MovieSense redacteur Bas Snijders stelde, samen met collega-redacteur Fabian van der Meer, zijn 10 meest verontrustende filmscènes samen en geeft wat suggesties voor een avondje shocking cinema.
Op 29 oktober jongstleden ging Lars von Trier’s controversiële film Antichrist ( lees hier de recensie ) in première. Antichrist is een psychologisch horrorverhaal over een echtpaar dat zich terugtrekt in de bossen om het verdriet van een verloren kind te verwerken. De natuur wekt echter ongeremde gevoelens op bij de vrouw en alles ontwikkelt zich van kwaad tot erger.
De film wordt gekenmerkt door een aantal gruwelijke, confronterende beelden die een bijzonder bittere nasmaak achterlieten. Hieronder nog een tiental verontrustende filmscènes in willekeurige volgorde.
American History X - Tony Kaye
Film gaat over neonazi Derek Vinyard (Edward Norton) die na drie jaar cel, voor moord op twee jongens, terugkeert en zijn jongere broertje Daniel moet behoeden voor hetzelfde lot.
In de schokkende openingsscène betrapt Derek twee jongens op het stelen van zijn auto. De eerste schiet hij neer. De tweede beveelt hij zijn tanden op de stoeprand te leggen. Dit geluid is al zeer ongemakkelijk. Als Derek met al zijn kracht zijn schoen ertegen aanzet, gaat het geluid van het breken van de kaak door merg en been. Je kunt je daarna nog lang afvragen wat meer verontrustend is, de werkelijke daad of de zichtbare trots op Edward Norton’s gezicht.
Andere confronterende films met racisme als thema: Romper Stomper , Mississippi Burning , Birth of a Nation en Napola - Elite für den Führer
Irréversible - Gaspar Noé
Een film die, net als Christopher Nolan’s Memento , begint met de ontknoping, en zo met dertien scènes in omgekeerd chronologische volgorde terugwerkt naar het begin. De film volgt Marcus (Vincent Cassel) die in het nachtleven van Parijs op zoek is naar de verkrachter van zijn vriendin (Monica Belluci).
De film kent, naast het nodige geweld, een bijzonder expliciete en verontrustende verkrachtingsscène die één lange shot van 9 minuten betreft. Achteraf wordt de gedupeerde vrouw ook nog eens zwaar mishandeld. Zelden is een verkrachtingsscène zo expliciet en realistisch in beeld gebracht.
Andere confronterende films met vergelijkbare scènes: Seul Contre Tous , A Clockwork Orange , The Hills Have Eyes, The New York Ripper, Baise Moi en I Spit on Your Grave.
Funny Games - Michael Haneke
Michael Haneke’s film volgt een jong koppel dat met hun zoontje een zomerhuis betreden. Ze krijgen op korte termijn bezoek van twee jonge mannen die op het eerste gezicht vriendelijk lijken. Als blijkt dat deze heren andere intenties hebben, wordt het gezin gegijzeld gehouden en wordt het gedwongen om de psychologische spellen van de twee sadisten te ondergaan.
Ook als je weet waar de film over gaat, is hij al vanaf het begin ongemakkelijk. Het neemt echt ernstige vormen aan als het geweld zich tegen het gezin keert op het moment dat het been van de man wordt gebroken met een golfclub. Hier maken de wreedaardige indringers kenbaar dat ze niet de intentie hebben om de familie verder met rust te laten. Ook bij de scènes die volgen, zal niemand onberoerd blijven.
Andere confronterende films die sadistische spelletjes of psychologische marteling bevatten: The Strangers, Funny Games (US), Caché, Ils en Old Boy
The Texas Chainsaw Massacre - Tobe Hooper
Een fictief verhaal, dat gedeeltelijk is geïnspireerd op seriemoordenaar Ed Gein, en gepresenteerd wordt als waargebeurd verhaal over de hinderlaag die gezet wordt door een familie kannibalen o.l.v. de zogenaamde Leatherface. Ondanks dat de film schaars is met confronterende beelden, werkt hij toch behoorlijk verontrustend omdat op buitengewoon slimme wijze een beroep gedaan wordt op het suggestieve.
Waar Christian Bale in American Psycho nog op de lachspieren werkte toen hij naakt met een kettingzaag achter een dame aanzat, zo realistisch en eng is dat in deze film neergezet. Het geluid van de kettingzaag en de wijze waarop alles in beeld wordt gebracht, maakt het een bijzonder ongemakkelijke zit.
Meer films over seriemoordenaars: Henry: Portrait of a Serial Killer, American Psycho, Seven, Murder Set pieces, Man Bites Dog, Dahmer en Silence of the Lambs
Mysterious Skin - Gregg Araki
Het verhaal van de twee vrienden Neil en Brian. Op acht-jarige leeftijd wordt Neil misbruikt door zijn honkbalcoach en compleet genegeerd door zijn moeder. De tevens acht jaar oude Brian wordt op zijn beurt genegeerd door z’n vader na een black-out van vier uur, waardoor hij opgroeit met het idee te zijn ontvoerd door buitenaardse wezens. Wanneer de jongens op achttien-jarige leeftijd weer samenkomen, komt een duister geheim uit hun jeugd aan het licht.
De film kent een aantal fragmenten die ieder om hun eigen reden lang bijblijven. Ondanks een gewelddadige verkrachting is het de zoenscène tussen de acht-jarige Neil en zijn coach die het meest indruk heeft gemaakt. De wijze waarop de camera focust op de coach terwijl hij een kind van die leeftijd verleidt, is bijzonder storend.
Andere confronterende films over pedofilie: Towelhead, Lilja 4-Ever, Hard Candy, The Heart is Deceitful Above All Things, Salò , Anklaget en Happiness
Requiem For A Dream - Darren Aronofsky
Een film over verscheidene vormen van verslaving. We volgen vier levens van mensen die allen op zoek zijn naar een bepaalde vorm van bevrediging. De film toont de directe en indirecte effecten die de diverse verslavingen hebben op elk van de individuen en de neerwaartse spiraal die het gevolg hiervan is. Darren Aronofsky's geweldige, innovatieve visuele pracht wordt ondersteund door Clint Mansell's beklemmende muziek.
Ellen Burstyn werd genomineerd voor een Oscar voor haar rol van de vereenzaamde weduwe die verslaafd raakt aan de speed (dieetpillen volgens de arts) en volledig geobsedeerd wordt door het opnieuw jong zijn om aan Christopher McDonald's vreselijke televisie show mee te doen. Ik wil geen spoilers weggeven, maar neem van me aan; het is een aangrijpend gebeuren. Overigens is het ook best verontrustend om te zien dat Marlon Wayons wel degelijk kan acteren, maar het na deze film nooit meer heeft laten zien.
Meer films over (drugs) verslaving: Trainspotting, Leaving Las Vegas, Less Then Zero, Traffic, Fear and Loating in Las Vegas en The Basketball Diaries
Ken Park - Larry Clark
Zeer verontrustende film die de grens van wat je op beeld kunt laten zien nog eens verder opzoekt. De film gaat over een groepje tieners, hoofdzakelijk vertolkt door niet professionele acteurs, dat zich voornamelijk met seks bezighoudt en het verder moet doen met hun disfunctionele families.
De film wordt gekenmerkt door de zeer expliciete seksscènes van tieners van wie gesuggereerd wordt dat ze nog minderjarig zijn. Met name de scène met de auto-erotische asfyxie onder het luid gekreun van de tennissters op tv is erg zorgelijk te noemen.
Andere films over disfunctionele tieners: Kids, Thirteen, Elephant, Towelhead, Gummo, Julien Donkey-Boy en Bully
Martyrs - Pascal Laugier
Uiterst brute en verontrustende martelporno die het zogehete 'torture porn' subgenre naar nieuwe ongekende hoogte heeft gebracht. We volgen twee jonge vrouwen; één van hen is vroeger mishandeld (Mylène Jampanoï) en ze is uit op wraak. Door omstandigheden staat de ander (Morjana Alaoui) er ineens alleen voor en komt het duistere en zwarte hart van de film naar boven. Laugier zorgt ervoor dat de kijker elke keer verrast blijft wanneer de film om de zoveel tijd een compleet andere weg in lijkt te slaan. Wanneer de film dan eindelijk bij de essentie uitkomt krijgen we als kijker dingen te zien de we liever niet willen zien. Martyrs heeft de sfeer, het gevoel en de visie van een Clive Barker verhaal dat door Stanley Kubrick geregisseerd had kunnen zijn.
De film zit vol met verontrustende ideeën, met name nog de essentie van het verhaal. Een scène waarin je als kijker eigenlijk wilt wegkijken, is die waarin één van de jonge vrouwen ontzettend in elkaar gebeukt wordt. Vooral de manier waarop het gefilmd is, klinisch en zonder bloed (het evenaart qua bruutheid de verkrachtingsscène uit Irréversible ), zorgt ervoor dat het een scène is die lang blijft hangen.
Andere confronterende films waarin martelingen centraal staan: Saw , Hostel , Salò , Captivity, Frontières , À l'intérieur , August Underground , en The Devil's Rejects
Audition - Takashi Miike
Miike is één van Japans meest controversiële filmmakers. In 1999 zorgde hij voor zijn internationale doorbraak met het nogal verontrustende Audition . De film heeft een briljant misleidende opzet; weduwnaar Shigeharu Aoyama (Ryo Ishibashi) heeft behoefte aan een nieuwe geliefde en laat verschillende vrouwen auditie doen voor een niet bestaande film, om zo zijn toekomstige echtgenote te kunnen vinden. Zijn oog valt op Yamazaki Asami (Eihi Shiina) en hij raakt in de wolken van haar. Wat begint als een romantische komedie wordt steeds vreemder en eindigt in een genadeloze martelscène. Miike zorgt hiermee voor een keiharde en onverwachte ontknoping die de kijker nog lang zal bijblijven.
Miike lokt te kijker in een val door het grootste gedeelte van de film in een andere genre te plaatsen. We krijgen veel expositie van vooral Shigeharu Aoyama, zodat wanneer de martelscène in beeld komt, dit een nog meer verontrustend effect heeft. En door het gebruik van naalden zal deze scène zeker bij de kijker blijven hangen.
Andere confronterende films waarin martelingen en karakters centraal staan: Ichi the Killer, Visitor Q
Salò, or the 120 Days of Sodom - Pier Paolo Pasolini
Pasolini's laatste film laat zich zien als een aanslag tegen het fascisme. Salò is tevens zijn laatste film, aangezien hij, onder nog steeds mysterieuze omstandigheden, werd vermoord. In de laatste dagen van de Tweede Wereld Oorlog trekken een groep aristocraten zich terug naar een kasteel in Salò. Ze nemen negen jonge tieners, zowel jongens als meisjes, met zich mee en onderwerpen hen 120 dagen lang aan fysieke, mentale en seksuele martelingen die geïnspireerd zijn op de verhalen van Marquis de Sade. Pasolini zorgt met Salò voor een film die op geen enkel moment in sensationeel vermaak veranderd. Sterker nog, de film is op geen enkel vlak aan te raden. Toch is het een belangrijke film die zijn statement maakt. Een uiterste verontrustende en gewaagde kijkervaring die je nooit meer zult vergeten, hoe graag je dit ook wilt.
Het is met Salò erg lastig om een specifieke scène uit te kiezen, aangezien de hele film genoemd kan worden. Vooral verontrustend is de dualiteit in de film, waarin de tieners enerzijds erg bang zijn met wat hen allemaal overkomt, maar anderzijds ze ook lijken te genieten van al het gemartel. Ondanks dat de film vol scènes zit die genoemd zouden kunnen worden, is het vooral de laatste scène, waarin de tieners op een ontzettend nare manier doodgemarteld worden en de aristocraten dit om de beurt op een voyeuristische manier gaan bekijken, die de kijker met een heel nare nasmaak achterlaat.
Andere confronterende films met soortgelijke thema's: Pink Flamingos
