Silent Souls - recensie

Lyrische, Russische roadmovie over het vergeten Merya volk.

Silent Souls gaat over Miron en Aist, afstammelingen van het Finse Merya-volk uit het noorden van Rusland. Ondanks het feit dat men zich nog wel bewust is van het feit dat ze Merya zijn, is de oude cultuur toch langzaam aan het verdwijnen. Terwijl de twee een reis ondernemen om de overleden vrouw van Miron te cremeren, leren we op bijna antropologische wijze over het eeuwenoude Merya-volk. Dit levert intieme en fascinerende momenten op, waaronder een scene waarin knoopjes in het schaamhaar van Miron's vrouw worden gebonden bij hun bruiloft, of de scene waarin zij gecremeerd wordt bij de rivier; de plek waar de Merya naar terug gebracht moeten worden na hun dood.

Gorzen
De oorspronkelijke titel van de film, Ovsyanki , betekent Gorzen en slaat op de twee vogeltjes die Aist met zich mee neemt tijdens de reis. Dat de vogeltjes de nodige symboliek met zich mee dragen is geen verrassing, en hoewel de metaforen in de film soms erg duidelijk zijn, stoort het in dit geval totaal niet. Dit komt omdat deze gorzen al vrij snel geïntroduceerd worden in de prachtige openingsscene van de film en daardoor eerder als volwaardige personages gezien kunnen worden.

Lyrische beelden
Dat het camerawerk met de lyrische beelden af en toe aan grootmeesters als Tarkovsky of Paradjanov doet denken, komt door de briljante cameraman Mikhail Krichman. Hij is de man die eerder de waanzinnig mooie beelden verzorgde voor regisseur Zyagintsev in The Return en The Banishment . Toch is Fedorchenko nog niet zo ver als eerder genoemde regisseurs en leunt Silent Souls net teveel op de voice-over om van een echt Russisch meesterwerk te spreken. De folklorische muziek van componist Andrei Karasyov, bestaande uit prachtige gezangen en instrumenten uit allerlei verschillende delen van Rusland daarentegen, is daarentegen echt van topniveau en minstens zo bepalend als het camerawerk voor de bijzondere sfeer van de film.

Conclusie
Silent Souls is een beeldschone Russische roadmovie over de vergankelijkheid van het leven en het verdwijnen van oude culturen en rituelen. Dat deze rituelen af en toe wel heel ver gaan en zich op het randje van geloofwaardigheid bevinden, roept alleen de vraag op of ze niet zelf bedacht zijn, helemaal als je vervolgens bijna niets over de Merya kan vinden op internet. Fedorchenko zal het weinig uitmaken. Waar of niet, de thema's van zijn film en de uitwerking ervan wordt er niet minder sterk door.

Het interview dat MovieSense redacteur Frank Witkam tijdens het afgelopen IFFR met regisseur Aleksei Fedorchenko had, is hier te lezen.