NFF 2010: O Amor Natural

Onder de titel Spraakmakers draaien een aantal keuzefilms van bekende Nederlandse filmmakers. O Amor Natural is de keuzefilm van Paula van der Oest ( Zus & Zo ).

O Amor Natural ging in 1996 in première op het IDFA als openingsfilm, maar heeft nog niks aan kracht en schoonheid verloren. Het is het zoveelste pareltje van fictie- en documentairemaakster Heddy Honigmann.

Erotische gedichten
Het idee achter O Amor Natural is simpel; vraag bejaarde Brazilianen in Rio de Janeiro of ze gedichten willen voorlezen die ze mooi vinden uit de dichtbundel O Amor Natural (de Liefde, Natuurlijk) van dichter Carlos Drummond de Andrade (1902-1987). Het is alleen niet het simpele concept dat de film tot zo'n geslaagde film maakt; het is de uitvoering. Nadat een enorme verscheidenheid van mensen reciteert, variërend van rijk tot arm en hoog tot laag opgeleid, vraagt Honigmann namelijk een stuk verder over onderwerpen waar je oudere mensen niet zo snel over hoort praten. Het is dan ook nauwelijks voor te stellen dat in Amsterdam twee oude vrouwtjes in een lawaaierige tram erotische gedichten voorlezen, in tegenstelling tot het seksueel open Rio. Behalve dat deze scènes hilarische taferelen opleveren worden de verhalen steeds persoonlijker, wat tot een aantal hoogtepunten leidt. Zoals bij een scène waarin een hoogbejaarde man in het bijzijn van zijn dochter en kleindochter over de affaires die hij zijn hele leven voor zijn vrouw verborgen probeerde te houden, vertelt.

Manipulatie
Heddy Honigmann staat bekend als een documentairemaakster die zelf ook nog wel eens de touwtjes in handen neemt. In O Amor Natural lijkt dat nauwelijks aan de orde te zijn. Honigmann's camera observeert op subtiele wijze haar onderwerpen en legt in sfeerbeelden tussendoor nog eens het sensuele Rio, waar men bijna het hele jaar door schaars gekleed door het leven gaat, vast.
Honigmann's methoden zijn nauwelijks manipulatief te noemen en hoewel ze eerder heeft toegegeven dat ze eigenlijk vooral zelf gedichten uit wilde kiezen bij de mensen die ze vroeg, bleek dit in de praktijk bij sommigen een stuk lastiger te zijn dan ze dacht. Niet alleen Honigmann zelf bleek zo'n passie voor de gedichten van Carlos Drummond de Andrade te hebben; een aantal van de Braziliaanse bejaarden die ze aansprak, maakte liever de eigen keus.

is een treffende documentaire over seksualiteit op leeftijd die juist in die fase van het leven weer zo sterk is. Door de openheid van de geïnterviewde ouderen had de film ook echt alleen maar in Rio gedraaid kunnen worden. De sterk tot de verbeelding sprekende gedichten van Drummond de Andrade zijn het perfecte excuus voor Honigmann om doodnormale mensen op straat te interviewen en heel persoonlijke verhalen te weet te komen. Een briljante werkwijze die bijzonder goed uitpakt en van begin tot eind fraai blijft om naar te kijken.