Disgrace - dvd recensie

Benauwend moreel dilemma naar de gelijknamige roman van J.M. Coetzee, gesitueerd in het Zuid-Afrika van na de apartheid.

In de openingsscène van Disgrace zien we hoe poëzieprofessor David Lurie (een fascinerende rol van John Malkovich) seks heeft met een jonge prostituee; zijn vadsige bleke lijf bovenop haar strakke gitzwarte lichaam. Het moge duidelijk zijn, de Australische regisseur Steve Jacobs wil geen sympathie opwekken voor zijn hoofdpersonage. Maar interessanter nog, hij schetst meteen de machtsverhouding; de invloedrijke blanke Afrikaan tegenover de onderdanige zwarte. Een tegenstelling waar Jacobs gedurende de hele film mee speelt.

Voor de op seks beluste Lurie gaat niets te ver. Op slinkse wijze praat hij één van zijn studentes, de jonge donkere Melanie, zijn bed in. Ook nu brengt regisseur Jacobs de daad expliciet in beeld; duidelijk is te zien dat zij eigenlijk niet wil. Het gerucht gaat als een lopend vuurtje door de universiteit; Lurie moet voor een tuchtcommissie verschijnen en bekent geagiteerd schuld.

Om aan alle commotie te ontsnappen, besluit hij Kaapstad tijdelijk te verruilen voor het platteland waar zijn lesbische dochter Lucy (de onbekende Jessica Haines zet een knappe prestatie neer) een boerderij heeft. Daar aangekomen, maakt hij kennis met de donkere Petrus (Eriq Ebouaney), die als klusjesman voor Lucy werkt en in ruil daarvoor een huis mag bouwen op haar grond, alwaar hij met zijn kersverse zwangere vrouw een gezin wil starten. Op een dag worden Lurie en Lucy overvallen door drie zwarte jongelui. De poëzieprofessor wil meteen de politie inschakelen, maar zijn dochter weigert. Lurie vreest dat zij het geweld aangrijpt als een soort collectieve boetedoening voor al het onrecht dat blanken hun donkere medemens tijdens de apartheid hebben aangedaan.

De dvd bevat een korte making of, die in tegenstelling tot de eigenlijke film compleet te verwaarlozen is. Verder staan er trailers van en op de disc.

Conclusie
Disgrace volgt zeer trouw de controversiële roman - in Nederland uitgegeven als In ongenade - van de Zuid-Afrikaanse Nobelprijswinnaar J.M. Coetzee. De zware, intelligente film heeft in John Malkovich de ideale persoon gevonden om het complexe hoofdkarakter tot leven te brengen. Met zijn erudiete, maar aan de andere kant ook grimmige en verbitterde kop heeft hij de perfecte uitstraling om de arrogante Lurie neer te zetten. Malkovich is dan ook de absolute spil van dit complexe morele dilemma, maar ook nieuweling Jessica Haines maakt indruk.

Maar Disgrace is veel meer dan enkel een persoonlijke verhandeling, de film schetst op uitgekiende wijze een gitzwart beeld van de morele dilemma’s, ras-, sekse- en machtsverschillen die in het Zuid-Afrika van na de apartheid aan de orde van de dag zijn. Al met al een verontrustend en beklemmend werkje dat nog dagen door je hoofd doolt.