Dagboek Cannes

Voor MovieScene hield Michelle Iwema tijdens het afgelopen Cannes filmfestival een dagboek bij. Nu de stofwolken zijn opgetrokken en de rust in de Franse badplaats is teruggekeerd, is het een mooi moment om nog even terug te kijken.

1 - Rode lopers en afterparty's

Zo zit je in het miezerige weer van Nederland, vervolgens kom je aan in het zonovergoten Cannes. Het is bij aankomst op het Palais des Festivals (waar het festival wordt gehouden) duidelijk dat er van alles gaande is. Er zijn rode lopers, dranghekken en een hele hoop politie. Zodra een première gaat plaatsvinden, wordt de boulevard voor het festivalterrein min of meer afgesloten. Je kan in ieder geval niet meer in de buurt van de rode loper komen. Zelfs met mijn perskaart op zak is dat onbegonnen werk. Maar met deze kaart kom je tenminste wel het Palais des Festivals binnen. Als gewone sterveling is het zelfs onmogelijk om een voorstelling bij te wonen. Alleen accreditatie en uitnodigingen verschaffen je toegang. Een perskaart hebben, betekent ook niet dat je elke voorstelling binnen kan komen. Voor elke film die draait, staat een behoorlijke rij. Het is dus telkens zorgen dat je op tijd in de rij gaat staan. Gelukkig begon mijn festival goed, met een kans om naar de galapremière te gaan van James Franco's regiedebuutAs I Lay Dying, gebaseerd op een boek van William Faulkner. Franco komt voorafgaand aan de voorstelling onder luid applaus van de zaal het podium op om de film in te luiden, maar het is duidelijk dat hij ietwat nerveus is. Het Cannes publiek kan een film immers maken of breken, denk maar aan Sofia Coppola'sMarie Antoinette. Als hij weer naar zijn plaats in de zaal loopt, steekt hij hoopvol snel even twee duimen op naar de producent. Eerlijk is eerlijk, de eerste paar minuten is het even wennen aan de filmstijl van Franco, die duidelijk een voorliefde heeft voor split screens. Maar als je daar eenmaal aan gewend bent, word je in het verhaal gezogen. Franco weet namelijk met zijn film trouw te blijven aan het boek met de vele verhaalperspectieven, en het tegelijkertijd visueel interessant eruit te laten zien. Het sterkste punt aan de film, die gaat over een arme familie en hun tocht om hun moeder te begraven, is de cast. Naast Franco schittert Tim Blake Nelson als de tandloze vader van het gezin, Jim Parrack (True Blood) als Cash, Franco's ex Ahna O'Reilly als Dewey en Beth Grant als de moeder die in de openingsscène sterft. Enige zwakke schakel is wellicht de rol van Franco zelf. De grote climax van zijn karakter komt volkomen onverwacht en de ontwikkeling van zijn personage is onduidelijk. Misschien had hij beter alleen de regie voor zijn rekening kunnen nemen en een andere acteur voor zijn rol moeten casten, maar dit minpuntje doet niets af aan het feit dat Franco met deze film iets bijzonders heeft gepresteerd. Na afloop krijgt Franco niet alleen applaus, maar een staande ovatie die letterlijk minuten lang aanhoudt. Op de afterparty in een van de boetieks tegenover het Palais feest de voltallige cast met genodigden tot de vroege uurtjes. Ook andere celebs laten hier even hun gezicht zien. James Franco kan opgelucht ademhalen: zijn film wordt in ieder geval gezien als een artistiek succes.

2 - De persconferenties

Elke dag is het als journalist de missie om een plekje te bemachtigen bij de interessante persconferenties. Zo lukte het om aanwezig te zijn bij die van de filmAll is Lost met Robert Redford in de hoofdrol. Wanneer Redford binnenkomt, zou je niet denken dat hij een internationale superster is. Gekleed in een oversized blauw overhemd en een kopje koffie in de hand komt hij heel rustig de persconferentiekamer binnengelopen en hebben zelfs de fotografen niet meteen door dat hij al binnen is. InAll is Lostspeelt Redford Redford iemand die in zijn eentje moet zien te overleven op zijn bootje en daarbij de dood in de ogen kijkt. Opmerkelijk aan de film is het gebrek aan dialoog, volgens Redford een extra uitdaging om de rol te spelen. “Ik had niks om op te leunen, geen dialoog, geen woorden. Als acteur trok me dat juist aan in deze rol.” Hij vertelt ook hoe blij hij was om eens een keer alleen te hoeven acteren, in plaats van ook de regie voor zijn rekening te nemen. “Ik vertrouwde de regisseur dusdanig, dat ik mezelf helemaal kon laten gaan. Ik gaf mezelf compleet over aan de rol.” Een andere persconferentie waar ik een plaatsje weet te bemachtigen, vooraan nota bene, is die vanThe Immigrant, een imposant drama over Poolse immigranten in Amerika in de jaren dertig. Marion Cotillard komt tranend binnen. Niet omdat ze emotioneel is, maar ze heeft bij de photocall zand in haar oog gekregen en moest al de hele shoot haar tranen wegvegen en make up bij laten werken. Regisseur James Gray en acteur Jeremy Renner zijn ook van de partij, grote afwezige is Joaquin Phoenix. “Hij wilde wel komen,” vertelt Gray, wat voor zijn doen uniek is. Maar helaas is hij bezig met de opnamen van een film en kon hij geen vrij krijgen.” Gray vertelt wel een en ander over zijn samenwerking met Joaquin, met wie hij eerder ook alThe Yards, We Own the NightenTwo Loversmaakte. “Ik was helemaal niet van plan om meerdere films met hem te maken en een langdurige samenwerking aan te gaan in de stijl van Scorsese en De Niro. Maar het werkt gewoon goed tussen ons en zodoende blijven we films maken.” Marion Cotillard vertelt hoe zij zich voorbereidde op haar rol van Poolse immigrant, waarvoor zij behoorlijk wat Poolse dialogen onder de knie moest krijgen. “Als ik een karakter creëer, vind ik het belangrijk dat ze allemaal hun eigen lichaamstaal en stem hebben. Een taal leren helpt me bij het opbouwen van een karakter. Ik speel in deze film een Poolse vrouw, dus ik moest vloeiend Pools leren praten, met een Pools accent. Ik begreep dat om de taal correct te leren spreken, ik mij moest onderdompelen in Poolse cultuur. Dit verrijkt namelijk de taal, en vice versa.” Aan het einde krijgt Gray de vraag of hij niet vindt dat hij met zijn film ook meedoet aan het uitbuiten van Oost Europese mensen. Het duurt even voor hij antwoord geeft, na alle zoetsappige vragen over hoe het is om met iedereen samen te werken, moet hij duidelijk even slikken. “Ik heb zelf een Oost Europese achtergrond en wilde een eerlijk verhaal vertellen. Als ik hiermee iemand het gevoel heb gegeven dat ik ze uitbuit, was dat zeker niet mijn bedoeling.”

3 - Guest of honour

Hoewel de bekende acteurs moeilijk alleen te spreken zijn, is het opmerkelijk genoeg niet moeilijk een interview te regelen met de 'guest of honour' Kim Novak. Misschien komt dit omdat haar interviewtijd en persconferentie niet staan aangegeven op de dagelijkse spreadsheet die bij het persbureau wordt uitgedeeld. Maar voor mij was het juist een reden om naar Cannes te komen in de hoop haar te spreken te krijgen en ik heb de dagen voorafgaand dan ook druk gemaild met haar publicist. En met succes, want ik mag na de persconferentie tegenover haar plaatsnemen in een van de kamers met uitzicht over de haven van Cannes. Novak, een van de mooiste en populairste actrices van de jaren vijftig, heeft oneindige roem verkregen dankzij haar rol inVertigovan Hitchcock. Een van de hoofdredenen van haar aanwezigheid is de screening van een gerestaureerde versie van de klassieker tijdens het festival. Hoewel de film een dramatische flop was ten tijde van de release, wordt deze nu gezien als een van de beste films aller tijden. Novak is duidelijk trots op haar rol hierin, en de eerste die de Master of Suspense verdedigt. “Ik weet niet waarom actrices als Tippi Hedren zeggen dat hij geobsedeerd was door zijn leading ladies. Ik vond met hem werken een positieve ervaring en heb niks gemerkt van al die zaken waar we nu zoveel over horen. Ik vind het trouwens niet eerlijk dat mensen nu slecht praten over Hitchcock. Hij is er immers niet meer om zichzelf te verdedigen, en zoals ik zei heb ik niks van een rare kant van hem gemerkt." Na het interview krijg ik van Kim Novaks publicist een uitnodiging voor de screening vanVertigo, die de avond erop staat gepland. De volgende dag kost het wel wat moeite om de zaal van deze voorstelling te bereiken. De première vanOnly Lovers Left Alivevan Jim Jarmusch is namelijk tegelijkertijd aan de gang en bijna de hele Boulevard de la Croisette is afgezet om de hordes fans en belangstellenden op afstand te houden. Na een flinke omweg kom ik nog op tijd aan, om erachter te komen dat ik direct achter Kim Novak plaats mag nemen. Wanneer de eregast even later de trap afkomt, krijgt ze een daverend applaus, evenals wanneer haar naam tijdens de openingscredits op het scherm verschijnt. Na de screening krijgt Novak van het publiek een staande ovatie, waarna zij aan de arm van haar echtgenoot de zaal verlaat.

4 - Afsluiting

Wanneer de laatste dag van het festival aanbreekt, zijn er al heel wat journalisten naar huis. De meesten zijn vanaf dag 1 gekomen en blijven niet tot de uitreiking van de awards. Je zou bijna zeggen dat het rustig is in de perskamer. Hij zit nog steeds vol, maar je hebt nu wel kans op een zitplek aan een van de workstations of banken voor de televisieschermen, terwijl de eerste dagen journalisten noodgedwongen overal op de grond plaatsnamen met hun laptops. 's Morgens lijkt het de meeste mensen te zijn ontgaan dat er nog een persconferentie op het programma staat, namelijk die vanZulude afsluiter van het festival. Onder meer Orlando Bloom en Forest Whitaker nemen plaats in de bijna lege persconferentieruimte. Maar dat er niet zoveel mensen zitten, mag de pret niet deren. Method actor Forest Whitaker vertelt hoe hij het karakter eigen maakte door Afrikaans te leren. Hij geeft ook aan hoe fijn het is om aan een Franse productie mee te werken. “Dit is de vierde [Franse film] die ik heb gemaakt. Het is me opgevallen dat er een groot verschil is tussen Amerikaanse en Franse producties. De Franse producenten moedigden ons aan de film te maken zoals wij dat wilden. De regisseur heeft hier de echte macht als het gaat om de visie van een film, in Amerika is de studio vaak opdringerig.”

's Avonds om zeven uur wordt het tijd om me te verplaatsen naar de Salle Debussy, gelegen naast de zaal waar de awards worden uitgereikt. Op het bioscoopscherm kijken we als pers mee naar de aankomst van de celebs op de rode loper en de uitreiking, zoals die live wordt uitgezonden door Canal Plus. Audrey Tautou leidt het geheel, terwijl de juryleden onder leiding van president Steven Spielberg op stoeltjes aan de zijkant van het podium zitten. Er wordt ook wat afgelachen in de perszaal als de Italiaanse Asia Argento, zichtbaar onder de invloed van iets, een award komt uitreiken. Als een close up van Steven verraadt dat hij zijn lachen probeert in te houden, ligt de zaal helemaal plat. De awards voor beste acteur en actrice zijn voor de klassieke prestaties van het jaar. Bruce Dern is er niet om de zijne op te halen voor zijn rol inNebraska, dus stapt regisseur van de film Alexander Payne het podium op. Berenice Bejo is er wel om haar eer voorLe Passéin ontvangst te nemen en doet dat vol emotie. De andere winnaars zijn soms nogal onverwacht. Vooral Amat Escalante's zege als regisseur voorHelizorgt voor een paar verbaasde uitroepen van de pers. Zijn Mexicaanse film werd te gewelddadig geacht om in de prijzen te vallen, maar kennelijk dacht de jury daar anders over. De grootste verrassing van de avond is dat de Palm d'Or niet aan een maar aan drie mensen wordt uitgereikt, zowel de regisseur als de twee actrices uit het lesbische liefdesdramaLa Vie d'Adèlekrijgen de prijs.

Na afloop is het tijd om terug te rennen naar de persconferentiekamer waar de jury (die naast Spielberg bestaat uit onder meer Nicole Kidman, Ang Lee en Christoph Waltz) tien minuten later binnenstapt. Vragen ofLa Vie d'Adèleheeft gewonnen omdat het een 'gay' onderwerp heeft, worden door Steven weggewimpeld. Het gaat, zo zegt hij, niet om het feit dat het twee vrouwen zijn. Het gaat simpelweg om een liefdesrelatie. De opmerkelijke keuze om drie mensen de Palm d'Or te geven, werd genomen omdat het volgens hem niet had gewerkt met andere acteurs. De combinatie was perfect en daarom moest dat benadrukt worden door ze alledrie een prijs te geven. Na de jury komen een voor een de winnaars binnen met hun prijs om een paar vragen te beantwoorden. Het Cannes Filmfestival is daarna alweer ten einde, op naar de volgende editie!