NFF 2012: Goltzius and the Pelican Company - recensie

Een knotsgek, hedendaags kostuum drama in de 16^deeeuw.

Goltzius and the Pelican Companyis de tweede film in de serieHollandse Meesters van Peter Greenaway. Voorafgaand maakte hijNightwatching, waarin het bekende werk van Rembrandt wordt gezien als een vereeuwiging van een complottheorie. Het is Greenaway vaak te doen achter het verhaal- of één van de mogelijke verhalen achter renaissance schilderkunst.

In zijn nieuwste film is schilder en prentkunstenaar Hendrick Goltzius (Ramsey Nasr) aan de beurt. Hij verleidt de Markies (F. Murray Abraham) uit de Franse regio Elzas tot een opmerkelijke deal. In ruil voor een dure drukpers belooft Goltzius een bijzonder boek vol met prenten die Bijbelse verhalen uit het eerste testament illustreren. Verhalen over overspel, incest en necrofilie, om precies te zijn. Om het aanbod nog aantrekkelijker te maken, krijgen de Markies en zijn hof ook nog eens een dramatisering van ieder verhaal. Omdat van een spanningsboog nauwelijks sprake is, kan alvast worden verklapt dat deze zes verhalen het verloop van de 120 minuten vormen

Met de voorstellingen als leidraad blijft het verhaal compact, zonder al te afleidende zijsporen. Wie wel wordt afgeleid is de Markies, die zijn seksuele driften maar lastig onder controle krijgt. Omdat de immer geile man op leeftijd vooral op pornografische wijze naar de verhalen kijkt, moet alles zoals hij het fantaseert. Hierdoor verandert de samenstellingen van de acteurs in de stukken, waardoor er enkele komische en penibele situaties ontstaan. Een combinatie van Britse en Nederlandse humor (Greenaway leeft immers in Amsterdam, maar is van oorsprong Brits) maakt van de scènes buiten de Bijbelverhalen ook weer kleine theaterstukjes. Alles met zoveel mogelijk naakt.

Het geheel heeft wat weg van de droge en absurde ensceneringen van de zweed Roy Andersson (oa. van:Du Levande (2007)), maar dan wat minder bitter. Op zich een compliment, en iets wat hij inNightwatchingook absoluut waarmaakte. Helaas zijn er bij Goltzius wat heftige stijlkeuzes gemaakt. Grof, redelijk irrelevant en vooral erg afleidend. Met fijn oog voor detail zijn de sets belicht zoals grootmeesters uit de renaissance dat op hun doeken doen. Helaas is er - vooraf of in de nabewerking - besloten veel van deze prachtige opstellingen te besmeuren met geanimeerde teksten en illustraties van half doorlatende schilderijen. Ook is een paar keer een deel van de set opzichtig bijgeanimeerd, alsof men niet tevreden was en het beeld te kaal vond. Na een tijd went het wel, maar iets toevoegen doet het absoluut niet.

Ondanks dat het verhaal zich eind 16^deeeuw afspeelt, is deze film alles behalve klassiek. In zowel dialoog als beeld worden constant verwijzingen naar het hedendaagse gemaakt. Ook blijkt Hendrick niet vies te zijn van het zelfde geslacht en is de buitenechtelijke liefde het taboe voorbij. De droge humor maakt het allemaal wat luchtiger, waardoor je je pas laat beseft naar wat voor vervreemdende situaties je kijkt.

Goltzius and the Pelican Companyheeft alles wat een Peter Greenaway film kenmerkt: invloeden uit de renaissance, kostuums vermengd met naakt en pijnlijke sterfgevallen. Op de misser van het opleuken van het beeld na, staat deze film dan ook garant voor 2 uur authenticiteit.