Waar twee werelden elkaar net niet raken.
Twee vissers in een klein bootje. De één een man van in de tachtig, de ander zijn kleinzoon die door zijn opa constant terecht gewezen wordt. We zien ze druk met het vangen van zeeslangen en octopussen om als aas te dienen voor de ultieme vangst: en grote haai. Tussen het vangen door mijmert de oude man voor zijn huis, terwijl de kleinzoon trouw bezig is met het opknappen van de boot.
Wavumba("Zij die naar vis ruiken") is op het eerste gezicht een documentaire over een oude visser en zijn kleinzoon, op jacht naar de grootste haai voor de kust van Kenia. Maar regisseur Jeroen van Velzen (Baba, 2009) heeft er ook deels een ego-document van gemaakt. Hij groeide als tiener op in een Keniaans vissersdorp, waar hij door een vissersman werd meegenomen op zoek naar aas om te vissen. Zijn ouders vonden deze plek niet geschikt om Jeroen te laten opgroeien, zo vertelt hij met een voice-over in de film. Een kostschool in Engeland vonden zijn ouders een betere plek. Schooluniformen in plaats van een zomers T-shirt, bruine bonen en worstjes in plaats van de Afrikaanse vismaaltijden. Duidelijk is dat dit zijn wereld niet is en dat hij de herinneringen aan zijn jeugd in Kenia zijn leven lang met zich heeft meegedragen.
Centraal in deze herinneringen staan de zogenaamde 'twee werelden': de wereld van de levenden en de wereld van de geesten. De verbondenheid tussen deze twee werelden heeft Van Velzen duidelijk gegrepen. In de film laat hij daarom ook een aantal dorpsouden aan het woord, die in een donkere hut de legendes van het dorp, de visserij en de twee werelden vertellen.
De documentaire bestaat op die manier uit meerdere invalshoeken. Allereerst is er het verhaal van de twee vissers en hun generatie-verschillen, daarnaast de persoonlijke ervaringen van regisseur Van Velzen en tenslotte de legendes die de ouderlingen vertellen. Elk van deze drie aspecten is interessant om te zien, maar de optelsom van de drie delen is helaas niet meer dan de verhalen apart. Het blijft onduidelijk wat de regisseur precies met de film heeft willen zeggen. Wat de film wel sterk maakt, zijn de beelden van cameraman Lennart Verstegen, die momenten van weidsheid van de zee afwisselt met de beklemmendheid van het bootje in de donkere nacht.
Conclusie
Wavumbais een intrigerende mix van een ego-document, het leven van een oude visser en zijn kleinzoon en een kijkje in de spirituele verhalen die hun cultuur nog steeds bepalen. Helaas versterken deze losse delen elkaar niet. Wat wel overeind blijft, is een prachtig gefilmd portret van een dorp, de vissers en hun verbondenheid met het hogere.
Ons oordeel:
