IFFR 2010: Air Doll

Een modern Japans sprookje over een opblaaspop die tot leven komt.

Koreeda Hirokazu ( Maboroshi, Nobody Knows, Still Walking ) is een filmmaker die al wat jaren als één van de belangrijkste filmmakers uit Japan wordt gezien. Het is een maker die telkens weer iets nieuws probeert. Zo waren zijn laatste drie films een klassiek Japans familiedrama, een pacifistische samoeraifilm en een ingetogen coming of age verhaal. De films hadden echter gemeen dat ze zich allemaal in tamelijk realistische settings afspelen en Koreeda wordt sindsdien met documentaire stijl geassocieerd, mede omdat hij in deze discipline begon. Met Air Doll gaat hij echter een compleet andere kant uit. Hij huurde production designer Taneda Yohei ( Swallowtail Butterfly, Kill Bill ) in en maakte een film die meer weg heeft van een sprookje dan een naturalistisch drama.

Levende opblaaspop
Air Doll gaat over opblaaspop Nozomi die plotseling (zonder CGI) tot leven komt. Als haar eigenaar (Itao Itsuji) overdag naar zijn werk is, gaat ze de straat op en neemt ze een baantje bij een videotheek. Buiten ontmoet ze een aantal verschillende personages: een jonge medewerker die zijn ex moeilijk kan vergeten, (Arata) een alleenstaande vader met een jonge dochter, een oude existentialistische dichter, een vrouw van middelbare leeftijd en een jong meisje met een eetstoornis. De problemen die deze karakters hebben zijn allemaal problemen waar Nozomi geen last van zou moeten hebben, tenminste dat zou je denken, maar Koreeda verrast met zijn script constant waardoor er van alles mogelijk is, zonder dat het ongeloofwaardig wordt. Mensen en opblaaspoppen zijn helemaal niet zo verschillend, is wat Koreeda wil zeggen. De boodschap ligt er soms iets te dik op, maar dat hoort dan ook wel weer bij een sprookje. Het einde daarentegen is ook zeker niet moralistisch en geeft eerder stof tot nadenken dan dat deze een moraal verkondigt.

Bae Du-Na
Voor de rol van opblaaspop castte Koreeda Bae Du-Na, een Koreaanse actrice die nog geen echte grote rollen op haar naam had staan, maar vooral bekend is door haar bijrol in The Host van Bong Joon-Ho. Het is een geniale zet van Koreeda, het fysieke kinderlijke spel van de Koreaanse en een waar genot om naar te kijken. Met name in een scène waar Nozomi leeggelopen is en door de jongen uit de videotheek op intieme wijze wordt opgeblazen waardoor ze langzaam weer om hoog komt, levert prachtige erotisch-poëtische beelden op. Ook de ondersteunende cast speelt sterk, de personages van Arata en Itao Itsuji vormen mooie contrasten die goed worden gespeeld door beide acteurs. Met ook mooie cameo rolletjes van Odagiri Joe ( Bright Future, Princess Raccoon ) Terajima Susumu ( Sonatine, Still Walking ) - vooral bekend om zijn werk met Kitano als schreeuwende gangster, maar ook van zijn eerdere werk met Koreeda - heeft de film een uitstekende cast.

Vervallen sfeer
Je zut het nauwelijks zien aan de locatie, maar dit is toch echt Tokyo. Het is een oud gedeelte; al speciaal op zich, omdat in Tokyo huizen constant gesloopt worden en meestal een kort bestaan hebben. Aan de overkant van de rivier zien we de wolkenkrabbers terwijl de sfeer in het oude gedeelte heel anders is dan die van de grote stad. Het is er voor Tokyo-begrippen bijzonder verlaten en wordt met prachtige kaders getoond door cameraman Pin Bing Lee, die een groot deel van Hou Hsiao Hsien's briljant gefotografeerde films en een aantal sequenties van Wong Kar Wai's prachtige In The Mood For Love schoot. Terwijl Nozomi door de scènes zweeft is het de lens van Lee die haar op subtiele wijze volgt. Nog nooit stond het camerawerk in een Koreeda film zo in dienst van de acteur, en in Air Doll levert dit beeldschone scènes op. Nog zo'n stilistische verandering in Koreeda's film, is de muziek van World End's Girlfriend. De muziek verbond in eerdere films slechts scènes met elkaar, maar speelt nu ook tijdens scènes waar het de emotie versterkt een rol. Toch is het vooral production designer Taneda Yohei, wiens werk in een kubus aan de Coolsingel in Rotterdam verder te bewonderen is, die voor de vloeiende transformatie van pop naar mens verantwoordelijk is. De sets zijn niet zo enorm en ambitieus als in eerder werk, maar maken wel, mede door de locatie, de bijzondere vervallen sfeer waarin het verhaal zich afspeelt.

Conclusie
Koreeda's nieuwe aanpak pakt goed uit. Nog nooit is er zo'n poëtische film gemaakt over een sekspop. Air Doll is een adembenemend sprookje over belangrijke thema's als ouder worden, eenzaamheid, seksualiteit en de leegheid van het bestaan. Na meesterwerken als Maboroshi , Nobody Knows en Still Walking is ook Air Doll weer schitterende cinema. Koreeda is de beste Japanse regisseur van dit moment.