The Dark Knight Rises - recensie

Het slotstuk van Nolan's indrukwekkende trilogie.

Geef het regisseur Christopher Nolan maar te doen: één van de grootste films aller tijden opvolgen met een slotstuk om je trilogie af te ronden. Het overtreffen van The Dark Knight (2008) was een loodzware opgave, maar in zijn handen was er eigenlijk geen reden om aan het resultaat te twijfelen. Zeker met de aankondiging van de toevoegingen aan de reeds sublieme cast maakte hij indruk. Maar liefst vier grote personages gespeeld door topacteurs hebben een volledig nieuwe rol in het slotstuk van de trilogie: Joseph Gordon Levitt (Inception, Brick), Anne Hathaway (Rachel Getting Married), Marion Cotillard (Inception, La Vie en Rose) en Tom Hardy (Warrior). Met de geheimhouding van Nolan was het ook nog onduidelijk wie zij precies zouden spelen. Alleen van Hathaway en Hardy was het zeker dat zij de rollen van Catwoman en Bane hadden gekregen, twee iconische figuren uit de Batman stripboeken. Hoewel het bijna onmogelijk is om Heath Ledger's Joker uitThe Dark Knightte vergeten als één van de meest iconische slechteriken, moesten zij het dit keer doen. Weet Nolan wederom te verbazen en heeft hij genoeg in huis om de vorige Batman-film op zijn minst te evenaren?

Eén van dingen die het vorige deel tot zo'n geweldige film maakte was het feit dat Nolan de film een ongekend hoog tempo meegaf en het publiek eigenlijk zelden tijd gaf om bij te komen. Ook die structuur is weer terug in The Dark Knight Rises. De film raast weer voort in een moordend tempo en ademloos val je naadloos van de ene naar de andere verbazing of plotwending. Dit is nog knapper gezien het feit dat Nolan zoveel belangrijke nieuwe personages opvoert. De manier waarop hij hen verweeft in het grotere verhaal is verbluffend. Dat gaat niet allemaal even soepeltjes en logisch, maar uiteindelijk weet hij ze allemaal belangrijk te maken. Catwoman is een sexy hulpje en tegenpool van Batman, Bane is wederom een uitstekende slechterik, die de Joker niet doet vergeten maar een eigen rol heeft en Levitt en Cotillard spelen twee personages die je het liefst niet hier verklapt wil hebben. Een andere overeenkomst op verhaalgebied is de anarchie die heerst in Gotham. Waar de Joker in zijn eentje de hele stad op hol bracht, doet Bane dat hier met een heel leger huurlingen in tienvoud. Het is zonde om teveel prijs te geven maar hun bedoeling om een volksopstand teweeg te brengen, leidt tot verbluffende massascènes en een uiterst prangende kritiek op de moderne beweging tegen de rijkste mensen van de samenleving en de oneerlijke verdeling van de welvaart. Het vermengen van de verschillende verhaallijnen zonder de draad kwijt te raken, is misschien wel de sterkste eigenschap van Nolan als regisseur. Zijn eerdere films deden dit nog knapper, maar zijn vakmanschap op dat gebied is hier weer overduidelijk aanwezig.

De reden waarom dit aktiespektakel zo prachtig uitgepakt, heeft ook te maken met de hands-on aanpak van Nolan, zijn aversie tegen de digitale technieken en de liefde voor het klassieke schieten op film, heeft zijn weerslag op het uiterlijk van de film. Geen onzinnige Michael Bay-achtige taferelen met vliegende digitale effecten die over het scherm stuiteren, maar ouderwetse miniaturen en ondersteunende computereffecten die de ruimte slechts opvullen en niet volledig overnemen. Vooral op het grote IMAX-formaat is de film bijzonder indrukwekkend en de beste manier om deze film echt te beleven, al moet gezegd worden dat deze scènes niet altijd even groots van opzet zijn. De manier waarop de nieuwe machines door de straten van Gotham scheuren, is nooit te overtreffen door wat voor computerbeeld dan ook. Een ander hoogtepunt is Batman die vol in de schijnwerpers staat, omringd door tientallen politiewagens. Een iconisch beeld in de film, maar daardoor niet minder echt. Nolan maakt met zijn realistische actie-cinema Gotham City ook veel tastbaarder en vormt daarmee een verlengstuk van zijn aanpak van een realistischer Batman.

Het doel van een derde film in een trilogie is om een afsluiting te vormen van de verhalen uit de eerdere twee fil Eén van de kritiekpunten op The Dark Knight was het gegeven dat de film te weinig leek voort te borduren op de eerste film, Batman Begins(2005). Hier komt in deze film gelukkig verandering in. Er wordt op een aantal momenten prachtig teruggegrepen op de eerste film en het is dan ook raadzaam om die weer eens te bekijken om The Dark Knight Rises ten volste te appreciëren. Nolan doet dit ook met visuele verwijzingen naar eerdere scènes door bijvoorbeeld een voertuig op precies dezelfde manier op te blazen, met daarbij vergelijkbare muziek van Hans Zimmer, die hier overigens bijzonder goed tot zijn recht komt. De manier waarop personages de emotionele cirkel rond Batman's alter ego Bruce Wayne rond maken en de vele plotwendingen zijn misschien teveel een handreiking naar de echte fans, maar het geeft het adembenemende laatste kwart van de film net de emotionele punch die misschien wel nodig is, maar er niet altijd duidelijk zat aan te komen.

Nolan heeft met deze film een nieuwe mijlpaal bereikt. In deze film biedt hij de kijker ook zoveel voldoening dat zelfs de obligate wens van een verdere sequel of spin-off overbodig lijkt. Striphelden en cinema zijn op een niet te evenaren manier verenigd tot de perfecte symbiose. Met cinema als uitgangspunt heeft Nolan de zeggingskracht en relevantie van de superheld tot een nieuwe status verheven. Anderen moeten dit niet willen evenaren maar er inspiratie uit putten voor hun eigen visie. Alles is gezegd, geschreven en afgerond. En dat maakt het juist zo verfrissend.