhalen moet je wel diep graven. Zo verschijnt de aapgeest in bijna elke scène. Zal hij de dood zijn die Boonmee komt halen, die hem altijd kwam halen? Uncle Boonmee is een onbegrijpelijke droom die wel op een prachtige manier in beeld is gebracht. Als je niet teveel probeert te kijken met Hollandse nuchterheid dan zijn de Thaise grotten die glinsteren in het maanlicht en de vochtige bossen een exotische droomwereld. Voeg daarbij de harmonieuze en spirituele muziek toe, en je kan je zonder problemen laten meevoeren naar Boonmee's sterfbed.

Misschien is het de Hollywoodformule die mijn filmsmaak grotendeels bepaald heeft, misschien is het mijn Hollandse nuchterheid, maar is een film die mijn imaginaire vermogen te boven gaat. De exotische droomwereld en sprankelende muziek zijn een lust voor het oog en oor, maar verhinderen niet dat je steeds maar probeert te achterhalen wat die vorige levens van Uncle Boonmee nou waren. Het is leuk voor Boonmee dat het hem wel lukt, het was nog leuker geweest als het de kijker ook was gelukt. draait deze week op het World Cinema Festival en wordt op 21 oktober uitgebracht in de bioscoop.