Voor Ik Doodga - recensie

Wat doe je als je 17 bent en weet dat je nooit 18 zult worden? Tessa maakt een lijst met dingen die ze nog wil doen voordat ze zal sterven aan haar ongeneselijke ziekte.

Op haar dertiende werd bij Tessa (Dakota Fanning) leukemie ontdekt. Na een falende chemotherapie en talloze bezoekjes aan het ziekenhuis konden de artsen niet anders dan Tessa opgeven. Leukemie stal de meest cruciale jaren van Tessa’s puberteit en wanneer ze beseft dat ze haar 18^deverjaardag nooit zal halen, stelt ze een lijst op. Deze bevat de dingen die ze nog wil doen voordat ze doodgaat: seks hebben, dronken worden en beroemd zijn. In een zo kort mogelijke tijd probeert Tessa met behulp van haar roekeloze vriendin Zoë (Kaya Scodelario) de meeste onderdelen van de lijst uit te voeren, om zo het gevoel te krijgen dat ze nog leeft. Haar zorgzame vader (Paddy Considine) ziet dit alles met lede ogen aan en wil niets anders dan haar leven zo lang mogelijk proberen te rekken. Tessa heeft echter maling aan zijn bemoederende gedrag en doet er alles aan om hem, en de rest van haar familie, buiten te sluiten. Het lijkt erop dat Tessa zich net zo onbereikbaar maakt als de kankercellen in haar lijf, totdat ze buurjongen Adam (Jeremy Irvine) ontmoet. Verliefd worden was geen onderdeel van haar lijst, maar dat het gebeurt, is zo onvermijdelijk als haar einde.

Jenny Downham schreef in 2007 de bestsellerBefore I Die. Het boek is geschreven als jeugdroman, maar ook voor volwassenen is het een zeer toegankelijk en herkenbaar verhaal waarbij je het onmogelijk droog kunt houden. Dat kan ook schrijver en regisseur Ol Parker beamen. Hij wilde zich in eerste instantie niet wagen aan een film over een meisje van zeventien met de titelBefore I Die. Maar zodra hij het boek las, wist hij meteen welke kant hij met het verhaal op wilde. Een voorwaarde was wel dat de titel aangepast zou worden (de Engelse filmtitel is uiteindelijkNow is Goodgeworden). Na het afronden van het script vanThe Best Exotic Marigold Hotelstartte Parker, zowel als schrijver als regisseur, aan de verfilming vanBefore I Die. Alhoewel het boek van Downham goed verkocht heeft, was het een flinke klus om de financiering voor de film rond te krijgen. Veel investeerders geloofden niet in de potentie van het verhaal. “Niemand gaat voor zijn ontspanning naar het sterfbed van een zeventienjarige zitten kijken,” was hun devies. Pas toen Parker Dakota Fanning aan boord hees, werden de beurzen opengeknipt en kon de zware klus beginnen.

Natuurlijk is de vraag of de film net zo de moeite waard is als het boek. Direct valt op dat er veel aandacht is besteed aan de setting. De film start met een scène in een studentenhuis waar het oog voor detail meteen merkbaar is: de ranzige keuken, de rommelige vloer en de wekkerradio die ten gevolge van een fikse kortsluiting 00:00 knippert. De tijd in het studentenhuis staat stil terwijl Tessa zich er pijnlijk van bewust is dat haar klokje ongenadig doortikt. Tessa is geen aardig meisje, en neem dat haar eens kwalijk. Haar ziekte heeft haar pessimistisch en egocentrisch gemaakt. Deze karakterbeschrijving komt goed overeen met het boek. Fanning heeft haar best gedaan om Tessa te begrijpen en dat levert een wonderschone prestatie op. Het verhaal is er niet op gericht om ons te binden aan een sociaal vaardig rolmodel. Het laat ons zien dat niet alle meisjes van zeventien achttien worden. Maar dat is ook het leven. Niet alleen Fanning maakt zich onsterfelijk met haar acteerwerk. Ook Paddy Considine en Jeremy Irvine weten hoe ze voor de nodige brok-in-je-keel momenten moeten zorgen.

Wat het boek zo goed maakte, was dat het realiseren van de lijst ondergeschikt was aan de innerlijke belevingswereld van Tessa. De lezer was beter in staat om Tessa’s gedrag te plaatsen, waardoor er meer sympathie voor haar persoon was dan nu in de film. In de film moet de kijker het vooral doen met Tessa haar observaties. Dat is mooi, maar niet voldoende. Wat erg jammer is, is dat de relatie met Adam weinig diepgang heeft. Seksualiteit speelt in het boek een grote rol en ook de zintuigelijke beschrijving hiervan. In de film is het dan ook een enorme tegenvaller wanneer Tessa ‘ik wil je’ naar Adam fluistert en in het volgende shot zakken ze terug in de kussens waardoor de suggestie wordt gewekt dat ze ‘het’ hebben gedaan. Erg zonde, functionele seks was hier zeker op zijn plaats geweest. Maar minderjarige seks in combinatie met een minderjarige sterfscène, dat was de investeerders vast net iets te veel van het 'goede'.

Tijdens het controleren van mijn kaartje zei de bioscoopmedewerkster: “Voor Ik Doodga, een mooie film, maar niet veel mensen gaan er heen. Ik denk dat ze denken dat het een Nederlandse film is.” Ik denk de bezoekers wegblijven omdat het vooral een zware film is. De jeugd, waar dit verhaal uiteindelijk voor is geschreven, zal zich met deze film niet kunnen ontspannen. Toch blijft het een adembenemend verhaal tot leven gebracht door het prachtige acteerwerk van Dakota Fanning. Het zou zonde zijn als deze film een anonieme dood sterft. Op naar de bioscoopzaal dus en vergeet niet bij de popcorn een pakje tissues te bestellen.