Top 10 moderne soundtracks

Vergeet Morricone, Rodgers & Hammerstein en Steiner. De 21ste eeuw heeft zoveel fantastische soundtracks te bieden.

Het internet staat tjokvol met de 'top-zoveel-soundtracks' die ik geregeld bekijk in de hoop om nieuwe lievelingsplaten te ontdekken. Het jammerlijke aan deze lijsten is echter dat vaak de gehele top 50 gedomineerd wordt door klassiekers uit de jaren zestig, zeventig, negentig enzovoorts. Daarnaast lijken veel samenstellers het niet zo nauw te nemen met het begrip 'original soundtrack', waar ik toch een redelijke mierenneuker ben op dat gebied. Tarantino is vast een enorme held voor het uitzoeken van bijpassende nummertjes, maar original maakt het de soundtrack niet.

Om mijn omgeving niet te belasten met deze zelfzuchtige en enigszins nutteloze frustratie, besloot ik een top 10 samen te stellen van moderne soundtracks. Weg met Morricone, Steiner en Rodgers & Hammerstein. De 21ste eeuw heeft fantastisch werk te bieden, enkel en alleen gemaakt voor de bijbehorende film.

10 - The Road (Nick Cave & Warren Ellis)

In de post-apocalyptische wereld van The Road spreekt de leegte en kilte in zwaarwegende strijkinstrumenten. De diepe cello, de breekbare violen en de zachte, slepende percussie tekenen een platgebrande wereld. De angst is voelbaar in nummers als The Cannibals, de paniek slaat toe tijdens The House, terwijl vertedering zinspeelt bij Home. Nick Cave, wereldbekend wegens zijn discografie met The Bad Seeds, poogde met Warren Ellis de grimmige wereld van Cormac McCarthy te musiceren. Het eindresultaat is een mix van huiverende loopjes, donkere klanken uitblinkend in minimalisme. Na het meer stuwende werk dat het duo leverde voor The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford, tonen zij zich bij deze soundtrack ook ware meesters van detail.

Hoogtepunt: 'The Beach'. Sereen en dromerig, met de niet aflatende grimmigheid in de achtergrond. Terwijl het verhaal tot een einde komt geeft het nummer een kijk op een hoopvolle toekomst in een onzekere wereld.

Met zijn bijdrage aan Peter Jacksons epische drieluik leverde Shore zijn meest kenmerkende werk af. Wie is er niet bekend met de huppelende viooltjes uit het nummer The Shire of de aanzwellende koren wanneer de Nazgûl neerdalen op de nietsvermoedende Hobbits? Over het algemeen wordt The Return of the King als het beste deel gezien uit de trilogie, zowel visueel als muzikaal. Echter zijn de delen zo nauw verbonden met elkaar, dat een groot onderscheid uitblijft. Vandaar dat, in plaats van één deel te kiezen, de volledige trilogie wordt genoemd. Het vormt een geheel met een begin en eind, weergaloos en meeslepend als het Midden Aarde dat ons voorgeschoteld werd. De soundtrack is een epos op zich, en dat zegt al meer dan genoeg.

Hoogtepunt: 'Into the West (featuring Annie Lennox)'. Na het uren durende orkestraal geweld van epische proporties spant het slotstuk de kroon. Bijgestaan door de loepzuivere stem van Lennox brengt Shore de luisteraar naar het einde van de reis, wegvarend uit de Grey Havens.

8 - Gravity (Steven Price)

Immersie is wat iedere maker nastreeft. Ultieme belevenis en een steeds sneller gaande draaikolk waarin de kijker of luisteraar zich verliest tot de creatie de werkelijkheid wordt. Waar Cuarón de kijker zich visueel in de ruimte liet wanen, doet Price dit uitstekend op muzikaal gebied. De soundtrack getuigt van kennis en een uitstekend begrip van effecten. Al het beangstigende van de eindeloze ruimte wordt omvat. Het langssuizende ruimteafval, de uitslaande brand in het ruimtestation en het onbevattelijke besef van eindeloosheid. Zoals gezegd maakt Price vernuftig gebruik van effecten die aanjagend werken in zijn onregelmatigheden. Precies zoals het hoort in iets onbekends als de leegte.

Hoogtepunt: 'Debris'. Sluit je ogen en voel het ruimtepuin op slechts enkele centimeters van je passeren terwijl je oncontroleerbaar om je as tolt in een donkere, uitzichtloze hel van leegte. Fuck you, Price.

Biopics zijn er in vele soorten en maten, en Into the Wild van Sean Penn behoort tot de absolute top. Het verhaal van de op avontuur en vrijheid beluste Christopher McCandless spreekt velen tot de verbeelding en Vedders tijdloze soundtrack draagt hier in grote mate aan bij. Als er ooit een album is gemaakt dat je naar je biezen doet grijpen en de wijde wereld inslingert, is het dit. De nummers zijn simplistisch, vaak leunend op slechts een akoestische gitaar en de raspende stem van Vedder. De teksten spreken over een universele honger naar vrijheid en rust, om los te willen breken uit de grip van onze samenleving. De plaat is met zijn dertig minuten vele uren te kort, doch er zeker niet minder om. Beter gezegd: vergeet die hele film, het album is een klassieker op zich.

Hoogtepunt: 'Guaranteed (Extended Version)'. De wereld is een aanzienlijk stukje mooier als je het vanuit een zelfbewuster oogpunt bekijkt.

6 - Amélie (Yann Tiersen)

Tenzij je sinds 2001 onder een rots hebt gelegen, ben je ongetwijfeld minstens één keer doodgegooid met de computeranimatie van een oude man achter een piano. Terwijl zijn leven aan hem voorbij flitst, klinkt Comtine d'un Autre Ete op de achtergrond omen massetranen te trekken. Het werpt een treurige schaduw over het verder sprookjesachtige en veelal vrolijke werk van Tiersen voor de Franse film. Met opener J'y Suis Jamais Alle waan je jezelf op een oud barrel, fietsend door de stoffige dorpjes van de Dordogne. Le Moulin is het nummer waarop we allemaal langs de Seine willen struinen in het donker en ik schuif op z'n Hollands nog een croissant avec brie naar binnen op La Valse d'Amélie. Al met al geeft deze klassieker een dromerig, doch modern gevoel van Frankrijk mee. Het maakt je Zwarte Zaterdag dit jaar vast een stukje beter.

Hoogtepunt: 'La Valse d'Amélie (Orchestral Version)'. Het origineel klinkt Franser dan Frans, maar de orkestrale variant biedt een breder perspectief en hogere klasse. Tiersen behoudt de kleine tierelantijntjes en het verfijnde qua geluid terwijl een legioen aan strijkers een grootser gevoel meegeven. Het is als Disney maar dan Frans.

Of je nou films kijkt, games speelt of trouwe muziekfan bent, het werk van Santaolalla kom je werkelijk overal tegen. Het kenmerkende gitaarspel dat rechtstreeks van de Spaanse straten lijkt te zijn getrokken, is onmiskenbaar. Ik heb een aardige tijd getwijfeld of de muziek van Babel hier zou moeten staan, maar het bekendste nummer van de raamvertelling (Bibo No Aozora) bleek niet van zijn hand. Desalniettemin werd Gustavo voor zowel Babel als Brokeback Mountain geëerd met een welverdiende Oscar. De originele soundtrack van Brokeback bestaat uit niet meer dan zes nummers, en toch weet hij hiermee een weergaloze prestatie neer te zetten. De verlaten bergen in Wyoming steken hierin koud af tegen een blauwe hemel en het nummer Wings weet een gevoelige noot te raken tussen country en folk. Om te overtuigen met slechts een handjevol nummers is niets minder dan indrukwekkend.

Hoogtepunt: 'The Wings'. Het koele gitaarspel en de simpele toevoegingen van country geluiden maken de verboden liefde van de twee cowboys voelbaar. Het nummer ontstijgt de menselijke lading van het verhaal nergens en voelt nooit geforceerd sentimenteel. Natuurlijk en subtiel, zoals al het werk van Santaolalla.

4 - Prisoners (Jóhann Jóhannsson)

Daar was eind 2013 opeens Prisoners. Een zenuwslopende thriller van de hand van getalenteerde Incendies-regisseur Villeneuve. De beklemmende en sfeervolle omgeving waarin het verdwijningsdrama zich afspeelt wordt op duistere wijze bijgestaan door het werk van de IJslandse Jóhannsson. Op minimalistische wijze schildert hij in vooral melancholische geluiden een huiveringwekkend verhaal, leunend op de kracht van suggestie. De soundtrack van Prisoners is koud en afstandelijk, en daardoor des te sterker. Het zoemen op de achtergrond, de kille strijkers en de elektronische opbouw maken dat deze soundtrack vrijwel net zo spannend en sterk is als de bijbehorende film.

Hoogtepunt: 'The Keeper'. Slechts een aldoor aanzwellende cello draagt het geheel, maar het maakt het nummer des te donkerder. Beeld jezelf eens in hoe je ontvoerder langzaam dichterbij komt, de voetstappen weerklinken in een lege gang en jij machteloos wacht op wat komen gaat. Hulpeloos en in de val, als de arme Alex Jones.

3 - Intouchables (Ludovico Einaudi)

Uiteraard. Natuurlijk. Vanzelfsprekend. Zonder enig twijfel. Toen ik mijn laatste dagen als medewerker van Free Record Shop sleet, was de plaat van Einaudi niet aan te slepen. De hele film kon het publiek gestolen worden, het ging ze om de muziek. En terecht. Hier is een meester aan het werk die zich al lang en breed bewezen heeft binnen de modern klassieke muziek. Einaudi trekt de voor hem kenmerkende mix tussen piano en elektronische geluiden hier door en het werkt op alle fronten. De bekende nummers als Fly en Una Mattina zijn op zichzelf klassiekers binnen zowel de film als de moderne klassieke muziek. Met een piano steevast op de voorgrond en de slepende percussie enigszins weggemoffeld klinkt het puur en driedimensionaal, alsof je in dezelfde ruimte als Einaudi zit.

Hoogtepunt: 'Writing Poems'. Hoewel nummers als Cache-Cache en Una Mattina diverser zijn in hun arrangement, spreekt dit nummer het sterkst tot de verbeelding. De grauwe voorsteden van Parijs hullen zich in motregen, terwijl er in die kilte iets moois ontstaat. Fascinerend, integer en gemeend in al zijn kleinigheid.

Veel gehoorde kritiek op Pixars animatiefilm is dat de volwassen, diepgaande toon van de opening nergens in de film meer werd gehaald. Gaandeweg zakte het verhaal steeds verder af tot de zoveelste speelse kinderfilm, waar de introductie geroemd werd om ieder aspect. Giacchino doet op muzikaal gebied dát wat de film niet vol wist te houden. Ieder nummer klinkt ontwikkeld, volgroeid en doordacht van de noten tot instrumentkeuze. Een lichte hint naar de jaren vijftig is constant aanwezig in de vorm van een schallende trompet, op de wat bombastische nummers na. Het album heeft een overduidelijke spanningsboog welke Giacchino aldoor vast weet te houden. Steek de titelsong van Frozen alsjeblieft ergens waar de zon niet schijnt Disney, en laat Giacchino vanaf nu al je animatiefilms van muziek voorzien.

Hoogtepunt: 'Married Life'. Het karakteristieke riedeltje van Up, en natuurlijk de bijbehorende muziek van de prachtige opening. Het nummer is een volwaardig hoofdstuk, en weet de essentie van de film perfect te omvatten. Van lichtvoetige melodieën tot bedroevende noten, het nummer doorloopt vele emoties in slechts vier minuten tijd. Dát is musiceren en componeren van zeer hoge klasse.

1 - The Village (James Newton Howard)

M. Night Shyamalan is het toonbeeld van degradatie in kwaliteit. Wie is er niet bekend met zijn doorbraakfilm en bijbehorend slagzinnetje? Met The Village wist hij bij lange na niet alle critici te bekoren en het werd de eerste in een lange rij van steeds slechter wordende fil Maar als er iets is dat hij goed heeft uitgevogeld, is aan wie hij de filmmuziek moet uitbesteden. Howard, bekend van veel grote producties als Blood Diamond, The Hunger Games en een significante bijdrage aan de eerste twee Batman films uit de Nolan-trilogie, voert deze lijst op eenzame hoogte aan. Spannend en ingetogen, bij vlagen paniekerig en opzwepend maar aldoor prachtig en een toonbeeld van finesse. Het liefst zou ik Howard constant achter me aan hebben lopen, componerend op mijn eigen leven. Zo interessant ben ik echter niet, helaas.

Hoogtepunt: 'What Are You Asking Me?'. Met afstand één van de mooiste vioolstukken die ik ooit heb gehoord, en binnen de filmmuziek één van de meest complete composities ooit geschreven. Dit nummer staat voor alles wat filmmuziek hoort te zijn.

Bovenstaande lijst is uiteraard één van de zoveel toonbeelden van subjectiviteit. Daarnaast claim ik zeker niet iedere film tussen 2000 en nu te hebben gezien, dus mocht je een tip hebben of een soundtrack weten die hier niet tussen staat: reageer!