Weinig verrassend, maar ouderwets amusant formulewerk in vierde Pirates -deel.
Het eerste deel van de Pirates Of The Caribbean -serie, The Curse of the Black Pearl , was een groot succes (wereldwijde opbrengst: €654.000.000). Opvolger Dead Man's Chest deed daar een flinke schep bovenop (€1.070.000.000) en van deel drie gingen de kassa's eveneens hard rinkelen (€961.000.000). Regisseur Gore Verbinsky stond, met zijn schrijversteam Ted Elliot en Terry Rossio ( Shrek ) en producent Jerry Bruckheimer, garant voor de trilogie, maar wegens verschillende redenen liet hij deel vier, On Stranger Tides , voor wat het was, waarna Rob Marshall het roer van hem overnam. Een dappere zet van de regisseur van onder meer Chicago en Memoirs of A Geisha , want om zo'n succesvolle filmserie op een waardige manier voort te zetten, moet je van goede huize komen. De grote vraag is dan ook: is hij daarin geslaagd?
Fontein
In dit vierde deel heeft kapitein Jack Sparrow (Johnny Depp) zijn zoektocht naar de fontein der eeuwige jeugd moeten staken en is weer terug in Londen. Zijn grootste gemis in die tocht bleek een gedegen schip met bemanning te zijn. Die krijgt hij desgevraagd toch, wanneer hij door een ex-geliefde, Angelica (gespeeld door Penelope Cruz), wordt gekidnapt en aan boord wordt gegooid van het schip van haar vader, niemand minder dan de duistere kapitein Blackbeard (Ian McShane). Hij is - uiteraard - ook happig naar de fontein en dwingt Sparrow hem mee te helpen zoeken. Intussen heeft de slinkse Hector Barbossa (Geoffrey Rush) zich ingelikt bij de Londense autoriteiten en krijgt hij namens hen een schip met bemanning tot zijn beschikking om de illustere fontein eveneens op te sporen. Bovendien heeft hij nog een appeltje te schillen met Blackbeard, die zijn geliefde schip The Black Pearl heeft geënterd en ingenomen. Tot slot zijn er nog de Spanjaarden, die de fontein ook in de smiezen hebben en hun koers dezelfde richting hebben uitgezet. Wat volgt is, natuurlijk in goede Pirates -traditie, een tocht vol gevaren, misleiding en spektakel.
Routine
Verbinsky mag dan wel zijn vertrokken, het verhaal van On Stranger Tides is nog steeds in handen van scenaristenduo Elliot en Rossio. Die hebben, in vergelijking met het voorgaande deel, een stapje terug gezet en kwamen met een veel overzichtelijker en minder chaotisch script dan At World's End . Die film werd nogal overschaduwd door een wirwar aan verhaallijnen en een overvloed aan overbodige subplotjes. Het verhaal verloopt nu heel geleidelijk van A naar B. Alleen de subplotjes blijken ook in On Stranger Tides een onhebbelijkheid van de scriptschrijvers te zijn. Zo draaft groentje Sam Claflin op als de ijverige missionaris Philip, die, met het woord van de heer in zijn hand, alle gemoederen probeert te sussen en terloops ook nog eens valt voor de mooie, maar gevaarlijke zeemeermin Syrena (de Spaanse Astrid Berges-Frisbey). Het lijkt erop dat de twee nieuwelingen de leegte moeten opvullen die Keira Knightley en Orlando Bloom achterlaten, maar de personages en hun verhaal boeien te weinig om die taak met verve in te vullen. Ook Penelope Cruz weet niet bijster te overtuigen. Haar personage Angelica blijft wat vlak en spat niet van het scherm af. Het felle karakter dat ze toonde in bijvoorbeeld Blow of Volver krijgt hier weinig kans.
Eigenlijk is het toch de vaste Pirates -kliek die wederom de beste indruk achterlaat. Johnny Depp doet andermaal zijn Jack Sparrow-trucje - een lichaamstaal die hij baseerde op Rolling Stones -gitarist Keith Richards - en Geoffrey Rush is weer briljant als de sluwe, maar innemende Barbossa. Depp's spel is grappig, maar dreigt wat routineus te worden. Wel lijkt zijn personage iets minder onnozel en wat meer heldhaftig dan voorheen. Of dat een juiste zet is, valt te bediscussiëren, maar het komt de actie in de film ten goede.
Oogstrelend
En die actie is natuurlijk de echte ster in een Pirates of the Caribbean -film. Zo ook in dit vierde deel. De special effects-afdeling verdient alle lof, want de actiescènes zijn zonder uitzondering van hoog niveau. Van komisch (Jacks ontsnapping in Londen) tot werkelijk eng (de magnifiek in beeld gebrachte zeemeerminsequentie). Daar komt nog bij dat zowel de decors als de aankleding oogstrelend zijn. Alleen ontbrak het daar in de vorige delen ook niet aan. Dit is tegelijk een manco aan de film; hoe mooi en indrukwekkend ook, we hebben het allemaal al een keer gezien. Maar het blijft ook bij uitstek een franchise waarbij je geen verrassingen hoeft te verwachten, zolang er maar humor, actie en avontuur in zit.
3D? Nee!
Het liefst in 3D, zo lijkt de opvatting anno 2011 voor elke blockbuster-film uit Hollywood. En zo geschiedde dan ook bij On Stranger Tides . Maar deze moeite hadden ze zich beter kunnen besparen. De extra dimensie die het kijken door het brilletje creëert, voegt werkelijk niks toe. Zelfs bij de actiescènes, die zich hier perfect voor lenen, blijft al het geweld heel netjes op het scherm. 3D wordt zo langzamerhand een karikatuur van zichzelf en de indruk wordt zo steeds meer gewekt dat filmmakers op deze manier hun publiek absoluut niet serieus nemen. Jammer.
Conclusie
Is regisseur Rob Marshall er in geslaagd de prestaties van Verbinsky waardig op te volgen? Ja, maar niet met vlag en wimpel. De succes-ingrediënten van de Pirates -reeks zitten er volop in, maar het begint hier en daar toch een voorspelbare herhalingsoefening te worden. Bovendien weten nieuwkomers Cruz, McShane en Claflin geen potten te breken. Deze kritiekpunten worden in Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides nog voldoende gecompenseerd door het visuele spektakel, maar het is zeer de vraag of Depp en consorten hier de volgende keer nog mee wegkomen.
