Jacques Audiards vijfde film is een beklemmende kijk in het Franse gevangeniswezen.
Het vertrouwen in Jacques Audiards misdaad-epiek Un Prophète is groot. In thuisland Frankrijk en in België liegen de box-office cijfers er niet om en is de film de uitverkorene om Frankrijk te representeren tijdens de komende uitreiking van de Academy Awards, na op het laatste Cannes festival al de Grand Prix du Jury binnen gesleept te hebben. De Franse genrefilm kenmerkt zich door zijn confronterende, realistische en uitermate uitdagende aanpak en ook Un Prophète is een rauwe kijk op de anders zo geromantiseerde gevangenisfilm.
Verbasterd gevangeniswezen
Regisseur Jacques Audiard vertelt in Un Prophète het verhaal van de 19-jarige analfabeet Malik El Djebena (Tahar Rahim) die veroordeeld is tot zes jaar gevangenis. De fragiele Malik wordt al snel in het nauw gedreven door de leider van de Corsicaanse maffiabende, die de gevangenis beheerst, en moet een aantal vieze klussen opknappen. Wanneer hij daarin slaagt komt hij iets hoger in de pikorde van de gevangenis, hoewel hij afhankelijk blijft van het goeddunken van de bende. Maar Malik is sluw en maakt in het geheim zijn eigen plannen.
Het beeld dat wij van het gevangenisleven hebben is er bijna eentje van melancholie en heroïek, veroorzaakt door Amerikaanse films als The Shawshank Redemption , waarschijnlijk de meest geroemde titel binnen dit genre. Hollywoods streven is niet direct het creëren van een realistisch beeld van een deprimerende realiteit, maar eerder het verblijden van zijn publiek door hier een positieve draai aan te geven. Het compleet tegenovergestelde van wat de Amerikaanse tv ons voorschotelt met real life programma’s over het leven binnen de gevangenis, waar enkel plaats en aandacht lijkt te zijn voor stereotypering. Dualiteit in extremis. Jacques Audiard neemt zijn publiek gelukkig serieus en creëert een rauw en herkenbaar beeld van een jongen die als onwetende de bak in draait en in deze wereld, gestript van een sociale maatschappij, zich staande moet zien te houden. Protagonist Malik is als een nieuwgeborene in een omgeving die hij nog moet ontdekken en beleven. Corruptie, wantrouwen, machtsverhoudingen, hiërarchie en geweld maken ineens deel uit van Maliks dagelijks bestaan en daar is geen ontkomen aan. De zwakkeling zal buigen, maar de geslepen Malik ontdekt dat hij meer in zich heeft dan enkel een overlevingsinstinct.
Spirituele crimineel
Jacques Audiard probeert Un Prophète , zoals de titel al beaamt, een spirituele lading mee te geven. Dit uit zich in slechts een handvol scènes. Visueel zijn deze een toevoeging, maar het is verder niet helemaal duidelijk waar Audiard heen wil met deze religieuze symboliek. Ontdaan van zijn sociale metafoor en profetische insteek staat Un Prophète nog steeds als een huis, een genrefilm zoals alleen de Fransen ze kunnen maken. De dreiging is constant aanwezig en in combinatie met de subliem ingevulde rollen van vooral Tahar Rahim en Niels Arestrup als de top van de Corsicaanse hiërarchie, boeit Un Prophète vanaf het openingsshot tot aan de aftiteling. Het siert Audiard om zijn film net dat beetje extra mee te willen geven, maar zijn ster is ook zonder dit extraatje hoog gerezen, want na de eveneens sublieme Sur mes Lèvres en De Battre mon Coeur S’est Arrêté levert Jacques Audiard opnieuw een boeiend schouwspel van de bovenste plank af en mag hij zich scharen tussen de betere Franse misdaadregisseurs.
Conclusie
Un Prophète , Audiards vijfde film is een gevangenisfilm die dichter bij de werkelijkheid ligt dan menig Amerikaanse genre-genoot. Gestript van elke vorm van romantiek en rauw tot op het bot zien wij een penitentiaire inrichting die vies is en waar zijn bewoners en medewerkers een bron van corruptie en geweld zijn. Tahar Rahim geeft geweldig gestalte aan Malik Djebena, die zich in dit wereldje staande leert te houden en in aanraking komt met een onontdekte kant van zichzelf. Audiard probeert Un Prophète een spirituele lading mee te geven die uiteindelijk overbodig blijkt, want Un Prophète is ook zonder deze toevoeging een misdaadfilm van jewelste.
