Spring Breakers - recensie

Spring Breakerslijkt aan de oppervlakte een banale mix tussen feestende jongeren, vrije seksualiteit en dubstep. Maar zoals vaker liegt de omslag. De film verrast door een innovatieve stijl met een vleugje satire.

Een opmerkelijk team staat aan de basis vanSpring Breakers. Allereerst is daar Harmony Korine, een iconoclast die met zijn films altijd al een rare snuiter was in de Amerikaanse cinema. Hij schokte het publiek in 1995 doorKids te schrijven. Hierin laat een hiv-positieve tiener een pad van destructie achter zich door het virus te verspreiden. Enkele jaren later beleefde Korine zijn regiedebuut metGummo (1997). In deze non-chronologische film wist hij zelfs het beeld van een spaghetti en chocolade etend kind in bad tot een verontrustende vertoning te maken. Vier jaar geleden keerde hij zich naar een goedkope VHS look metTrash Humpers (2009) waarin een groepje bejaarden een landelijk dorpje terroriseert in een aantal losstaande sequenties. Het moge duidelijk zijn dat Korine niet wegloopt voor het ongewone.

Als deze gedachte wordt doorgetrokken, is zijn casting voorSpring Breakers niet zo verwonderlijk. Hij heeft hiervoor namelijk maar liefst twee actrices uit de stal van Disney weten te rekruteren. Selena Gomez en Vanessa Hudgens zal het jeugdige publiek voornamelijk kennen uit brave series en films alsWizards of Waverly Place en deHigh School Musical franchise. In dit nieuwe project slaan ze een totaal andere richting in. Samen met vrouw-van-de-regisseur Rachel Korine enPretty Little Liars ster Ashley Benson verlaten ze hun saaie bestaan om een vakantie als nooit tevoren te beleven.

Voordat ze kunnen vertrekken moet echter eerst het nodige geld bij elkaar verzameld worden om de trip naar Florida te betalen. De sfeer verduistert wanneer drie van de vier meiden hardhandig een fastfoodrestaurant overvallen met waterpistolen en hamers. Felle montage en wilde framing brengt de uitbarsting van geweld rauw in beeld. De toon is gezet, deze dames hebben er alles voor over om hun saaie leventje in te ruilen voor de feesten aan het strand. De vierde van het stel - met de weinig subtiele naam Faith (Gomez) - heeft echter nog zo haar twijfels over de gang van zaken. Haar kerkgezinde vriendinnen zien ook weinig in het plan. Voordat ze vertrekt geven ze haar nog een laatste raad mee om de trip te overleven: “Pray super hardcore!”

Eenmaal aangekomen blijkt dit advies zo slecht nog niet. Zon, zwembaden, fluorescerende badkleding en veel bloot is wat ze aantreffen. Al snel raakt het viertal betrokken bij de consumptie van veel drank en drugs. Met een hypnotiserende elektronische soundtrack en slow motion beelden weet Korine de videoclipesthetiek van het MTV-tijdperk treffend te imiteren. Het feest is echter snel over. Politieagenten breken de fuif op en nemen de vier meiden mee naar het bureau. Wanneer ze voor de rechter hun verslag moeten doen worden ze vrijgekocht door de excentrieke Alien, sterk gespeeld door James Franco. Hij blijkt de koning der materialisme te zijn wanneer hij hen rondleidt door zijn kamer vol geweren, kleding en dollarbriefjes. Zijn grill glimt wanneer hij uitroept: “Look at all my shit!”

De opzet vanSpring Breakers is vrij simpel: vier studerende meiden gaan op vakantie in Florida en wagen zich daar aan hedonistische en misdadige praktijken. Veel meerhigh conceptdan dat kom je niet vaak tegen. De magere plot en karakterontwikkeling zorgen ervoor dat Korine’s vormgeving in het stroboscooplicht kan treden. Net als een aantal van zijn eerdere werken kentSpring Breakers namelijk een opmerkelijke structuur. Er wordt continu gesprongen in de tijd waarbij een voice-over of muziek voor een brug zorgt. De scènes krijgen hierdoor een lyrische kwaliteit. De overgangen zijn zo vloeiend dat je je afvraagt of dit allemaal zo gescript was of dat de puzzelstukjes pas in de montagekamer in elkaar vielen. Hoe Korine het ook voor elkaar heeft gekregen, het werkt.

Spring Breakersheeft opvallend veel aandacht gekregen in de mainstream media, iets wat waarschijnlijk komt vanwege de aanwezigheid van enkele bekende namen. Korine heeft dit eerder ook wel voor elkaar gekregen, toen vaak vanwege verontrustende beelden. Ondanks het budget van slechts enkele miljoenen zal deze kleine Amerikaanse film hierdoor toch een groot publiek bereiken. Deze eer is ruimschoots verdiend, ondanks dat de film soms wat te lang blijft hangen bij het in beeld brengen van de excessen.Spring Breakers is een belangrijke film die als weinig andere bij de huidige cultuur past en zal daarom nog lang worden onthouden. De eigentijdse maatschappijkritiek zorgt er hopelijk voor dat deze productie de filmgeschiedenisboekjes in kan.

Al met al isSpring Breakers een geslaagde toevoeging aan een opmerkelijk oeuvre. De inhoud van de film is bewust banaal, expliciet en problematisch. Maar het is de met neon doortrokken stijl die hier iets bijzonders van maakt. Weinig films weten de complicaties van de huidige jeugdcultuur zo treffend in beeld te brengen. Korine wacht tot het laatste shot om duidelijkheid te geven over de kant waar Spring Breakers staat. Daarin wordt de oprechtheid van de scherpe eigentijdse satire bevestigd en dat maakt deze film er één om te onthouden.