One Single Planet - recensie

De fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren levert naMeat the Truth(2007) enSea the Truth(2010) wederom een klimaatfilm af.One Single Planet is een samenraapsel van online video’s, interviews en een presentatie door Thieme, verdeeld in verschillende clusters: zoönose, biodiversiteit, water en voedsel.

Clusters

Zoönose? Ja inderdaad, dat is een woord dat je niet iedere dag tegenkomt. Maar grappig genoeg is dit ook meteen waar de documentaire/ klimaatfilmOne Single Planetvoor bedoeld lijkt: het beter informeren van de gemeenschap over de duurzaamheidproblemen in de wereld. Er is voor de film gekozen voor een opzet in clusters, omdat die afzonderlijke hoofdstukken (telkens geïntroduceerd door een shot op het Binnenhof met een onheilsmuzakje eronder) makkelijker online te delen zijn, zo vertelt Marianne Thieme in haar introductie. De tekstschrijvers van het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren (de Nicolaas G. Pierson Foundation) hebben zich kennelijk voor de teksten van Thieme mogen uitleven. In haar verhaal komen namelijk goede oneliners voorbij die geschreven zijn om te blijven hangen: “We zetten als een kip zonder kop in op meer” / “Fossiele politici” / “De lange termijn is steeds korter geworden”.

De eerste cluster behandelt zoönose: het overspringen van virussen van dieren op mensen. Iedereen kent wel de verhalen en beelden over de gekke koeien ziekte en de vogelgriep. Voor elk cluster interviewt Thieme op locatie een expert. In het geval van de zoönose is dit een onderzoeker van bloedbank Sanquin. Bij de bloedbank komen ze natuurlijk verschillende virussen tegen in de 2.000 donaties die ze elke dag krijgen. Hierdoor is bijvoorbeeld bekent dat het hepatitis E virus in Nederland wijdverspreid is. Dat is voor mensen met een goed immuunsysteem niet zo'n groot probleem maar kan dodelijk zijn voor mensen met een verzwakt immuunsysteem. Zoönose is in Nederland potentieel een groot gevaar, aangezien wij onze veestapel veelvuldig met antibiotica toedienen waardoor multiresistente bacteriën kunnen ontstaan. Volgens Prof. Hans Zaaijer van Sanquin ligt de oplossing hiervoor vooral simpelweg in het minder en beter produceren van vlees.

De boodschap van de Partij van de Dieren is er niet een waarvan multinationals en bedrijven die veel en niet duurzaam produceren erg blij van worden. Het feit dat Coca Cola en Nestlé in derde wereld landen het grondwater oppompen en vervolgens aan de armlastige bevolking verkopen voor een hogere prijs dan een vergelijkbare hoeveelheid olie; op zulke berichten zit men daar natuurlijk niet te wachten. Stichting Wakker Dier, waar Thieme in het verleden directeur was, werd bijvoorbeeld naar aanleiding van een van haar campagnes in 2005 voor de rechter gedaagd door verschillende Nederlandse (pluim)veehouders. Die rechtszaak werd gewonnen door de stichting omdat de rechter het aannemelijk vond dat de pluimveefokkerij inderdaad debet was geweest aan het vogelgriepvirus én dat de stichting mensen mag aansporen minder vlees te eten.

Dit cluster sluit Thieme dan ook af met de opmerking dat er eigenlijk een extra taks op vlees zou moeten komen om een financiële buffer te hebben tijdens een pandemie.

De overige clusters zijn op eenzelfde wijze samengesteld: Alarmerende woorden van Thieme die zij in een soort van TED talk-achtige setting in het oude Tweede Kamer gebouw voor een groep aandachtige toehoorders uitspreekt. Een aanvullend informatief filmpje, veelal Amerikaans, gevolgd door een gesprek met een expert voor de nodige verdieping. Thieme sluit hierna het kopje “live” af vanuit de zaal. En in ieder cluster komen aansprekende en schrikbarende cijfers naar voren: 1 miljard mensen lijden dagelijks honger, de mensheid houdt jaarlijks 70 miljard dieren voor consumptie, 30% (ipv 8 á 10%) van de bijen overleeft de winter in Nederland niet, 1% van het water op aarde is drinkwater, Nederland staat 3e op de wereld als het om gebruik van landbouwgif gaat, 40% van het voedsel gaat naar onze veestapel, vlees eten kost 800 liter water per dag, er verdwijnen dagelijks 50 voetbalvelden aan regenwoud. Per minuut.

Zelf doen

Al deze cijfers zijn natuurlijk gekmakend en onheilspellend. Tijdens haar introductie zegt Thieme het zelf al: het is om moedeloos van te worden. Maar wij, zo vervolgt de politica, kunnen ons ontwikkelen als probleemoplossers en moeten niet wachten op de politiek. Dus zelf werken aan oplossingen binnen onze mogelijkheden. En als bewoners van de Westerse wereld moeten en kunnen wij ook het goede voorbeeld geven: minder vlees eten zou onze vervuilende voetafdruk op deze planeet al flink verlichten en het beter omgaan met water natuurlijk ook. Dus minder lang douchen, toch? Nee, minder lang douchen levert eigenlijk niet zo veel op. Dat was een leuke overheidscampagne (met die 5 minuten zandloper) maar een gemiddelde douche kost 50 liter water. Het is beter om niet iedere dag vlees te eten aangezien een stukje vlees gemiddeld 800 liter water kost. Op www.watervoetafdruk.org kan gezocht worden naar verschillende consumptieproducten en wat deze aan water kosten om te produceren. Dr. Hilal Elver van de Verenigde Naties vat het in een interview met Thieme goed samen: Het wordt tijd voor duurzame landbouw, meer gericht op het voeden van mensen. Sceptici stellen Hilal vaak de vraag of het wel mogelijk is dat de overheid gaat bepalen wat mensen eten en drinken, dat zou toch onze democratie ondermijnen? De VN voedselrapporteur meent echter dat dit al lang gebeurt maar dan door voedselcorporaties die al sinds de uitvinding van de reclame hun (vaak ongezonde) producten bij ons onder de aandacht brengen. Dan zou die propaganda ook verboden moeten worden óf de overheid zou een tegenoffensief moeten lanceren.

De oplossingen van de Partij voor de Dieren zijn planeetbreed, dat wordt wel duidelijk na het zien van deze klimaatfilm. Thieme is een goede presentator, spreker én prima interviewer met een karrenvracht aan dossierkennis. Sommige van de cijfers hadden echter beter achterwege gelaten kunnen worden, zoals de afname van de biodiversiteit van 100 tot 1000 diersoorten. Volgens de bevindingen van de commissie van Doorn zijn er, als wij op deze voet verder groeien als mensheid, straks vier “aardes” nodig om de onze te voeden. Die planeten zijn er niet en dus lijkt het de makersvan One Single Planet geen goed idee om de voedselindustrie te intensiveren, zoals de commissie voorstaat. Wij hebben dus maar één planeet en een ieder die meer over de levensverwachting van deze aardkloot te weten wil komen, moet zekerOne Single Planetgaan kijken.

De documentaire is te zien via www.onesingleplanet.nl .