MovieSense redacteur Angelo Pèrez Lebbink interviewde regisseur George Sluizer.
Is er een gelijkenis tussen Ariel Sharon, en het karakter van Raymond Lemorne (Bernard-Pierre Donnadieu) uit Spoorloos (1988)?
D'r zit in de manier van handelen een zekere vergelijking. Het is wel moeilijk om die twee met elkaar te vergelijken, maar ik zie wel een verwantschap. Bernard-Pierre Donnadieu is in Spoorloos als Raymond Lemorne eerlijk maar experimenteel zonder zijn geweten te gebruiken. Het is een soort machine, een computer die uitvoert. Ariel Sharon is veel meer gericht op het kwaad, en meer bewust in morele zin om kwaad te doen.
U heeft ooit tegen Jeff Bridges gezegd dat ú het karakter bent dat hij speelt.
Ik heb gezegd dat ik zijn rolmodel was. Dat betekent niet dat ik een misdadiger ben. Jeff Bridges is iemand die ontzettend aarzelt, en als hij steun krijgt door zich te kunnen vasthouden aan een model, in dit geval ik, dan gaat hij mij
nabootsen als het ware, of kijken naar wat ik doe, hoe ik beweeg en praat. Dat is een steun dus ik heb hem geregisseerd, niet door te zeggen dat ik een moordenaar ben, maar het is wel zo dat ik de motiveringen van een slechte man kan begrijpen, en volgen. Als een ander daar soms moeite mee heeft, kan ik hem helpen. Ik heb daarom gezegd dat hij zoals ik moest doen, en dat heeft hij zelfs overdreven gedaan want hij kreeg een Nederlands accent, een ander accent dan het zijne. Het is mede ontstaan doordat hij ontzettend aarzelde over zijn rol, over hoe zijn haar moest zijn, hij is een ontzettende twijfelaar, en je moet hem ook in bepaalde dingen helpen. Moet ik het doen? Kan ik het? Kan ik het niet? Op dat soort vragen zei ik gewoon dat hij het zoals ik moest doen. Dat vergemakkelijkt de zaak.
In The Vanishing (1993) heet het karakter gespeeld door Bridges, Barney Cousins. Als Barney tegenover Sharon zou staan, of andersom, wat zou dan de, vanuit beide karakters waarvan er één gecreëerd is door uzelf, gelijkenissen tussen beiden zijn?
Op een oppervlakkige wijze kan ik mij dat voorstellen, maar de vergelijking is zeer oppervlakkig. Je zou kunnen zeggen dat als de één brult de ander ook brult, en dus gelijk zijn. Ze kunnen ook elk om iets anders brullen.
Op een oppervlakkige wijze kan ik mij dat voorstellen, maar de vergelijking is zeer oppervlakkig. Je zou kunnen zeggen dat als de één brult de ander ook brult, en dus gelijk zijn. Ze kunnen ook elk om iets anders brullen.
Is het een zoektocht naar de psyche achter beide karakters?
Achter Sharon is geen zoektocht, absoluut niet. Sharon is iemand die mij irriteerde door zijn gedrag, wat hij zei en deed, hiermee andere mensen aan het plagen was. Ik heb mij behoorlijk geïrriteerd toen hij de moslims beledigde in 2000, toen hij zei dat ze de pot op konden, en niets voorstelden. Dat was uitdagend beledigend. Dat is typisch Sharon. Mensen willen treiteren, willen beledigen, en hij pronkt er ook mee zoals hij in interviews zegt dat hij een oorlogsmisdadiger is;"hang mij maar op". Dat is toch een vorm van ijdelheid om dat te zeggen. Ik vind het kinderachtig.
Achter Sharon is geen zoektocht, absoluut niet. Sharon is iemand die mij irriteerde door zijn gedrag, wat hij zei en deed, hiermee andere mensen aan het plagen was. Ik heb mij behoorlijk geïrriteerd toen hij de moslims beledigde in 2000, toen hij zei dat ze de pot op konden, en niets voorstelden. Dat was uitdagend beledigend. Dat is typisch Sharon. Mensen willen treiteren, willen beledigen, en hij pronkt er ook mee zoals hij in interviews zegt dat hij een oorlogsmisdadiger is;"hang mij maar op". Dat is toch een vorm van ijdelheid om dat te zeggen. Ik vind het kinderachtig.
Op de set van The Vanishing: George Sluizer, Kiefer Sutherland, Jeff Bridges
Kunnen we dan, om de oppervlakkige vergelijking, zoals ik hem schets af te sluiten, in ieder geval aannemen dat ijdelheid een onderdeel kan zijn van een mogelijke vergelijking?
Voor mij is Raymond Lemorne (Bernard-Pierre Donnadieu) in Spoorloos , eerder een onderzoeker. In wezen is hij iemand die op het moment dat zijn dochter in de film zegt: "pa, je bent een held", dit wilt bewijzen. Ben ik dit wel? Ik moet nu het slechtste bedenken wat ik kan bedenken, en als ik dat niet kan dan zal ik tegen mijn dochter zeggen dat ze gelijk heeft. Maar als ik het wel kan dan heeft ze ongelijk en zeg ik dat haar vader geen held is. Het is een soort wiskundige analyse, wetenschappelijke analyse. En voor mijn gevoel is dat niet vergelijkbaar met Sharon. Ariel Sharon heeft meer zin in macht, in winnen.
Voor mij is Raymond Lemorne (Bernard-Pierre Donnadieu) in Spoorloos , eerder een onderzoeker. In wezen is hij iemand die op het moment dat zijn dochter in de film zegt: "pa, je bent een held", dit wilt bewijzen. Ben ik dit wel? Ik moet nu het slechtste bedenken wat ik kan bedenken, en als ik dat niet kan dan zal ik tegen mijn dochter zeggen dat ze gelijk heeft. Maar als ik het wel kan dan heeft ze ongelijk en zeg ik dat haar vader geen held is. Het is een soort wiskundige analyse, wetenschappelijke analyse. En voor mijn gevoel is dat niet vergelijkbaar met Sharon. Ariel Sharon heeft meer zin in macht, in winnen.
Het Palestijnse recht op zelfbeschikking wordt ondermijnd. Kunt u voor mij in het kort uitleggen uitleggen op welke wijze dit gebeurt?
Heel simpel. Je land waar je gewoond hebt, je thuis voelt, en thuis hoort, dat wordt je afgenomen, je wordt verdreven. En je mag niet terug. Dan ontstaat er een situatie waar mensen hun identiteit verliezen, en ze de grond onder hun voeten missen, wat ons bindt. Nu zitten wij hier toevallig in een bioscoop (De Munt in Amsterdam), waar veel mensen rondlopen, en wat ons verbindt is dat we allemaal op deze vloer lopen. En dus allemaal bioscoopgangers zijn, en daar komen verbanden uit die verbroken worden doordat je weggejaagd wordt. Je kunt tussen ouders, kinderen, en grootouders niet praten over gemeenschappelijke zaken. De grootouders beginnen te vergeten hoe het was, de kleinkinderen hebben het nooit geweten, en toen er geen televisie was in de vluchtelingenkampen, wisten ze niet eens hoe het eruit zag. Dus als je praat over Palestina, bedenk dan maar een land tussen Noorwegen en IJsland dat je niet kent, dat is dan Palestina. Hoe moet ik het mij voorstellen? Ik kan het niet eens zien, en mijn grootouders weten het ook niet meer. Het gemis van die band, van die gemeenschappelijkheid, is één van de ergste dingen. Het gemeenschappelijke deel hebben ze niet meer waardoor ook gezinsverbanden uit elkaar vallen omdat je niet meer kunt praten over je huis, je moeder, je grootmoeder want die zitten ergens anders. Iedereen is uit elkaar. Ontheemd zijn, is één van de pijnlijkste dingen die je kunt beleven. Het is heel moeilijk voor te stellen voor mensen die dat niet meegemaakt hebben wat het betekent als je in het verkeerde land wordt geboren en nooit naar het land van je ouders kunt, of dat je in het goede land wordt geboren, maar niet terug kunt omdat je toen twee jaar was. Dat is een enorm gemis, en ik zal Rita Verdonk citeren: "Trots op Nederland". Wat betekent dat? Als Nederland niet bestaat dan kun je ook niet trots zijn. Ook dat is weg want er is niets om trots op te zijn; je bent òf gedood òf weggejaagd.
Heel simpel. Je land waar je gewoond hebt, je thuis voelt, en thuis hoort, dat wordt je afgenomen, je wordt verdreven. En je mag niet terug. Dan ontstaat er een situatie waar mensen hun identiteit verliezen, en ze de grond onder hun voeten missen, wat ons bindt. Nu zitten wij hier toevallig in een bioscoop (De Munt in Amsterdam), waar veel mensen rondlopen, en wat ons verbindt is dat we allemaal op deze vloer lopen. En dus allemaal bioscoopgangers zijn, en daar komen verbanden uit die verbroken worden doordat je weggejaagd wordt. Je kunt tussen ouders, kinderen, en grootouders niet praten over gemeenschappelijke zaken. De grootouders beginnen te vergeten hoe het was, de kleinkinderen hebben het nooit geweten, en toen er geen televisie was in de vluchtelingenkampen, wisten ze niet eens hoe het eruit zag. Dus als je praat over Palestina, bedenk dan maar een land tussen Noorwegen en IJsland dat je niet kent, dat is dan Palestina. Hoe moet ik het mij voorstellen? Ik kan het niet eens zien, en mijn grootouders weten het ook niet meer. Het gemis van die band, van die gemeenschappelijkheid, is één van de ergste dingen. Het gemeenschappelijke deel hebben ze niet meer waardoor ook gezinsverbanden uit elkaar vallen omdat je niet meer kunt praten over je huis, je moeder, je grootmoeder want die zitten ergens anders. Iedereen is uit elkaar. Ontheemd zijn, is één van de pijnlijkste dingen die je kunt beleven. Het is heel moeilijk voor te stellen voor mensen die dat niet meegemaakt hebben wat het betekent als je in het verkeerde land wordt geboren en nooit naar het land van je ouders kunt, of dat je in het goede land wordt geboren, maar niet terug kunt omdat je toen twee jaar was. Dat is een enorm gemis, en ik zal Rita Verdonk citeren: "Trots op Nederland". Wat betekent dat? Als Nederland niet bestaat dan kun je ook niet trots zijn. Ook dat is weg want er is niets om trots op te zijn; je bent òf gedood òf weggejaagd.
Ik las dat u onlangs geholpen bent door een Surinaamse man en dat, als hij er niet was geweest, u aan uw lot overgelaten zou zijn?
Zonder overdrijven zal niemand mij oprapen in de PC Hooftstraat, ik hoef ook niet aan een deur aan te bellen om naar binnen te kunnen omdat ik mij beroerd voel. "Meneer, sodemieter op, en val mij niet lastig". De gastvrijheid van de Palestijnen, een Arabische, kennen wij eigenlijk niet meer. Wij hebben het verleerd, wij hebben onze ouders, of grootouders in tehuizen. Er is geen sprake van dat een grootvader in Nederland bij een zoon of dochter inwoont. In Homeland wordt een 92-jarige man door zijn twee dochters, 6 maanden bij de ene, 6 maanden bij de andere, verzorgd. Je ouders laat je niet achter. Dan heb je maar een beetje last. In het westen kennen wij dit niet meer, en in Nederland is de stemming bedorven door politieke stribbelingen, politieke onzin, waardoor het nog beroerder dan is vroeger toen er meer solidariteit was. Het woord solidariteit zou ik niet durven uitspreken.
Om af te sluiten, en dat is vanuit mijn beleving gevoed, denkt u dat Nederland, of mensen die in Nederland wonen, kunnen leren van Arabische gebruiken binnen de gezinssituatie?
Absoluut. Ik heb mij nooit zo goed gevoeld als bij Arabische gezinnen, en dat is een gastvrijheid die wij kwijt zijn. Als westerling is het heel prettig. In de film merk ik het aan mijn glimlach omdat mensen daar open staan voor je. Dat is een vorm van solidariteit. Paul Verhoeven zei in Zomergasten over de oorlogssituatie waarin zijn ouders zaten, dat dat de beste tijd van hun leven was. Mensen waren solidair op straat. Wil je nog iets eten? Kan ik nog iets brengen? Er gebeurde iets tussen mensen. Ze waren niet apart. En in een vluchtelingenkamp is dat hetzelfde; mensen zitten op elkaar gepakt, maar iedereen kent iedereen, en iedereen is vriend van iedereen. Er is geen sleutel om de deur dicht te doen.
Ik was nogal close met hem. Hij kwam voor de opname naar mij toe met zijn gitaar en toen speelde hij een zelfgeschreven liedje. Ik vond dat aardig. Ontroerend. Ik dacht niet dat mijn hoofdacteur een liedje voor mij zou schrijven. Hij was beminnelijk. Ik denk dat hij een geweldig goed acteur was.
Uit een echte acteursfamilie ook.
Dat hij met één klein gebaar ongelooflijk veel gevoel kon uitdragen. Hij kon zijn hand naar zijn hoofd bewegen, en dan is het niet alleen de bron, maar dan gaat er een hele wereld open gaat omdat hij dat met een specifiek tempo, en snelheid doet, waardoor het veel meer betekent dan een gebaar. Dat talent had hij. Zeer variabel. Je deed nooit twee keer hetzelfde. Dat is heel nuttig.
En het scheelt tijd.
Er zijn acteurs die een take zes keer doen, maar steeds hetzelfde doen. Die lopen van A naar B op dezelfde manier. River Phoenix deed het verschillend, en bedacht steeds weer een andere manier dan die ervoor. Het was iemand die je koestert omdat hij heel fragiel was. Ik vond hem heel breekbaar. En dat is niet door de drugs, maar door zijn achtergrond, doordat hij in een sekte is opgegroeid. Hij heeft mij verteld over zijn kinderjaren, zijn puberjaren. En dan schrik je je rot. Als je dan hoort hoe hij geld moest verdienen toen hij zes was, en dat hij door iedereen geneukt werd door alle vrouwen van de sekte. Zijn evenwicht raakte in de war. Hij was fragiel, en dat is aandoenlijk op een bepaalde manier.
Er zijn acteurs die een take zes keer doen, maar steeds hetzelfde doen. Die lopen van A naar B op dezelfde manier. River Phoenix deed het verschillend, en bedacht steeds weer een andere manier dan die ervoor. Het was iemand die je koestert omdat hij heel fragiel was. Ik vond hem heel breekbaar. En dat is niet door de drugs, maar door zijn achtergrond, doordat hij in een sekte is opgegroeid. Hij heeft mij verteld over zijn kinderjaren, zijn puberjaren. En dan schrik je je rot. Als je dan hoort hoe hij geld moest verdienen toen hij zes was, en dat hij door iedereen geneukt werd door alle vrouwen van de sekte. Zijn evenwicht raakte in de war. Hij was fragiel, en dat is aandoenlijk op een bepaalde manier.
Ik vind het dan zo bijzonder dat zijn broer Joaquin Phoenix het zo geweldig doet.
Maar nu wil hij kappen, en zingen. Hij zou veel drinken. Drugs gebruiken. Hoe lang dat goed gaat weet ik niet.
Maar nu wil hij kappen, en zingen. Hij zou veel drinken. Drugs gebruiken. Hoe lang dat goed gaat weet ik niet.
River wilde toch ook altijd zingen ?
Die zong ja. In een band.
Die zong ja. In een band.
Ik heb in een biografie gelezen dat hij op een bepaald moment toch voor het acteren koos.
Ik denk dat hij als acteur groter was dan als zanger. Zijn bandje vond ik niet onaardig, maar ik zou er niet de hele avond naar luisteren. Wel is het leuk dat hij in mijn hotelkamer kwam met een liedje dat hij schreef.
Ik denk dat hij als acteur groter was dan als zanger. Zijn bandje vond ik niet onaardig, maar ik zou er niet de hele avond naar luisteren. Wel is het leuk dat hij in mijn hotelkamer kwam met een liedje dat hij schreef.
