De premisse van Spike Jonze’sHer is op het eerste gezicht zo simpel en droog: eenzame man krijgt relatie met zijn computer. Hoe verder je echter voorbij dit gegeven kijkt, hoe meer blijkt datHereen van de meest alomvattende en gelaagde films van de afgelopen jaren is.
Computers aangestuurd door spraak, games die echt tegen je praten en smartphones met echte artificiële intelligentie; in het toekomstbeeld van Spike Jonze’s ( Being John Malkovich , Adaptation ) Her heeft technologie zich zo ontwikkeld en zo diep in het leven van de gewone mens gedrongen, dat de gevolgen reusachtig zijn.
Toekomstbeeld
In de kern is Her een liefdesverhaal in een science-fiction setting, maar met die beschrijving wordt deze film absoluut geen recht gedaan. Her is namelijk geen episch verhaal, lichtjaren van ons vandaan. Zonder lasers, aliens en avontuur laat Her ons juist een toekomst zien die tegelijkertijd ver weg en dichtbij is, die absurd en herkenbaar is en die ook afschrikt en uitnodigt. In dit toekomstbeeld volgen we de eenzame Theodore, adembenemend vertolkt door Joaquin Phoenix, die na de scheiding met zijn vrouw besluit het eerste artificiële intelligentie operating system op de markt te kopen. Hij installeert het systeem en komt bij het opstarten direct in contact met een vrouwelijke stem uit zijn computer. Wat doe je dan?
Man en machine
De zachtaardige stem van Scarlett Johansson die uit de computer glijdt, stelt zich voor als Samantha en raakt in een nogal onwennig gesprek met Theodore. Het gezelschap went echter snel en gaandeweg de film leert het stel elkaar steeds beter kennen tot het punt dat ze merken toe te zijn aan een volwaardige relatie. Eerst voelt die relatie tussen een man en een machine nog pril, onwennig en ook onbegrijpelijk, maar naar verloop van tijd treedt er (ook voor de kijker) een vorm van gewenning op. Ineens is Her niet meer een verhaal over een man die verliefd wordt op zijn computer, maar eerder een lyrisch en universeel verhaal over eenzaamheid, liefde en acceptatie.
Verontrustend herkenbaar
Als kijker ga je zelfs zo ver mee in dit verhaal dat opeens de hele wereld van Her universeel lijkt. Alles om Theodore en Samantha heen voelt plots zo herkenbaar, alsof het lijkt dat je morgen ook in hun wereld zou kunnen leven. Dat je dit voelt is eigenlijk vreemd, want Her confronteert de kijker met een maatschappij die nog zo veel sterker afhankelijk is van technologie dan nu, bijna tot op het absurde toe. Het zegt bijvoorbeeld genoeg dat Theodore bij het bedrijf BeautifulHandwrittenLetters.com werkt dat tegen betaling voor allerlei mensen “handgeschreven” brieven schrijft. Dat je dan toch zo veel van die elementen uit de wereld van Her kan herkennen is enigszins verontrustend en roept veel vragen op. Zijn wij ook zo afhankelijk van technologie? Is dit hoe onze wereld eruit ziet? Ziet onze toekomst er echt zo uit? Dat de film je zo kritisch laat kijken naar onze eigen wereld is echt een verrijkende ervaring.
Conclusie
Her is een prachtige film, waar duidelijk zeer veel liefde in is gestoken. De beelden van cameraman Hoyte van Hoytema passen perfect bij het warme, hippe en strakke hipsterdesign van de film en er wordt door Joaquin Phoenix en Scarlett Johansson met volle overtuiging gespeeld. Regisseur Spike Jonze, die met films als Being John Malkovich en Adaptation al een knap oeuvre op zijn naam heeft staan, is met deze film echt op zijn best. Het gebeurt misschien maar een paar keer per decennium: een film zo relevant, zo universeel en zo toegankelijk dat het iets alomvattends over de mensheid kan zeggen. Her van Spike Jonze is zo'n film.
