Op stap met dinosauriërs? Vergeet het maar. We gaan op stap met cartoonfiguren.
De spectaculaire BBC-documentairereeksWalking with Dinosaurskluisterde bijna vijftien jaar geleden zowel jong als oud aan de buis met haar weergaloze digitale hoogstandjes en nieuwste wetenschappelijke theorieën, om een zo natuurgetrouw mogelijk beeld te geven van verschillende episodes uit het Tijdperk der Reptielen. Vaak vergat men haast dat de term 'documentaire' hier ruim opgevat diende te worden, omdat toch alles in scène gezet moest worden voor het illustreren van een wereld die al vele miljoenen jaren niet meer bestaat. Anno 2013 is de digitale technologie alleen maar vernuftiger geworden en de paleontologische opvattingen over dinosauriërs ruimdenkender, maar aan de poging de formule van de originele serie naar het witte doek te vertalen is dat niet af te zien.Walking with Dinosaurs 3Dblijkt, alle beloften ten spijt, meer een tekenfilm dan een serieuze weergave van het leven van de immer populaire uitgestorven dieren.
Loser en sidekick
Walking with Dinosaurs 3Dvolgt het leven en lijden van Patchi, een overdreven aandoenlijke Pachyrhinosaurus, die gevolgd wordt van het moment dat hij uit het ei kruipt totdat hij de volwassenheid bereikt. Het dromerige beestje blijkt een typisch aaibare loser die zich tegen alle waarschijnlijkheid in uit elke benarde situatie weet te redden, ondanks de tegenwerking die hij ondervindt van zijn agressieve broer, de dommekracht Scowler. Patchi's leven wordt van commentaar voorzien door de vroege vogel Alex, een opportunistische sidekick die vooral bij hem in de buurt blijft om een graantje mee te pikken van al het voedsel dat de kudde sauriërs hem biedt, maar die daadwerkelijk om deze underdog gaat geven. Alex verhaalt over Patchi's eerste schreden op het levenspad, inclusief zijn ontluikende liefde voor de knappe Juniper, zijn steeds fellere conflicten met zijn broer en de diverse aanvallen van allerlei roofzuchtige carnivoren die wel trek hebben in een stukje Patchi, met tragische consequenties voor diens ouders (denk aan het lot van Bambi). Door al het liefde en leed dat met ons gedeeld wordt denkt de toeschouwer voortdurend 'het zijn ook net mensen, die dino's', en laat dat nou het het grote mankement van de film zijn.
Vervelende mensen
Walking with Dinosaurs 3Dmaakt zich schuldig aan overdreven vermenselijking van haar prehistorische protagonisten om het het publiek gemakkelijker te maken een emotionele band met hen te ontwikkelen. De gezichtsuitdrukkingen en bewegingen van de dieren zijn allesbehalve natuurlijk en zorgen ervoor dat de hoofdrolspelers meer weghebben van tekenfilmfiguren dan van wetenschappelijk verantwoorde reconstructies. Dat de film zich bedient van dialogen, in plaats van een eenzame verteller zoals de oorspronkelijke BBC-reeks, draagt ook al niet bij om de dino's als realistisch te gaan beschouwen. Sterker nog, de uiterst irritante voice-overs creëren eerder een gevoel van afwijzing dan van acceptatie, waarbij niet onvermeld mag blijven dat in de Nederlandse bioscopen alleen de nagesynchroniseerde versie te zien zal zijn (hoewel de Engelse variant met stemmen van Justin Long en John Leguizamo wat dat betreft geen aantrekkelijker alternatief had gevormd). Terwijl we de jonge dino's als hondjes over het scherm zien dartelen en de stemmen horen van Johnny Kraaijkamp Jr., Georgina Verbaan en (uiteraard) bioloog Freek Vonk, wordt de volwassen kijker geconfronteerd met een groeiend ongeloof betreffende het beloofde wetenschappelijke gehalte. Een dinosaurus die een soortgenoot begroet met een kreet als 'Hallo daar leukerd!' verliest simpelweg alle geloofwaardigheid. De film richt zich te nadrukkelijk uitsluitend op een jong publiek en toont daarbij weinig respect voor de volwassenen die de bioscoopkaartjes moeten betalen. De enige emotie die dit bij de laatste partij oproept, is ergernis.
Patchi en zijn vriendjes
Eveneens jammerlijk is het gebrek aan inspiratie datWalking with Dinosaurs 3Dregeert. Met zijn verhaallijn over een kudde dinosauriërs die naar groener oorden trekt, geplaagd door onderling gekissebis, in het aangezicht van gevaren als vraatzuchtige vleeseters en allerhande natuurrampen voelt de film eerder aan als een hervertelling vanPlatvoet en zijn VriendjesofDinosaurdan als een waardig opvolger van de respectabele documentairereeks. Patchi's belevenissen worden geregisseerd door een duo waarvan de één een achtergrond heeft bij Disney (als regisseur van bijvoorbeeldMulan) en de andere bij BBC Earth, en die combinatie wringt. Hoewel er zeker pogingen gedaan worden de wereld van de dinosauriërs in een natuurlijk licht te portretteren, daarbij effectief gebruik makend van fraaie vergezichten van het natuurschoon van Alaska en Nieuw-Zeeland, alsmede het tegenwoordig standaard bijgevoegde 3D-effect, blijft het cartooneske gehalte van de film dominant. Het is exemplarisch hoe geslaagd de achtergronddino's zijn, die veel natuurgetrouwer overkomen, wat stilistisch conflicteert met de hoofddino's.
Hollywoodinvloeden
Net zo storend is het Hollywoodmotief van het stereotypische 'goed versus kwaad' waar de film zich van bedient, waarbij herbivoren lief en nobel zijn en carnivoren slechts boosaardige monsters vormen in plaats van als alledaagse dieren getoond te worden. Soortgelijke kritiek kan geleverd worden als Patchi zich telkenmale weer redt uit situaties die hem normaal het leven hadden gekost en zijn slimheid het overwint van de spierkracht van zijn broer. Als dit de originele serie was geweest, had het mormel het überhaupt niet overleefd, maar met een conservatieve distributeur als Fox blijft dergelijk leed de tere kinderzielen bespaard en triomfeert Patchi tegen alle redelijkheid in. Waar de klassiekeWalking with Dinosaursprehistorische ellende als genadeloze 'survival of the fittest' en de wrede dood niet uit de weg ging en er toch in slaagde alle leeftijden te boeien, verruilt deze nieuwe franchisebastaard de realiteit om een ongepaste mengeling van tekenfilm en documentaire af te leveren die alleen kinderen zal aanspreken. Heeft de geschiedenis dan nog niet bewezen dat dinosauriërs kinderen hoe dan ook altijd zullen bekoren? Was het echt nodig de volwassenen voor het hoofd te stoten door het gehalte educatie waaromWalking with Dinosaursvoorheen bekend stond te vervangen voor sullige dino-slapstick? Blijkbaar moest BBC Earth's serieuze imago zwichten voor dergelijke Amerikaanse marketingtactieken om het budget van 80 miljoen dollar op te brengen, waar de serie het destijds aankon met slechts 6 miljoen pond.
Conclusie
Walking with Dinosaurs 3D is een nodeloze verbastering van de originele televisieserie, waarvoor natuurlijk realisme goeddeels is geslachtofferd om de film uitsluitend leuk voor kinderen te maken. Dat was niet nodig geweest, aangezien dinosauriërs de jonge doelgroep sowieso wel hadden aangesproken, terwijl de volwassenen nu geen aanleiding hebben mee te genieten. Het helpt ook niet dat de verhaallijn net zo prehistorisch is als de dino's zelf. Ouders die hun kroost wetenschappelijk verantwoorde dinosauriërs willen laten zien zonder blootgesteld te hoeven worden aan irritante voice-overs, doen er beter aan de DVD van de serie weer op te zetten. Dan leren de koters tenminste echt iets over hoe dino's leefden, en blijft het zien van deze klucht van saurische proporties hun opvoeders bespaard.
