Woody Allen: A Documentary - recensie

Woody Allen behandelt acteurs als gebruiksvoorwerpen, hij is ongeduldig of negeert ze volledig. Toch willen alle sterren dolgraag in zijn fil

"Je zult als acteur lang moeten wachten op een mening over je prestaties van Woody Allen" (Brooklyn, 1935). Sean Penn zit dertien jaar duimen te draaien wachtend op feedback over zijn schitterende rol als jazzgitarist Emmet Ray inSweet and Lowdown(1999). Na de eerste draaidag zat hij vol verwachtingen te wachten op Woody, maar die was al naar huis. Penn vertelt dit inWoody Allen: A Documentary van Robert Weide.Tot op heden weet hij niet of Woody tevreden was. Desondanks staan alle sterren in de rij om in een Allen productie te acteren. Eenmaal aangenomen doen ze voor een habbekrats verschrikkelijk hun best, want een Woody Allen film op je CV is een must.

Deze documentaire onthult de vakgeheimen van de geniale regisseur. De Emmy-genomineerde regisseur Robert Weide(Curb your Enthusiasm) mocht anderhalf jaar lang deze iconische schrijver, regisseur, acteur, komiek en muzikant volgen. Allen begon als tiener te schrijven voor de tv-show van de populaire komiek Sid Caesar en werd later zelf stand-up komiek (optredens van hem tussen 1964-65 in Washington & Chicago zijn nog steeds op vinyl verkrijgbaar en zijn briljant). Hij schreef op zijn dertigste een scenario, maar vond dat het door de filmers verziekt werd(What’s New Pussycat, 1965). Dat kan ik zelf beter, dacht hij, en werd schrijver/regisseur. Zijn eerste film wasTake the Money and Run(1969). Allen is een zwijgzame regisseur, maar de opmerkingen van zijn moeder zijn kostelijk. Zij vond zichzelf te streng, maar Woody was een goede jongen al was hij erg ongeduldig. Later in de documentaire vertellen acteurs dat Woody of zwijgt of slechts af en toe vraagt of het wat sneller kan: 76 jaar geworden en nog steeds een stuk ongeduld. Allen’s rituelen, gewoonten en relaties met acteurs worden uitgelicht. Interviews met vrienden en familie completeren een bij vlagen vermakelijk geheel. Hij inspireert scenaristen over de hele wereld en heeft 14 original screenplay Oscarnominaties op zijn conto (vanAnnie Hall (1977) totMidnight in Paris (2011)), maar nog steeds tikt hij alles uit op een versleten schrijfmachine uit de jaren vijftig (type: Olympia SM-3).

Zijn turbulente privéleven blijft buiten schot. Voor de BBC gaf hij ooit een interview met Michael Parkinson die drammerig doorvroeg over zijn relatie met de geadopteerde dochter van Mia Farrow. Allen beet hem sarcastisch toe:“You seem to have a morbid interest in my private life... why don’t I trust you?” Dit interview komt niet ter sprake want hij haat vragen over privézaken. Hij is een serieuze regisseur en geen soapacteur. Hij vindt alle aandacht rond zijn persoon vreemd en vooral nep. "Mensen zullen nooit een kritisch woord tegen me uiten", zegt hij, "hoe kan ik dan al die complimenten serieus nemen?" Echte onthullingen blijven uit en zijn artistieke dip rond de eeuwwisseling wordt nauwelijks besproken. Hij heeft draken van films gemaakt zoalsThe Curse of the Jade Scorpion (2001)en het verschrikkelijkeHollywood Ending (2002). Hij haalt zijn schouders op want hij ziet zichzelf als een ambachtsman, een meester-kok, maar af en toe rijst de soufflé niet. Mariel Hemingway die een van zijn meest memorabele personages speelde inManhattan (1979) is lovend. Hij kan als geen ander sterke rollen voor vrouwen schrijven zoalsInteriors(1978) enHannah & Her Sisters(1986). Natuurlijk heeft hij mindere films gemaakt, zegt ze, maar ook te veel geniale films om op te noemen.

Hij maakt op zijn 76ste nog steevast een film per jaar en barst van de ideeën. Zijn artistieke opleving begon zeven jaar geleden toen hij besloot eindelijk buiten New York te gaan filmen: in London(Match Point, 2005), Barcelona (Vicky Christina Barcelona, 2008) en Parijs(Midnight in Paris, 2011).To Rome with Love (2012)is vanaf eind augustus te zien. De onverwachte kaskrakerMidnight in Paris heeft hem vrolijker gemaakt volgens zijn zus Letty Aronson, hoewel de aantrekkingskracht van de lichtstad meer verantwoordelijk was voor het succes dan zijn genialiteit, denkt Woody.

Uiteindelijk isWoody Allen: A Documentaryiets te veel een lofzang en komt daardoor slechts sporadisch tot leven. In kritischer documentaires over andere iconen van onze popcultuur vliegen de vonken ervan af: neem Scorsese’s onvergetelijke portret van Bob Dylan inNo Direction Home(2005) of de ontroerende documentaire van Joe Berlinger over Paul Simon’s legendarische album GracelandUnder African Skies(2012). Voor de Woody liefhebber verscheen er in 1997 een andere geestige en dynamischer documentaire:Wild Man Blues, over zijn tournee door Europa met zijn Dixieland band. Een aanrader.

Woody Allen: A Documentaryis een onderhoudende documentaire over de onbetwiste koning van de oneliners. Controverse en conflict ontbreken echter waardoor het iets te veel op een hagiografie lijkt. Allen komt wat uitgeblust en onverschillig over. Steeds meer lijkt het tot hem door te dringen wat hij altijd gekscherend heeft beweerd:Life is Short and Then you Die.