MovieScene redacteur Frank Witkam interviewde regisseur Kobayashi Masahiro over zijn film Women on the Edge , een film die gedraaid werd in het gebied van de tsunami in Japan in 2011.
Waarom wilde u persé een film maken over de tsunami in het rampgebied?
Het was niet zo zeer dat ik een film wilde maken over de tsunami, maar ik had zes jaar geleden al dit scenario geschreven dat zich afspeelde in het huis dat je in de film ziet. Dat huis is van mij zelf en ligt toevallig in het rampgebied. Ik kwam er nu echter pas aan toe deze film te maken.
Hoe maak je een film in een rampgebied zonder het gevoel te hebben dat je de mensen of de problemen daar exploiteert?
Ik heb er veel over nagedacht of het wel kon. Enerzijds kon ik zeggen dat het mijn eigen huis is, maar ik vroeg me ook af wat de mensen in de omgeving er van zouden denken. Om hierachter te komen, ben ik naar een sushibar gegaan in de buurt, waar ik ook altijd kwam in het half jaar dat ik jaarlijks in dat huis woonde. Er hing een beetje een nare sfeer in de omgeving en toen ik met de mensen daar praatte, vertelden ze dat ze zich ook erg schaamden omdat hun huis er nog wel stond vanwege de hoge ligging, terwijl dat van anderen compleet was weggespoeld. Ik voelde dat ook heel erg en dacht dat het misschien daarom toch een goed idee was de film er te gaan draaien, want dan voelen de mensen zich er bij betrokken. Als mensen in hun eentje in ellende zitten, komen ze er niet uit, terwijl samen aan iets werken iets positiefs teweeg kan brengen.
Hoe reageerden mensen toen u daadwerkelijk begon met filmen?
Ik had het niet echt aangekondigd en we probeerden zo onopvallend mogelijk te draaien. Uiteindelijk kwam men er wel achter en hebben juist veel mensen geholpen door eten te koken voor cast en crew. Op de laatste dag gaven we ook een groot feest in mijn huis.
Er zit slechts één shot in de film waar het effect van de tsunami duidelijk in beeld is. Waarom toont u slechts in dit ene shot het rampgebied?
In het algemeen is mijn opvatting dat film niet dient om dingen expliciet te tonen. Wat mij betreft gaat het niet om wat er afgebeeld wordt in de film. Het gaat mij veel meer om sfeer, die tot de verbeelding van de kijker kan spreken. Dus mensen aan het verbeelden zetten, is voor mij belangrijker dan dingen direct te tonen, omdat het veelzeggender is. Een andere reden is dat de media en documentaires al genoeg van de ellende van de documentaire getoond hadden, dus dat hoefde ik niet ook
Ook wilde ik niet te ver van het huis af met het filmen en deze kleine haven was echt heel dicht bij het huis. Als ik meer wilde tonen van het rampgebied, moest ik heel ver weg met mijn crew.
Waarom zijn de drie hoofdpersonen drie zussen en bijvoorbeeld niet drie broers?
In mijn vorige films heb ik al veel relaties tussen broers en mannen onderling getoond. Ik wilde mijn gezichtspunt een beetje verbreden. Omdat ik mannenrelaties al heel goed begrijp, is dat voor mij vrij makkelijk, waar relaties tussen vrouwen voor mij een stuk moeilijker zijn om objectief naar te kijken.
Hoe ben je bij deze drie actrices voor de hoofdrollen uitgekomen? U werkte eerder al regelmatig met Watanabe Makiko, maar met de andere twee actrices werkte u nog nooit eerder.
Watanabe Makiko is een goede vriendin van me. Nakamura Yuko zag ik voor het eerst inHotaruvan Kawase Naomi. Fujima Miho had alleen nog in reclamefilms gespeeld en werd me voorgesteld door de producer. Er was dus geen reguliere casting met audities of iets dergelijks.
Het acteerwerk is af en toe grotesk en uitgesproken, terwijl het acteerwerk in eerdere films van u als The Rebirth heel minimaal en naturalistisch is.
Dat heb ik met opzet gedaan. Ik wilde bijvoorbeeld dat ze op bepaalde momenten gingen schreeuwen waar je niet zou verwachten dat ze zouden gaan schreeuwen. Die momenten moesten ze zelf bepalen. Dit deed ik gewoon tijdens de opnames, want repetities doe ik eigenlijk nooit. Soms oefenden we wel een paar keer vlak voor de camera aan ging.
De montage voelt een beetje als een ruwe montage, alsof u de film niet afgemaakt heeft, een beetje als een eerste versie.
We zien de laatste tijd steeds steeds vaker dat filmmakers de film met behulp van de montage en muziek de kijker het zo makkelijk mogelijk proberen te maken. Hierdoor gaan ook steeds meer films op elkaar lijken. Ik wilde daarom met de montage van deze film erin hakken alsof ik een boomstronk in stukken hakte. Daarbij kwam ook het feit dat ik in een rampgebied een film aan het maken was, waar iedereen aan het sterven en aan de dood dacht, dus ik kon er ook moeilijk een mooie film van maken. Met teveel montage zou ik de film te veel manipuleren dus heb ik de hele film in slechts drie uur gemonteerd.
Dit jaar zijn er erg weinig jonge Japanse filmmakers op het IFFR, terwijl u elk jaar terug komt met een nieuwe film. Hoe ziet u de toekomst van de Japanse cinema?
Je ziet tegenwoordig heel veel jonge filmmakers in Japan die onafhankelijk films maken. Maar de films zijn bijna allemaal romantische liedesverhalen en lijken erg op elkaar. Ik zou willen dat de jongere generatie meer nadenkt voor ze een film gaan maken en meer maatschappelijke interesse toont. Het zou kunnen dat mijn generatie ook zo in onze jonge jaren was, maar ik denk dat wij meer bezig waren met de samenleving om ons heen dan de huidige jonge generatie.
Met dank aan Luk van Haute voor het vertalen.
